Γενναίος, νέος, εφήμερος κόσμος

Έπρεπε να μεγαλώσω αρκετά, να μεγαλώσω πολύ για να καταλάβω  μέσα από τη δική μου πλέον προσωπική εμπειρία, γιατί οι μεγάλοι δεν ενδιαφέρονται για το μέλλον και τις αλλαγές που προοιωνίζεται , γιατί συχνά το αντιπαθούν και το μάχονται προσπαθώντας να  ανακόψουν την έλευσή του, γιατί επιμένουν να διατηρήσουν το παρόν όσο γίνεται περισσότερο και γιατί στρέφονται με πολλή συμπάθεια προς το παρελθόν.

Θεωρητικά όλοι το ξέρουμε αυτό: οι μεγάλοι είναι συντηρητικοί, οι νέοι προοδευτικοί.  Άλλο όμως να το ξέρεις από τα βιβλία και άλλο να το διαπιστώνεις ξαφνικά στον εαυτό σου.

Έτσι προ ημερών, με αφορμή τον θάνατο κάποιου διάσημου προσώπου, σκέφτηκα ότι όλοι εκείνοι οι γνωστοί και διάσημοι που με συντρόφεψαν στα χρόνια της νιότης μου φεύγουν ο ένας μετά τον άλλον από τον μάταιο τούτο κόσμο. Ο κόσμος μεταβάλλεται σιγά-σιγά σε έναν άγνωστο τόπο, όπου άλλοι διάσημοι που δεν με ενδιαφέρουν συντροφεύουν τώρα τους νεότερους ανθρώπους.

Άνθρωποι που δεν γνώρισα ποτέ από κοντά, που αγνοώ τον χαρακτήρα και τον ψυχισμό τους, που όμως μου κράτησαν παρέα για δεκαετίες με τις μουσικές τους,  τις ταινίες, τα βιβλία τους, που τους θεωρούσα αυτονόητα μέρος της καθημερινής μου ζωής φεύγουν και αφήνουν ένα κενό στη δική μου ζωή. Το κενό αυτό δεν θα αναπληρωθεί με τα νέα πρόσωπα που μεσουρανούν τώρα και γοητεύουν τους σημερινούς νέους. Θα παραμείνει για πάντα κενό. Και καθώς περνούν τα χρόνια και πληθαίνουν οι αποδημίες, πληθαίνουν και τα κενά.

Έτσι μια μέρα διαπιστώνεις ότι τα κενά είναι πάρα πολλά και η καθημερινότητά σου έχει γίνει διάτρητη. 

Ταλαντούχοι νέοι καλλιτέχνες, μουσικοί, τραγουδιστές, ηθοποιοί, σκηνοθέτες, συγγραφείς, ποιητές συνεχίζουν να προσφέρουν έργο, εκτιμάς τη δουλειά τους, όμως είσαι πια ψύχραιμος, ίσως λίγο αδιάφορος, συχνά ξεχνάς τα ονόματά τους ή άλλοτε δεν τα ξέρεις καθόλου, είσαι οπωσδήποτε συγκαταβατικός και καλοπροαίρετος απέναντί τους. Όμως όλοι αυτοί δύσκολα θα μπουν στην καρδιά σου. Δεν σε παρασύρουν, δεν σε μαγεύουν, δεν παθιάζεσαι γι’ αυτούς, όπως βλέπεις να παθιάζονται οι νέοι. Κι αν κάποια στιγμή εξαφανιστούν από το προσκήνιο, δεν θα σου λείψουν καθόλου.

Κάποτε παθιαζόσουν και με τους πολιτικούς που συμπαθούσες. Τους είχες μάλιστα θεοποιήσει, νόμιζες πως ήταν αλάνθαστοι, κάτι σαν υπεράνθρωποι, σπουδαίοι ασφαλώς και μοναδικοί. Ο χρόνος απέδειξε ότι είχες κάνει λάθος για τους περισσότερους, αυτό όμως δεν αλλάζει την ιδιαίτερη συναισθηματική σου στάση απέναντί τους. Τους είχες αγαπήσει, τους είχες θαυμάσει, τους είχες ψηφίσει. Είχες βγει στους δρόμους έξαλλος από χαρά, όταν είχαν κερδίσει στις εκλογές.

Θα έβγαινες και τώρα;

Τώρα που στην οθόνη της τηλεόρασης παρελαύνουν αυτά τα νέα πρόσωπα που λένε με τόση σιγουριά τις ίδιες αοριστολογίες όπως και τότε, εσύ αναρωτιέσαι: πόσων χρονών να είναι άραγε αυτός εδώ , όταν εγώ ήμουν είκοσι χρονών, εικοσιπέντε, τριάντα;  Ήταν βρέφος; Ήταν νήπιο; Πήγαινε σχολείο; Είχε έστω γεννηθεί;

Βλέπεις και τους νεότερους συμπολίτες σου με πόση  αισιοδοξία ατενίζουν το μέλλον του τόπου, αν βγει τούτο το κόμμα ή το άλλο, και σκέφτεσαι ότι κι εσύ το ίδιο ακριβώς, το ίδιο, ίδιο ακριβώς έκανες στην ηλικία τους.  Αυτοί οι νέοι θα βγουν μεθαύριο στο δρόμο με ασυγκράτητη χαρά, αν κερδίσει το κόμμα τους, και θα τραγουδούν ανεμίζοντας τις σημαιούλες τους.

Εσύ θα βγεις έξω, αν κερδίσει το δικό σου κόμμα;

Όχι, δεν θα βγεις. Ο κόσμος τούτος του 2015 είναι ένας κόσμος πολύ διαφορετικός από εκείνον που έζησες, όταν ήσουν νέος. Σε αφορά βεβαίως, αλλά όχι τόσο πολύ όπως παλιά. Και αργότερα που θα έχεις γεράσει, δεν θα σε αφορά καθόλου.

Ο δικός σου κόσμος δύει. Γίνεται όλο και μικρότερος. Και κάποτε, αν ζήσεις και φτάσεις σε βαθιά γεράματα, θα έχει τελείως εξαφανιστεί. Θα ζεις γέρος σε έναν αλλότριο κόσμο.

Δεν ήταν όμως έτσι, όταν ξεκινούσες τη ζωή σου. Τότε έβγαινες σε ένα κόσμο που ακόμα ήταν των μεγάλων. Στριμωχνόσουν και ζητούσες κι εσύ τη δική σου θέση και μαζί με σένα το ίδιο έκαναν και όλοι οι νέοι οι γενιάς σου.

Απέρριπτες το παλιό, επειδή δεν σε εκπροσωπούσε, εκπροσωπούσε τους μεγάλους. Σε ενοχλούσε ο συντηρητισμός και η περίσκεψή τους, ο μικροαστισμός τους, τα κοντόφθαλμα όνειρά τους, η στενόκαρδη ηθική τους. Εσύ – και  μαζί με σένα και όλοι οι συνομήλικοί σου – έφερνες το νέο στον κόσμο τούτο τον παλιό, τις νέες ιδέες, τα νέα γούστα, τη νέα μόδα, τη νέα ηθική. Και τα νέα είδωλα. Και ήσουν εσύ που τα καθιέρωσες , ο θαυμασμός και η λατρεία σου γι’ αυτά. Μαζί εσύ και οι άλλοι νέοι της εποχής σου, μαζί και τα νέα είδωλα σαρώσατε τελικά το παλιό, φτιάξατε ένα κόσμο, μέσα στον οποίο νιώθατε άνετα και οικεία, γιατί ήταν ο δικός σας κόσμος.

Μόνο που ακόμα δεν ήξερες, δεν το είχες μυριστεί ότι ο κόσμος που έφτιαξες ήταν εφήμερος και θα διαρκούσε όσο και η νιότη σου. Όταν άρχισαν να φεύγουν οι πρώτοι, ένιωσες θλίψη. Όταν νέα ινδάλματα εμφανίστηκαν, ένιωσες αδιάφορος. Μετά, καθώς γλιστρούσαν ύπουλα τα χρόνια, πλήθυναν οι απώλειες και ο κόσμος σου άρχισε σιγά-σιγά να μπασταρδεύει. Άλλοι νέοι εμφανίστηκαν και μαζί τους άλλα είδωλα.

Μέχρι που έφτασε εκείνη η στιγμή που κοίταξες γύρω σου απορημένος και ανακάλυψες ότι ζεις σε ένα νέο κόσμο που δεν είναι ο δικός σου.

Έτσι λοιπόν τώρα καταλαβαίνω εκείνους τους ηλικιωμένους κυρίους που άκουγα στα νιάτα μου να ελεεινολογούν την εποχή που εγώ την έβλεπα θαυμάσια και να εξυμνούν μια εποχή που εγώ θεωρούσα ξεπερασμένη και συχνά περιφρονούσα. Ιδίως αυτή η εμμονή τους με τα παλιά τραγούδια και τους λαρυγγισμούς των τραγουδιστών που με λιγοθυμισμένη φωνή έψαλλαν τον αιώνιο και μοναδικό έρωτα της ζωής τους μού έφερνε γέλια. Τι ανόητα τραγούδια, σκεφτόμουν. Και πόση λίγη σχέση έχουν με τα σημερινά υπέροχα τραγούδια που μέχρι και δάκρυα στα μάτια μού φέρνουν μερικές φορές.

Τώρα που πήρα τη θέση αυτών των σεβάσμιων κυρίων και κυριών, βλέπω ότι είμαι έτοιμη να πέσω στην ίδια παγίδα του χρόνου. Ευτυχώς δεν μου συνέβη ακόμα. (Επί πλέον τώρα εκτιμώ πολύ και εκείνα τα τραγούδια που κάποτε δεν καταδεχόμουν να ακούσω).

Ποιον κόσμο αγαπά λοιπόν ο άνθρωπος;

Αγαπά αυτόν που έχει χαραχτεί μέσα του. Και ο κόσμος που έχει χαραχτεί μέσα του είναι ο κόσμος της νιότης του. Με τα είδωλά του, τους αστέρες του, τις διασημότητές του, τους ποιητές και συγγραφείς του, τους μουσικούς του, με όλους εκείνους που διαμόρφωσαν τη σκέψη του, του χάρισαν στιγμές βαθιάς ευχαρίστησης, μπήκαν στη ζωή του και έγιναν μέρος της καθημερινότητάς του. Όταν όλοι αυτοί φεύγουν από τη ζωή ο ένας πίσω από τον άλλον, τότε ο κόσμος φτωχαίνει και λιγοστεύει.

Ο καινούργιος κόσμος που είναι κι αυτός γεμάτος είδωλα και διάσημους καλλιτέχνες και πολιτικούς και διανοητές είναι ένας ξένος κόσμος. Είναι αλλότριος. Αυτός θα χαραχτεί στις καρδιές των νέων ανθρώπων που με τη σειρά τους κάποια στιγμή θα τον δουν να φεύγει και να αντικαθίσταται από έναν επόμενο εφήμερο κόσμο.

Ή καλύτερα: από την εικόνα ενός επόμενου εφήμερου κόσμου.