Καίτη Βασιλάκου: «Διά λόγους τιμής»

Στην εφημερίδα «Εμπρός» της 7^ης Οκτωβρίου 1954 διαβάζουμε μια είδηση της εποχής με τον τίτλο: «Νεαρός εγκληματίας δικάζεται επί φόνω διά λόγους τιμής».

Λέει η είδηση:

«Ενώπιον του δικαστηρίου ανηλίκων εισήχθη εις δίκην χθες την πρωΐαν ο ηλικίας 16 ετών Διονύσιος Τ., εκ Ζακύνθου, κατηγορούμενος επί φόνω και απόπειραν φόνου. Συγκεκριμένως ούτος τας νυχτερινάς ώρας της 7^ης Ιουνίου παρελθόντος έτους εκ του οικίσκου μεταξύ Χαλανδρίου και Αγίας Παρασκευής επί της οδού Αγίου Σπυρίδωνος επυροβόλησε και εφόνευσε τον επ’ αδελφή γαμβρόν του Τιμόθεον Π., ετών 24, στρατιώτην, και ακολούθως επυροβόλησε και ετραυμάτισε την σύζυγον του θύματος και αδελφήν του Τασίαν, ετών 22, μητέρα διετούς τέκνου και ευρισκομένην τότε εις ενδιαφέρουσαν κατάστασιν. Εις την πράξιν του ταύτην προέβη τότε ο νεαρός εγκληματίας, επειδή κατά το 1950 το θύμα απήγαγεν από την Ζάκυνθον την αδελφήν του Τασίαν, μετά της οποίας συνεδέετο ερωτικώς και την έφερεν ενταύθα, όπου και ενομιμοποίησε τας σχέσεις των παρά την άρνησιν της οικογενείας της».

Τα επώνυμα του δράστη και του θύματος αναφέρονται στην εφημερίδα, όμως προτίμησα να τα παραλείψω, επειδή σκέφτηκα ότι σήμερα, εξήντα χρόνια μετά, ο δράστης και η αδελφή του μπορεί να είναι ακόμα εν ζωή, αν και σε προχωρημένη πλέον ηλικία. Όσο για το δίχρονο παιδάκι και το μωρό που εκυοφορείτο τότε, είναι επίσης πολύ πιθανό να είναι σήμερα ανάμεσά μας.

Το γεγονός ότι τα περισσότερα πρόσωπα που εμπλέκονται στην τραγωδία είναι πιθανό να ζουν ακόμα αποδεικνύει ότι αυτή η μακρινή ιστορία δεν είναι τελικά και τόσο μακρινή. Οι μεγαλύτεροι θυμόμαστε πολύ καλά τους φόνους δια λόγους τιμής που ήταν στη χώρα μας συχνότατοι πριν μερικές δεκαετίες.

Στη συγκεκριμένη περίπτωση ένα ανήλικο αγόρι αναλαμβάνει να ξεπλύνει την τιμή της οικογένειας με προμελετημένο φόνο. Η τιμή της οικογένειας έχει τρωθεί, επειδή η νεαρή Τασία στα δεκαοχτώ της χρόνια ερωτεύτηκε το νεαρό Τιμόθεο, είκοσι χρονών, και έφυγε μαζί του. Ο Τιμόθεος δεν την εγκατέλειψε αργότερα. Παντρεύτηκαν, έκαναν ένα παιδί και περίμεναν και το δεύτερο. Για ποια τιμή λοιπόν έγινε ο φόνος; Έγινε, επειδή η Τασία δεν υπάκουσε στην οικογένεια και παντρεύτηκε αυτόν που ερωτεύτηκε.

Η οικογένεια στη μικρή Ζάκυνθο έφερε το στίγμα. Και το αγόρι των 15 χρονών ανέλαβε να ξεπλύνει την ντροπή. Ο Διονύσης, ο ανήλικος δράστης, ήταν 12 χρονών, όταν η αδελφή του έφυγε από το σπίτι. Ελλείψει προφανώς άλλων αρρένων ενηλίκων συγγενών το βάρος έπεσε σ’ αυτόν για να ξεπλύνει τη «ντροπή». Επί τρία χρόνια η οικογένεια μεγάλωνε τον μικρό Διονύση υπενθυμίζοντάς του το χρέος του και δηλητηριάζοντας την ψυχή του. Στα 15 του θεωρήθηκε πλέον άνδρας ικανός για το φόνο.

Πρόκειται για μια εντελώς παράλογη τραγωδία, όπως και να τη δει κανείς. Και μοιάζει τόσο πολύ με κείνες τις παράλογες τραγωδίες που διαβάζουμε ότι συμβαίνουν σήμερα σε άλλες καθυστερημένες χώρες. Υπήρξαμε λοιπόν κι εμείς μέχρι πρόσφατα ένα είδος Ταλιμπάν, ας μην το ξεχνάμε.

Και ας μην παρασυρόμαστε από την απατηλή νοσταλγία για την παλιά εκείνη ωραία εποχή που οι άνθρωποι ζούσαν απλά και αγαπούσαν τον συνάνθρωπο και άλλα τέτοια εξωπραγματικά. Οι άνθρωποι τότε ζούσαν συνέχεια μαζί με τον συνάνθρωπο ήθελαν δεν ήθελαν, μοιράζονταν την ίδια αυλή και ό,τι γινόταν στου ενός το σπίτι το ήξεραν την ίδια στιγμή οι υπόλοιποι. Ιδιωτική ζωή δεν υπήρχε και το λουρί ήταν πάντα λυμένο για καυγά.

Οι μεγάλοι έδερναν τους μικρούς, οι άνδρες έδερναν τις γυναίκες, ο πιο νταής έδερνε τους λιγότερο νταήδες και όλοι μαζί έδερναν τα ζώα. Και αν κάποιος παρεξέκλινε από τον πρωτόγονο κώδικα ηθικής της εποχής, τότε έβγαιναν τα μαχαίρια και οι κουμπούρες. Ούτε η (λέμε τώρα) αγάπη για την κόρη ή την αδελφή ήταν ικανή να ανακόψει τα φονικά ένστικτα των προγόνων μας Ταλιμπάν.

Η παλιά ωραία εποχή λοιπόν μπορεί να είχε λιγότερα τροχοφόρα και λιγότερη ατμοσφαιρική μόλυνση, είχε όμως πρωτόγονες απαγορεύσεις στην ιδιωτική ζωή και περισσότερο ξύλο. Και φόνους διά λόγους τιμής.

Δεν τη νοσταλγώ καθόλου.