Πρωτόγονες και περήφανες

Πολλοί και κυρίως πολλές δεν θα συμφωνήσετε ίσως μαζί μου, όμως προσωπικά νιώθω αηδία στην εικόνα μιας γυναίκας που θηλάζει δημόσια το μωρό της.

Αναρωτιέμαι από πού προέρχεται αυτή η αηδία μου. Γιατί δεν καμαρώνω τη γυναίκα που προβάλλει με τόσο περήφανο τρόπο τη μητρική της ιδιότητα.

Γενικά οι γυναίκες που προβάλλουν τη θηλυκότητά τους με υπερβολικό τρόπο μού προκαλούν απώθηση. Δεν είναι κακό αυτό που κάνουν, απλώς είναι λίγο πρωτόγονο και στοχεύει στο να κινήσει το αρσενικό ενδιαφέρον, δηλαδή στοχεύει στην αναπαραγωγή. Έχει επομένως πρωτόγονες ρίζες μια τέτοια συμπεριφορά και γι’ αυτό την εκτιμώ ελάχιστα.

Έχω λοιπόν σε χαμηλή εκτίμηση αυτές τις γυναίκες όπως ακριβώς και τους άντρες που προβάλλουν με έντονο τρόπο την αρρενωπότητά τους. Όχι πως δεν μου αρέσουν. Γι’ αυτό που δείχνουν ότι προσφέρονται, είναι ό,τι πρέπει. Αλλά ως εκεί. Με τέτοια άτομα δεν έχεις καμιά διάθεση να ξεκινήσεις άλλου είδους συζητήσεις πλην των ερωτικών.

Είναι βέβαια κι εκείνες που ζουν από την επίδειξη της θηλυκότητάς τους: οι ηθοποιοί, τα μοντέλα και όλες όσες ανήκουν στον χώρο αυτό. Καλά κάνουν, διότι με αυτές τις επιδείξεις και χρήμα κερδίζουν και δημοσιότητα. Αλλά πάντα στο βάθος της σκέψης μου βρίσκω ότι αυτή η εμπορία της θηλυκότητάς τους είναι τελικά μια μάλλον ευτελής υπόθεση και δεν έχω καμιά διάθεση να τις εκτιμήσω, αν δεν έχουν να επιδείξουν τίποτε άλλο.

Και η μητρότητα, σκέφτομαι, είναι μια προέκταση προβεβλημένης θηλυκότητας. Εδώ η γυναίκα δεν χρειάζεται να είναι θελκτική, η θηλυκότητά της προβάλλεται με ακόμα πιο πρωτόγονο τρόπο, μέσω της επίδειξης του βρέφους της.

Η μητρότητα για τον πρωτόγονο άνθρωπο είναι ένα θαύμα που μόνο η γυναίκα μπορεί να πραγματοποιήσει. Ξαφνικά και χωρίς προφανή λόγο η κοιλιά της αρχίζει να φουσκώνει και σε λίγους μήνες φέρνει στον κόσμο ένα νέο άνθρωπο. Αυτή η θεϊκή της ιδιότητα τής έδωσε και την πρωτοκαθεδρία στις πρώτες κοινωνίες, τις μητριαρχικές.

Αργότερα, όταν κατάλαβαν ότι χρειάζεται και ένας άνδρας για να επιτευχθεί η εγκυμοσύνη και ότι το μωρό που θα γεννηθεί δεν ανήκει αποκλειστικά στη μητέρα του αλλά και στον πατέρα του, η μητριαρχία αντικαταστάθηκε από την πατριαρχία. Η γυναίκα έγινε κτήμα ενός ανδρός, ο οποίος ήθελε να είναι σίγουρος ότι το μωρό που θα γεννιόταν θα ήταν δικό του και όχι κανενός άλλου.

Αποκλεισμένη πλέον από άλλες εξουσίες η γυναίκα στήριξε όλη της τη δύναμη στη θηλυκή της φύση: έπρεπε να είναι όμορφη για να κερδίσει έναν όσο γίνεται καλύτερο σύζυγο και στη συνέχεια να είναι και καρπερή για να τον κρατήσει διά βίου. Με άλλα λόγια έπρεπε να προβάλλει τη θηλυκότητά της από κάθε πλευρά. Αυτή ήταν το μοναδικό της όπλο.

Καλώς, και δίνω όλα τα δίκια στις γυναίκες του παρελθόντος που προσπάθησαν με αυτό τον τρόπο να επιβιώσουν με όσο γίνεται λιγότερες απώλειες σε ένα ανδροκρατούμενο κόσμο.

Σήμερα όμως γιατί να το κάνουν με την ίδια επιμονή;

Βεβαίως υπάρχουν καθυστερημένες κοινωνίες, όπου η γυναίκα παραμένει σκεύος ηδονής και μηχανή αναπαραγωγής και εκεί μπορώ να δικαιολογήσω την πρεμούρα τους να αναδείξουν τις θηλυκές πλευρές του εαυτού τους και κυρίως την ικανότητά τους να τεκνοποιούν αβέρτα. Εκεί μια στείρα γυναίκα είναι στιγματισμένη και κοινωνικά υποβαθμισμένη.

Αλλά και στις ανεπτυγμένες κοινωνίες υπάρχουν κοινωνικά στρώματα που είναι ακόμα κολλημένα σε τέτοιες παραδόσεις, άνθρωποι κυρίως αμόρφωτοι ή υπερβολικά συντηρητικοί που τρομάζουν ή δεν μπορούν να κατανοήσουν τον νέο ρόλο της γυναίκας.

Προ καιρού είχαμε μάλιστα ένα κρούσμα αποκεί που δεν το περιμέναμε, όταν, (πού; στη Βρετανία ) η Αντρέα Λίντσομ διεκδίκησε την πρωθυπουργία από την Τερέζα Μέι με το επιχείρημα ότι αυτή είναι μητέρα, άρα καλύτερη γι’ αυτή τη δουλειά από τη Μέι που είναι άτεκνη. Βέβαια αυτή της η δήλωση τής στοίχισε και την άμεση παραίτησή της, καθώς ξεσηκώθηκε σάλος εναντίον της. Και καλά να πάθει η ανόητη.

Ωστόσο με αυτό το περιστατικό καταλαβαίνουμε πόση δύναμη έχει ακόμη στις μέρες μας η προβολή της μητρότητας στην ευρύτερη κοινωνία.

Φτάνουμε λοιπόν σιγά-σιγά στο θέμα που μας ενδιαφέρει.

Τι συναισθήματα εγείρει στους θεατές το θέαμα μιας γυναίκας που θηλάζει δημόσια το μωρό της;

Στους άνδρες δεν μπορώ να ξέρω. Υποθέτω ότι σε πολλούς θα ξυπνά αρχετυπικά σύνδρομα, οιδιπόδεια συμπλέγματα, πιθανόν σεξουαλικές φαντασιώσεις αλλά ακόμα και ενόχληση για διάφορους λόγους που θα οφείλονται ή στη συντηρητική αγωγή τους ή σε προσωπικές εμπειρίες τους.

Στις γυναίκες πάλι προκαλεί έναν αδικαιολόγητο ενθουσιασμό. Ίσως όχι τόσο αδικαιολόγητο, αν λάβουμε υπόψη το μακραίωνο παρελθόν της ιερής μητρότητας που ακόμα επιβιώνει στην εποχή μας.

Κάποτε στο σχολείο ένας μαθητής μου που, όπως έμαθα αργότερα, είχε κάποιες επιρροές από μια φασίζουσα ιδεολογία, μού ανέπτυξε σε μια σχετική συζήτηση στην τάξη τους λόγους, για τους οποίους πρέπει να τιμούμε και να σεβόμαστε τη γυναίκα. Εστίασε κυρίως στο γεγονός ότι κάθε γυναίκα είναι δυνάμει μητέρα και ότι όπως σεβόμαστε τη μητέρα μας, έτσι πρέπει να σεβόμαστε όλες τις γυναίκες.

Ανατρίχιασα λίγο, μολονότι το παιδί έλεγε σε πλήρη αθωότητα αυτά που του είχαν μάθει άλλοι. Δεν ήθελα να το απογοητεύσω, γιατί έδειχνε πολύ σίγουρο για όσα έλεγε, του είπα όμως ότι αυτός είναι ίσως ο τελευταίος λόγος που πρέπει να σεβόμαστε τη γυναίκα, διότι με αυτή τη λογική και κάθε άνδρας είναι δυνάμει πατέρας, άρα τι;

Παρατηρούμε ότι στις καθυστερημένες κοινωνίες που επιβιώνουν στις μέρες μας ο σεβασμός προς τη μητέρα είναι απεριόριστος. Κάποιοι δεν αναφέρουν δημόσια ούτε το όνομα της μητέρας τους θεωρώντας ότι κάτι τέτοιο την προσβάλλει. Αυτός ο σεβασμός προς τη μητέρα είναι το όπλο  αλλά και η αδυναμία της υποβαθμισμένης γυναίκας. Ένας σεβασμός που στη σύγχρονη κοινωνία έχει αντικατασταθεί από το σεβασμό προς τον άνθρωπο ανεξαρτήτως φύλου.

Μια γυναίκα βουλευτής που κουβαλά στη Βουλή το μωρό της στοχεύει ύπουλα μέσω της μητρικής της ιδιότητας σε ίδια οφέλη. Όταν αφήνεται να φωτογραφηθεί θηλάζοντάς το στα έδρανα του Κοινοβουλίου, στοχεύει να συγκινήσει το τμήμα εκείνο των ψηφοφόρων που ακόμα θεωρούν τη μητρότητα ως τον ύψιστο προορισμό της γυναίκας.

Αν μια γυναίκα πιστεύει ότι αυτός είναι ο ύψιστος προορισμός της, μπορεί να μείνει στο σπίτι της και να αραδιάσει όσα παιδιά θέλει. Κανείς δεν την εμποδίζει. Αν όμως απαιτεί να έχει ισότιμη θέση με τον άνδρα στη σύγχρονη κοινωνία, τότε πρέπει να τον ανταγωνιστεί σε άλλα πεδία προβάλλοντας άλλες ικανότητες και δεξιότητες που δεν έχουν σχέση με την αναπαραγωγή.

Τα παιδιά της η σύγχρονη γυναίκα τα θηλάζει στο σπίτι της, εκεί όπου τους αλλάζει τις πάνες, τα πλένει, τα χαϊδεύει, τα παίζει και τα νανουρίζει. Αν δεν μπορεί να συνδυάσει τη μητρότητα με τις εξωτερικές υποχρεώσεις της, τότε πρέπει να επιλέξει ένα από τα δύο.

Η σύγχρονη γυναίκα που θηλάζει το μωρό της δημόσια δηλώνει εμμέσως την υπερηφάνειά της που είναι μητέρα, μια υπερηφάνεια καθόλου πρωτότυπη, αν σκεφτούμε ότι ο μισός πληθυσμός της γης κάνει το ίδιο. Δηλώνει την απαίτησή της να γίνει σεβαστή, επειδή γέννησε ένα μωρό, πράγμα επίσης καθόλου πρωτότυπο. Δηλώνει ότι έχει από τη φύση ευνοηθεί να φέρνει ανθρώπους στον κόσμο, κάτι που μπορεί να συγκινήσει έναν πρωτόγονο αλλά όχι ένα σύγχρονο άνθρωπο. Δηλώνει, και ας μην το συνειδητοποιεί, ότι είναι ανώτερη από τον άνδρα,  σε μια εποχή που η γυναικεία χειραφέτηση έχει πάρει άλλους, πιο υγιείς δρόμους. Δηλώνει τέλος ότι εκμεταλλεύεται τη θηλυκή της φύση για να γίνει αντικείμενο ευμενών σχολίων και διακρίσεων από τον περίγυρό της.

Με άλλα λόγια δηλώνει πρωτόγονη.