Η τιμωρία του Χ.Π. (Διήγημα)

Η τιμωρία που υφίσταται ο Χ.Π. σχεδόν από τη γέννησή του –ίσως και νωρίτερα- είναι η εξής:

Δεν συμμετέχει παρά ελάχιστα στο κοινωνικό γίγνεσθαι. Εργάζεται βέβαια κι έτσι δεν ζει σε βάρος κανενός, αλλά κατά τα άλλα βρίσκεται σ’ ένα διάφανο περιθώριο, μέσα από το οποίο θεάται τον κόσμο.

Κατά καιρούς έχει προβληματιστεί γιατί να του συμβαίνει αυτό. Ανάλογα με την ηλικία, στην οποία βρίσκεται κάθε φορά, δίνει και μια διαφορετική απάντηση. Τώρα, γύρω στα πενήντα του, έχει καταλήξει στο συμπέρασμα ότι αυτό που υφίσταται είναι μια τιμωρία της Μοίρας (όπου η λέξη «Μοίρα» μπορεί να πάρει πολλές, εντελώς διαφορετικές μεταξύ τους σημασίες), η οποία συνέπλεξε γονίδια και εξωτερικές συμπτώσεις με τέτοιο τρόπο, ώστε να πάει ο ίδιος και να εντοιχισθεί στο διάφανο περιθώριό του.

 Όπως και νάχει, το γεγονός είναι ότι ο Χ.Π. βρίσκεται κατά κανόνα έξω από το κοινωνικό γίγνεσθαι, βουτηγμένος σε μια απέραντη πλήξη, την οποία ταράζουν μόνο οι αλλεπάλληλες ηλεκτρικές εκκενώσεις του εγκεφάλου του.

Διότι ο Χ.Π. σκέφτεται μανιακά και για τα πάντα, από τη στιγμή που θα ξυπνήσει ως τη στιγμή που θα αποκοιμηθεί. Ο ύπνος δυσκολεύεται να τον πάρει, γιατί ο εγκέφαλός του εργάζεται ασταμάτητα, ακόμα κι όταν ο Χ.Π. ξαπλώσει στο κρεβάτι, σβήσει το φως και κλείσει τα μάτια. Μια ή δυο ώρες αργότερα, αφού το μηχανάκι μέσα στο κεφάλι του έχει επεξεργαστεί ακόμα μερικές δεκάδες μηνύματα του εξωτερικού κόσμου, ο Χ.Π. ανάβει πάλι το φως, σηκώνεται και παίρνει ένα υπνωτικό. Το υπνωτικό υποχρεώνει σε λήθαργο το μανιακό εγκέφαλό του κι έτσι τελικά ο Χ.Π. αποκοιμιέται, χωρίς να το καταλάβει.

Την άλλη μέρα, με το που θ’ ανοίξει τα μάτια του, το μηχανάκι παίρνει αμέσως μπροστά: παλιά τραγούδια, φράσεις στερεότυπες, σχόλια για το σωματικό εαυτό του, όπως τον προσλαμβάνει μέσω του καθρέφτη, σχόλια για το μπρίκι που φτιάχνει τον καφέ του, σχόλια για τον καφέ του, για το λεωφορείο που περνά εκείνη τη στιγμή απέξω, ενδιαμέσως διάφορα ρεφρέν από παλιότερα και νεότερα τραγούδια, καθώς ίσως και κανένας ξεκάρφωτος στίχος ποιήματος και ξανά μερικές στερεότυπες φράσεις, εικόνες φευγαλέες προσώπων που έχει χρόνια να συναντήσει ή άλλων που είδε  την προηγούμενη μέρα, μετά ξανά φράσεις άψογες συντακτικά αλλά εντελώς άσχετες με την τρέχουσα πραγματικότητά του.

Με αυτόν τον τρόπο ο εγκέφαλος του Χ.Π. κάνει την πρωινή γυμναστική του. Στη συνέχεια έρχεται η απογείωση, όπου τα πάντα συμπλέκονται μεταξύ τους, σημαντικά και ασήμαντα, τρέχοντα και στατικά, σε μια ακατανόητη εκ πρώτης όψεως πολυπλοκότητα.

Και όλ’ αυτά συμβαίνουν μέσα στη σιωπή, γιατί ο Χ.Π. δεν μιλά, μόνο βήχει λόγω νικοτίνης.

Πενήντα χρονών πλέον ο Χ.Π. συνειδητοποίησε ότι διέθετε ένα πολύ εργατικό εγκέφαλο εγκατεστημένο μέσα σ’ ένα πολύ νωθρό σώμα. Αυτό ήταν μια αντίφαση που μόνο μια εξήγηση μπορούσε να έχει: το μηχανάκι μέσα στο κεφάλι του κατανάλωνε το μεγαλύτερο μέρος από τα καύσιμα, με τα οποία ο Χ.Π. τροφοδοτούσε το συνολικό μηχανισμό του. Έτσι το υπόλοιπο σώμα του ήταν υποχρεωμένο να περιοριστεί μόνο στις απολύτως απαραίτητες λειτουργίες.

Όταν το κατάλαβε αυτό ο Χ.Π., ένιωσε κάπως σαν εξαίρεση του κανόνα και κάτι σαν ντροπή και γι αυτό χώθηκε ακόμα πιο μέσα στο περιθώριό του.

 Αυτό όμως ήταν μάλλον λάθος. Διότι τώρα το μηχανάκι εξάπλωσε τη δραστηριότητά του σε όλη τη διάρκεια του εικοσιτετραώρου, ανενόχλητο από άσχετες παρεμβολές, όπως περιπάτους και υποχρεωτικές συναναστροφές.

Τα αισθητήρια όργανα του Χ.Π. υποδουλώθηκαν τελείως στις συγκεκριμένες απαιτήσεις του εγκεφάλου του: του έστελναν πάντα ενδιαφέροντα –κατά την εκτίμηση βεβαίως του εγκεφάλου- μηνύματα και, αν δεν υπήρχαν τέτοια, δεν του έστελναν τίποτα.

Έτσι, όταν παραδείγματος χάριν ο Χ.Π. μετατέθηκε από την υπηρεσία του σε ένα νέο τμήμα, δεν μπόρεσε ποτέ να μάθει τα ονόματα των νέων συναδέλφων του ούτε ποια ακριβώς ήταν η ειδικότητά τους. Γυρίζοντας το μεσημέρι στο σπίτι του δεν θυμόταν καμιά συζήτηση απ’ όσες είχε ακούσει στο γραφείο. Συγχρόνως όμως ήξερε πολύ καλά τι χρώμα είχαν τα μάτια όλων όσων δούλευαν μαζί του, ποιο ήταν το ύψος τους, τι  σχήμα είχε η μύτη τους καθώς και ποια ήταν η ποιότητα της φωνής τους.

Μέσα στον απέραντο μοναχικό χρόνο του ο Χ.Π. ή μάλλον ο εγκέφαλός του είχε την άνεση να σκεφτεί όλα όσα τον ενδιέφεραν, να τα επεξεργαστεί, να κάνει τις απαραίτητες αφαιρέσεις και γενικεύσεις και να βγάλει τα συμπεράσματά του. Αυτά τα συμπεράσματα τοποθετούνταν στο αρχείο του κρανίου του, έτοιμα πάντα μ’ ένα πάτημα του κουμπιού να ξαναεμφανιστούν στην οθόνη του εγκεφάλου και να τροποποιηθούν, αν ήταν ανάγκη.

Έτσι ο εγκέφαλος του Χ.Π. θεάται επί δεκαετίες τον κόσμο, ένας μοναχικός παρατηρητής, εργατικός και πολύ σοβαρός, οχυρωμένος μέσα σ’ ένα δυσκίνητο σώμα.

Είναι αλήθεια ότι με τον τρόπο αυτό ο Χ.Π. έχει τακτοποιήσει κάπως το χάος του εξωτερικού του κόσμου και έχει βρει και κάποιες απαντήσεις σε ερωτήματα υπαρξιακής υφής.

 Υπάρχουν ωστόσο ακόμα πολλά επώδυνα κενά μέσα και έξω απ’ αυτόν.

Τελευταία παραδείγματος χάριν υποψιάζεται ότι τόσο οι άλλοι όσο και ο ίδιος δεν είναι παρά εξαιρετικά μηχανήματα ανακυκλούμενα, προορισμένα να παράγουν συγκεκριμένο έργο προς όφελος του Ιδιοκτήτη τους. Ποιος όμως είναι αυτός ο Ιδιοκτήτης και τι είδους ωφέλεια προσπορίζεται από τα μηχανήματά του, αυτό ο Χ.Π. αδυνατεί να εννοήσει.

Γι αυτό εξάλλου στην οθόνη του εγκεφάλου του εμφανίζεται συνεχώς η ίδια κάρτα, σημάδι πως τα νέα στοιχεία που στέλνονται είναι ίδια με τα παλιά ή ίσως πως το μηχανάκι μέσα στο κρανίο του έχει φτάσει στα όριά του και δεν είναι ικανό να αναγνωρίσει τα νέα στοιχεία.

Είναι αρκετά χρόνια τώρα που ο Χ.Π. κυκλοφορεί μ’ αυτή την εκνευριστικά στερεότυπη κάρτα μέσα στο κεφάλι του. Τα μηνύματα του έξω κόσμου εξακολουθούν βέβαια να εισρέουν ακατάπαυστα εντός του. Όλα όμως φαίνονται να είναι όμοια ή παρόμοια. Τίποτα πραγματικά καινούργιο δεν είναι εις θέση να αναγνωρίσει ο εγκέφαλός του, ώστε να αλλάξουν τα δεδομένα και οι συσχετισμοί.

Το πράγμα έχει καταντήσει πληκτικό όσο και η ζωή του. Ο φίλεργος εγκέφαλός του επεξεργάζεται τα μηνύματα συνεχίζοντας να δουλεύει μανιακά, όμως στην οθόνη εμφανίζεται πάντα η ίδια κάρτα:

«Στοιχεία ελλιπή. Δεν μπορεί να δοθεί απάντηση».

Έτσι παρά τις εργώδεις προσπάθειες του εγκεφάλου του ο Χ.Π. δεν μπορεί να εντοπίσει τον Ιδιοκτήτη του ούτε και τι λογής ωφέλεια μπορεί να έχει Αυτός από αυτόν.

Εδώ όμως υπάρχει πλέον μια σοβαρή δυσαρμονία ανάμεσα στα μέρη του εγκεφάλου του Χ.Π. Σε τέτοιο σημείο μάλιστα, ώστε να αισθάνεται ο Χ.Π. ότι είναι κάτι άλλο, ίσως κάτι περισσότερο, από το φθαρτό μηχανάκι που φέρει μέσα στο κεφάλι του.

Αλλά ακριβώς αυτή η δυσαρμονία, αυτή η προβληματική κάρτα που δεν λέει να βελτιωθεί, αυτή η ισόβια τιμωρία να μάχεται το ένα μέρος του μυαλού του το άλλο μέρος, είναι η μοναδική, η ελάχιστη ένδειξη ότι ο Χ.Π., όπως άλλωστε και όλοι οι άλλοι, ίσως δεν είναι μόνο ανακυκλούμενα μηχανήματα, καθώς είχε αρχικώς υποψιαστεί.

Εκτός κι αν πρόκειται για ελαττωματική παρτίδα.

Από τη συλλογή διηγημάτων "Οι πόρτες", εκδ. Ιωλκός.