Πραγματικότητα μεγαλειώδης και άπιαστη

Η πραγματικότητα είναι η άβολη εκείνη κατάσταση που βάζει φρένο στις προσδοκίες και τα όνειρά μας, όταν αποφασίσουμε να την πάρουμε στα σοβαρά.

Εμείς εδώ στην Ελλάδα το ξέρουμε πολύ καλά αυτό και φυλαγόμαστε από τέτοιες απογοητεύσεις.  Κάποιοι λίγοι που μένουν κολλημένοι στην πραγματικότητα και μας φωνάζουν και χειρονομούν απελπισμένα και ουρλιάζουν μέσα στ’ αυτιά μας, έχουμε τον τρόπο μας να τους εξουδετερώνουμε. Τους στέλνουμε στο διάολο και αυτούς και την πραγματικότητα που επισείουν ως φόβητρο μπροστά στα μάτια μας και μετά βυθιζόμαστε ξανά στις ωραίες μας ονειροπολήσεις. Στο κάτω-κάτω και οι ονειροπολήσεις μας πραγματικότητα είναι. Άυλη πραγματικότητα βέβαια σε αντίθεση με την άλλη, την υλική, που είναι και πολύ ενοχλητική.

Όμως δυστυχώς μερικές φορές είμαστε υποχρεωμένοι να αντιμετωπίσουμε αυτή την ενοχλητική πραγματικότητα, δεν γίνεται να ζούμε συνέχεια μέσα στις ονειροπολήσεις μας.

Υπάρχουν διάφοροι τρόποι να την πλησιάσουμε.

Μπορούμε φέρ’ ειπείν να μισανοίξουμε το ένα μας μάτι και να τη δούμε για λίγα δευτερόλεπτα. Αυτό που θα δούμε είναι βέβαιο ότι δεν θα μας αρέσει, οπότε θα πούμε ένα «άι σιχτίρ» και θα ξαναβυθιστούμε στις ονειροπολήσεις μας.

Ή μπορούμε να τη δούμε, αφού πρώτα φορέσουμε ειδικά γυαλιά. Υπάρχουν πολλών ειδών γυαλιά, δεν έχουμε παρά να διαλέξουμε αυτά που προτιμάμε.

Με ροζ γυαλιά η πραγματικότητα γίνεται γλυκιά και τρυφερή και πολύ καθησυχαστική. Σε μια τέτοια περίπτωση μπορούμε να την εμπλουτίσουμε με τις φαντασιώσεις μας και τότε θα έχουμε ένα υπέροχο κράμα πραγματικότητας και ονείρου που θα μας νανουρίσει γλυκά.

Με παραμορφωτικούς φακούς θα έχουμε μια πραγματικότητα αλλοιωμένη. Κάποια στοιχεία της θα μικρύνουν τόσο που δεν θα μπορούμε να τα δούμε και άλλα στοιχεία της θα γίνουν τεράστια και θα καλύψουν το οπτικό μας πεδίο. Από μας εξαρτάται τι λογής παραμορφωτικούς φακούς θα προτιμήσουμε, ώστε να αυξομειώσουμε αναλόγως τα στοιχεία της πραγματικότητας. Στη συνέχεια θα εισέλθουμε ορμητικοί μέσα στην παραμορφωμένη μας πραγματικότητα και θα σκιαμαχήσουμε με ζωύφια που θα δείχνουν ελέφαντες, ενώ θα αγνοήσουμε τους πραγματικούς ελέφαντες που στέκονται στη γωνία και μοιάζουν με κουνούπια.

Αν διαλέξουμε μαύρα γυαλιά, κακό του κεφαλιού μας. Θα δούμε πολύ τρομαχτικές σκιές να σαλεύουν μπροστά στα μάτια μας και μπορεί να πέσουμε σε κατάθλιψη ή μπορεί να καταφύγουμε στις γνωστές θεωρίες συνωμοσίας που θα ανακουφίσουν εν μέρει τον παράλογο τρόμο μας.

 Γενικά η πραγματικότητα είναι ένα ψυχρό και άφιλο περιβάλλον, μέσα στο οποίο είμαστε υποχρεωμένοι να ζήσουμε και επειδή δεν το αντέχουμε οι περισσότεροι, προτιμούμε τις ονειροπολήσεις μας και ολίγη από πραγματικότητα για να μην αποκοπούμε και τελείως, οπότε θα μας κλείσουν στο άσυλο.

Επίσης η πραγματικότητα έχει το ελάττωμα να έχει τόσα πολλά πρόσωπα που είναι αδύνατο να την καταλάβουμε σε βάθος. Βλέπεις παραδείγματος χάριν ένα στυγνό δολοφόνο να κλαίει με λυγμούς για ένα τραυματισμένο σκυλί και μένεις μετέωρος. Βλέπεις ένα καλό άνθρωπο που αγαπά και βοηθά τους πάντες να αποκαλύπτεται παιδόφιλος και πάλι μένεις μετέωρος. Διαβάζεις για μεγάλους ήρωες του παρελθόντος που έδειξαν απίστευτη παλιανθρωπιά στους συναγωνιστές τους και καταπίνεις τη γλώσσα σου.

Ναι, είναι πολύ βαριά η πραγματικότητα για να μπορούμε να τη χωνέψουμε χωρίς σόδα, χωρίς όνειρα και χωρίς κάποιες ψευδαισθήσεις δηλαδή.

Το χειρότερό της γνώρισμα είναι ότι δεν είναι άσπρη-μαύρη. Είναι τόσο πολύπλοκη, είναι τόσο σφιχταγκαλιασμένα μεταξύ τους το καλό με το κακό που δεν μπορούμε να βγάλουμε άκρη.

Αλλά μερικές φορές είναι ευτυχώς σαφής: αν έχεις λεφτά στο πορτοφόλι σου, τότε έχεις λεφτά στο πορτοφόλι σου. Αν δεν έχεις λεφτά, τότε δεν έχεις λεφτά. Επομένως, αν γουργουρίζει το στομάχι σου από την πείνα, η πραγματικότητα είναι ξεκάθαρη: αγόρασε τροφή και φάε (αν έχεις λεφτά). Κάτσε με την πείνα σου και πείνα (αν δεν έχεις λεφτά).

Αν όμως θέλεις να εξηγήσεις στον εαυτό σου πώς έγινε κι έχεις λεφτά ή πώς έγινε και δεν έχεις, τότε αρχίζουν τα δύσκολα. Οι αιτίες είναι τόσες πολλές όσες η άμμος της θαλάσσης, αλλά εσύ συνήθως περιορίζεσαι σε μια δυο εξηγήσεις, γιατί είναι αδύνατο να χωρέσει το μυαλό σου ολόκληρη την πραγματικότητα.

Με αυτές τις μια δυο εξηγήσεις το μόνο που θα καταφέρεις είναι να φτωχύνεις την πραγματικότητα στο ελάχιστο δυνατό και να την κάνεις ένα ωραίο σκηνικό θεάτρου. Αδιαφορείς για το τι γίνεται πίσω από αυτό το σκηνικό, πόσοι πολλοί είναι αυτοί που έχουν δουλέψει και συνεχίζουν να δουλεύουν για να παραμένει όρθιο το σκηνικό.

Ωστόσο η πραγματικότητα είναι στην ουσία πίσω από το σκηνικό. Εκεί γίνονται πράγματα και θαύματα, έρχεται ο συγγραφέας, ο μεταφραστής, ο σκηνοθέτης, ο μουσικός, ο ενδυματολόγος, ο δάσκαλος του χορού, ο φωτιστής, ο μηχανικός της σκηνής, οι ηθοποιοί, ο θεατρώνης και δεν ξέρω πόσοι άλλοι ακόμη και αλληλεπιδρούν, λένε, ξελένε, αποφασίζουν, αλλάζουν γνώμη, συγκρούονται, συμφωνούν, διαφωνούν, φτιάχνουν, ξεφτιάχνουν και τέλος πάντων κάποια στιγμή καταλήγουν σε μια ομοφωνία. Αυτή η εφήμερη ομοφωνία είναι το εφήμερο σκηνικού θεάτρου που βλέπεις εσύ.

Έτσι και η πραγματικότητα, είτε σου αρέσει είτε όχι, είναι μια φευγαλέα απάτη, εφόσον δεν μπορείς να γνωρίζεις πόσες αντίρροπες δυνάμεις έχουν δουλέψει για να δεις εσύ μια όψη της.

Κατά μία άλλη άποψη οι πραγματικότητες είναι τόσες, όσοι και οι εγκέφαλοι που την παρατηρούν. Υποθέτω ότι σε μια τέτοια περίπτωση ο μόνος που μπορεί να έχει σφαιρική αντίληψη της πραγματικότητας είναι ο θεός ή ένας υποθετικός υπολογιστής που θα έχει συγκεντρώσει εντός του όλες τις πραγματικότητες που αντικατοπτρίζονται στους εγκεφάλους μας και τις έχει συνθέσει σε μία. Πρέπει να είναι κάτι μεγαλειώδες αυτό που θα προκύψει, ωστόσο εμείς δεν θα το μάθουμε ποτέ.

Ακούω τελευταία να γίνεται λόγος και για σύγκρουση με την πραγματικότητα. Είναι η περίπτωση εκείνων που νομίζουν ότι αυτό που έχουν μέσα στο κεφάλι τους είναι η πραγματικότητα, αλλά που τελικά κάποια στιγμή αντιλαμβάνονται ότι έχουν κάνει λάθος, όταν προσκρούουν σε κάτι απίστευτα σκληρό και αλύγιστο που στέκεται έξω από το κεφάλι τους.

Αυτό κοινώς λέγεται «μάθημα ζωής» και όλοι έχουμε δοκιμάσει τη δυσάρεστη εμπειρία του. Με τέτοιες προσκρούσεις- μαθήματα ζωής περάσαμε σιγά-σιγά από την παιδική σκέψη στην εφηβική και από αυτή στην ώριμη σκέψη.

Όχι πως η ώριμη σκέψη μάς αποκαλύπτει το τεράστιο μεγαλείο της πραγματικότητας. Μια άκρη της μόνο μας αποκαλύπτει, αρκετή για να ζήσουμε την περιορισμένη ζωή μας, χωρίς να σπάμε κάθε τόσο τα μούτρα μας σ’ αυτό το απίστευτα σκληρό και αλύγιστο πράγμα που βρίσκεται έξω από το κεφάλι μας.