Ελληνικές λέξεις που έχουμε εγκαταλείψει

 

Μελετώ ξανά εδώ και τρία χρόνια τη λατινική γραμματεία, γιατί θεωρώ ντροπή μου να έχω ξεχάσει μια κλασική γλώσσα που σπούδασα, αλλά που δεν έτυχε να διδάξω ποτέ.

 

Μέσα στα πολλά χρόνια που κύλησαν, ξέχασα τα λατινικά και κάθε φορά που έπεφτα πάνω σε κανένα λατινικό ρητό, το κοίταζα και το ξανακοίταζα, αλλά νόημα δεν έβγαζα. Αποφάσισα λοιπόν να φρεσκάρω αυτή τη γλώσσα και το κάνω  σχεδόν καθημερινά και με πολλή όρεξη.

 

Το θέμα μου όμως εδώ είναι άλλο. Καθώς έπρεπε να έχω δίπλα μου ένα καλό λατινοελληνικό λεξικό, αγόρασα αυτό του Στεφ. Κουμανούδη, το οποίο αποδίδει τις λατινικές λέξεις σε άπταιστη καθαρεύουσα.

 

Και ξαφνικά θυμήθηκα αμέτρητες ελληνικές λέξεις που μέχρι χθες ήταν σε κοινή χρήση και σήμερα έχουν αποσυρθεί από το καθημερινό μας λεξιλόγιο. Λέξεις όμορφες που πλουτίζουν τη γλώσσα μας και που ατύχησαν δυστυχώς, καθώς εμείς, οι σύγχρονοι Έλληνες, τις παραμελήσαμε και τις εγκαταλείψαμε.

 

Δεν ανήκω σε αυτούς που απεχθάνονται τις ξένες λέξεις που εγκαθίστανται στη γλώσσα μας. Αντίθετα θεωρώ ότι είναι χρήσιμες, γιατί βοηθούν σε μια παγκόσμια συνεννόηση. Το πάρκινγκ, το γκαράζ, το μενού, το λάπτοπ, το στοπ και πολλές άλλες τέτοιες ξένες λέξεις χρησιμοποιούνται πια διεθνώς και διευκολύνουν μια στοιχειώδη συνεννόηση μεταξύ αλλόγλωσσων, κυρίως τουριστών, που μιλούν μόνο τη γλώσσα τους.

 

Εξάλλου η ελληνική γλώσσα έχει δώσει τόσες αμέτρητες λέξεις στις άλλες γλώσσες που δεν έχει ανάγκη ιδιαίτερης προστασίας. Εννοείται βέβαια ότι δεν πρέπει να φτάσουμε στο άλλο άκρο και να αρχίσουμε να μιλάμε ελληνοαγγλικά.

 

Επιστρέφω όμως στο θέμα μου.

Δείτε τι λέξεις συνάντησα στο λεξικό που προανέφερα:

 

Διηνεκώς

Πόα

Εσωκλείω

Παρέλκω

Άωρος

Θεράπαινα

Πολιός

Χρηστοήθης

Προστρέχω (προϋπαντώ)

Αγροκόμος

Καταγελώ

Λυγώδης (εύκαμπτος)

Πελιδνός

Στρωμνή

Δαψιλής και αφειδής (άφθονος)

Μεγαλόδωρος

Δορά

Κιβδηλεία

Φλύκταινα

Αποπέμπω

Οχληρός, δυσφόρητος

Οιμώζω

Ραπίζω

Φιλοπαίγμων

Κοάζω

Πολυμέριμνος

Οικοσιτία

Λιμώττω

Χιόνεος και χιονώδης

Φρύγω (ξεραίνω)

Επικουρώ (βοηθώ)

Ευδίδακτος και ευμαθής

Φωνασκός και καταυγαστής (φωνακλάς)

Κυβευτής (που παίζει ζάρια)

Πολυκτήμων και ευκτήμων (πλούσιος)

Νοθογενής

και άλλες, ων ουκ έστιν αριθμός.

 

Σκέφτηκα ότι κάποτε, τότε που υπήρχε λυσσαλέος πόλεμος μεταξύ δημοτικιστών και καθαρευόντων, είχε κάποια λογική να υποστηρίζεται η δημοτική, η λαϊκή γλώσσα δηλαδή που μιλούσαν οι περισσότεροι Έλληνες, καθώς η καθαρεύουσα ήταν δυσνόητη στον απλό κόσμο.

 

Σήμερα που έχουμε ησυχάσει από αυτή τη φασαρία και μιλάμε όλοι τη νέα ελληνική και που οι περισσότεροι Έλληνες έχουν απολυτήριο Λυκείου, βλέπω ότι όμορφες και καίριες λέξεις της καθαρεύουσας έχουν πλέον εγκαταλειφθεί, ενώ άλλες κατάφεραν να επιζήσουν.

 

Δεν νομίζω ότι θα επανέλθουν ποτέ στο λεξιλόγιό μας αυτές οι χαμένες λέξεις.

Απλά λέω: κρίμα!