Ολίγα τινά περί ελληνικής γλώσσας και γραφής

Δεν ανήκω σε εκείνους που ανησυχούν για την εξέλιξη της ελληνικής γλώσσας και βλέπουν κινδύνους από την αδέξια χρήση της εκ μέρους ημιμαθών συμπατριωτών μας ή επιπόλαιων νεαρών κυρίως ατόμων που χρησιμοποιούν τα γκρίκλις στη γραπτή μεταξύ τους επικοινωνία.

Είναι αλήθεια ότι με την παγκοσμιοποίηση όλες οι γλώσσες σήμερα δέχονται επιρροές κυρίως από την αγγλική που κυριαρχεί αλλά και από άλλες γλώσσες. (Πχ η λέξη «τσουνάμι» είναι ιαπωνική και έχει περάσει σε όλες σχεδόν τις γλώσσες εκτοπίζοντας και από την ελληνική τον όρο «παλιρροϊκό κύμα»).

Η ελληνική γλώσσα πέρασε από ισχυρή κρίση την εποχή της ρωμαιοκρατίας και στη συνέχεια την εποχή της  βυζαντινής αυτοκρατορίας με τις επιμέρους περιόδους της φραγκοκρατίας και ενετοκρατίας και στη συνέχεια με την τουρκοκρατία.

Στους μακρούς αυτούς αιώνες δέχτηκε στο λεξιλόγιό της πλήθος ξένων λέξεων, λατινικών, σλαβικών, ιταλικών, αλβανικών, τουρκικών, τις οποίες αφομοίωσε με επιτυχία και τις εξελλήνισε σε τέτοιο βαθμό που σήμερα συχνά μπερδευόμαστε και θεωρούμε ελληνικές αυτές τις ξένες λέξεις, όπως πόρτα, σπίτι, ζόρι κλπ

Αν εν πάση περιπτώσει  η γλώσσα μας κινδυνεύει με την παγκοσμιοποίηση, δεν κινδυνεύει περισσότερο από τις άλλες γλώσσες που κι αυτές υφίστανται τις ίδιες επιρροές από την αγγλική. Αλλά και η ίδια η αγγλική βρίσκεται σε κίνδυνο, επειδή αλλοιώνεται, καθώς εκατομμύρια μη Άγγλοι την χρησιμοποιούν ως πρώτη ή ως δεύτερη γλώσσα τους ή ως επίσημη γλώσσα του κράτους τους. Η αλλοίωση αυτή είναι ανάλογη με την αλλοίωση που υπέστη η ελληνική στα ελληνιστικά χρόνια, όταν μιλήθηκε από εκατομμύρια μη Έλληνες.

Το θέμα πάντως αυτό θεωρείται μείζον όχι μόνο για μας και την εθνική μας γλώσσα αλλά για κάθε λαό και τη γλώσσα του, επειδή η γλώσσα κατά κανόνα ταυτίζεται και με άλλες ιδέες και αξίες, όπως το έθνος, η ιστορία του, η πολιτική του ανεξαρτησία, το κύρος του, η αξιοπρέπειά του, η ελευθερία του.

Εφόσον εμείς οι Έλληνες έχουμε πίσω μας ένα ιστορικό παρελθόν τουλάχιστον τριών χιλιάδων ετών και έχουμε αρχαιότατα γραπτά μνημεία (Όμηρος), στα οποία αναγνωρίζουμε τη γλώσσα που μιλάμε, όπως μιλιόταν τότε, έχουμε κάθε λόγο να νιώθουμε περήφανοι και να θέλουμε να προστατέψουμε τη γλώσσα μας που είναι, θα λέγαμε, η εγγονή εκείνης της γλώσσας του Ομήρου. Για το λόγο αυτό είμαστε ιδιαίτερα ευαίσθητοι στο σχετικό θέμα και κατά καιρούς έχουμε βιώσει μεγάλες αντιπαραθέσεις που έχουν οδηγήσει ακόμα και σε αιματοχυσίες (Ευαγγελικά, Ορεστειακά).

Δεν είναι πολύ μακρινή η εποχή που οι Έλληνες είχαν χωριστεί σε δυο εχθρικά στρατόπεδα, αυτό των δημοτικιστών και  εκείνο των καθαρευουσιάνων που είχαν αποκτήσει μάλιστα και πολιτική χροιά και που το καθένα από αυτά έφτανε σε γλωσσικές ακρότητες που σήμερα μάς προκαλούν τη θυμηδία.

Εκτός από τη θυμηδία μάς έχει μείνει από εκείνη την εποχή και μια υπερευαισθησία και μια καχυποψία, όταν συναντάμε άτομα που υποστηρίζουν περίεργες ιδέες για τη γλώσσα μας, όπως λόγου χάριν ότι πρέπει να απλοποιηθεί η ορθογραφία των ελληνικών, διότι δεν έχουν κανένα νόημα τα πολλά  η- ει- οι ,υ τα οποία πρέπει να αντικατασταθούν από το γιώτα. Πχ να γράφουμε διλαδί, πίραμα, γελίος, ίστερα. Το ίδιο πρέπει να γίνει και με το αι: εσθάνομε.  Και το ίδιο και με το ω: νιόθο. Τα διπλά λ, σ, τ δεν χρειάζονται: άλος, θάλασα, πράτω. Αλλά και το σίγμα, όπου ακούγεται σαν ζήτα, πρέπει να γράφεται με ζήτα:  κόζμος .

Καλό είναι επίσης, λένε άλλοι, να καταργήσουμε εντελώς τους τόνους, οπότε θα έχουμε κάτι περίπου σαν αυτό: Το πιραμα απεδιξε ότι ο περισοτερος κοζμος δινι σιμασια στιν κινι (ή: στη γκινι)  γνομι.

Τέλος άλλοι είναι της γνώμης ότι οι λατινικοί χαρακτήρες δεν αλλοιώνουν τη γλώσσα και δεν πειράζει, αν γράφουμε με αυτούς τα ελληνικά: To pirama apedixe oti o perisoteros kozmos dini simasia sti gini gnomi.

Φυσικά όλα αυτά αναπόφευκτα μας προκαλούν οργή και αγανάκτηση, αλλά δεν πρέπει να ανησυχούμε. Όσοι υποστηρίζουν τέτοιες ανοησίες είναι ελάχιστοι, μόνο που κάνουν πολύ θόρυβο μερικές φορές. 

Όμως τι είδους άνθρωποι μπορεί να είναι αυτοί που απαρνούνται μια γλώσσα με τέτοιο εκτόπισμα στη διεθνή γλωσσική οικογένεια; Είναι ώριμοι άνθρωποι ή παιδιά που ακόμα δεν έχουν συνειδητοποιήσει την αξία της γλώσσας που μιλούν;  Είναι Έλληνες ή απλώς ελληνόφωνοι χωρίς ελληνική συνείδηση; Είναι φυσιολογικά άτομα ή διαταραγμένα; Θα έλεγα ότι πρόκειται για άτομα που ανήκουν και στις τρεις κατηγορίες.

Τα μεν παιδιά σύντομα θα εγκαταλείψουν αυτές τις ιδέες, μόλις ωριμάσουν.

 Οι ελληνόφωνοι δεν θα αποχτήσουν δυστυχώς ποτέ ελληνική συνείδηση και θα βάλλουν κατά της ελληνικής γλώσσας ύπουλα και υπόγεια. Όπως διαπίστωσα τέτοια άτομα κυκλοφορούν στο διαδίκτυο και προσπαθούν να επηρεάσουν τη γενική μας αντίληψη για την ελληνική γλώσσα. Κατά κανόνα δεν εμφανίζονται ως εχθροί της γλώσσας μας, αλλά παραθέτουν λογικοφανή επιχειρήματα, ώστε να επηρεάσουν τους αναγνώστες τους. Η κρυφή τους επιθυμία είναι να δουν την ελληνική γλώσσα ακρωτηριασμένη, κάτι που θα ακρωτηριάσει στη συνέχεια και την ελληνική μας συνείδηση.

Τους  διαταραγμένους  τους βλέπουμε και αυτούς στο διαδίκτυο να υποστηρίζουν περίεργες θέσεις και να μπερδεύουν τους αναγνώστες τους, επειδή συχνά είναι μορφωμένοι και προσηνείς και οι αναγνώστες παρασύρονται από την επίπλαστη ευγένειά τους. Οι άνθρωποι αυτοί χρειάζονται απλώς θεραπεία για να επανέλθουν. Διαφορετικά θα συνεχίσουν να υποστηρίζουν τις αποκλίνουσες απόψεις τους που ασφαλώς δεν είναι μόνο οι γλωσσικές.

Εμείς οι υπόλοιποι δεν χρειάζεται να θυμώνουμε ή να απογοητευόμαστε. Η γλώσσα μας δεν κινδυνεύει από τέτοια περιθωριακά άτομα.

Σημείωση: Η αγάπη για τη γλώσσα μας να μη συγχέεται με το φανατισμό άλλων διαταραγμένων που πιστεύουν ότι όλες οι άλλες γλώσσες είναι για πέταμα και η μόνη άξια λόγου γλώσσα είναι η ελληνική.