Μουσική και αριθμοί

 

 

Αν ο ζωγράφος βάλει μια δυο πινελιές παραπάνω στο έργο του που περισσεύουν ή αν αφαιρέσει μια δυο πινελιές που θα ήταν απαραίτητες, πάλι το έργο του θα μπορεί να σταθεί και οι πινελιές που λείπουν ή περισσεύουν μάλλον θα περάσουν απαρατήρητες.

 

Αν ο λογοτέχνης προσθέσει μια δυο λέξεις αχρείαστες στη γραφή του ή αν τις αφαιρέσει, αν και θα ήταν χρήσιμες, πάλι το έργο του μπορεί να σταθεί και κανείς δεν θα προσέξει τη μικρή απουσία ισορροπίας σε κάποιο σημείο του.

 

Το ίδιο και στον χορό: δυο τρία βηματάκια περισσότερα ή λιγότερα περνούν απαρατήρητα μέσα σε ένα άρτιο κατά τα άλλα σύνολο.

 

Δοκιμάστε να το κάνετε αυτό στη μουσική: το έργο θα καταρρεύσει αμέσως. Το αφτί μας θα συλλάβει τη δυσαρμονία και θα νιώσουμε ενόχληση και δυσαρέσκεια.

 

Με τα μαθηματικά δεν τα πήγα ποτέ καλά, ωστόσο, επειδή κάποτε διδάχτηκα μουσική, μπόρεσα να καταλάβω πόσο απόλυτα είναι συνδεδεμένα αυτά τα δύο. Μια λάθος νότα είναι περίπου σαν να λέμε ότι 2+2= 3. Η μουσική δεν μπορεί να αγνοήσει τους νόμους των μαθηματικών. Μια περισσευούμενη ή μια απούσα νότα καταστρέφει αμέσως το μουσικό έργο και όλοι το καταλαβαίνουμε αυτό την ίδια στιγμή.

 

Έτσι έφτασα να πιστεύω ότι όλα τα άρτια μουσικά έργα του παρελθόντος, του παρόντος και αυτά που περιμένουν να γεννηθούν μελλοντικά στον κόσμο μας είναι ήδη έτοιμα κάπου, σε μια άλλη διάσταση, εκεί που υπάρχουν έτοιμοι και οι νόμοι και η αρμονία των αριθμών. Όταν είναι πρόσφορος ο καιρός, ο συνθέτης κατεβάζει από εκείνη την άγνωστη διάσταση το μουσικό έργο που περιμένει έτοιμο να έρθει στον κόσμο μας.

 

Παράξενη σκέψη που δεν την είχα μοιραστεί με κανέναν. Ώσπου διάβασα προ ημερών μια συνέντευξη του Βαγγέλη Παπαθανασίου που έλεγε το ίδιο πράγμα. «Η μουσική είναι ήδη δημιουργημένη», είχε πει. Ο ίδιος ένιωθε ότι απλώς την κατέβαζε στον κόσμο μας.

 

Στη μουσική κανείς δεν ξεγελιέται. Μια μόνο λάθος νότα είναι ικανή να παραμορφώσει όλο το μουσικό έργο. Καμιά τέχνη δεν είναι τόσο απόλυτα αυστηρή με τον εαυτό της.

 

Γι’ αυτό εξακολουθώ να πιστεύω ότι η μουσική μάς έρχεται από μια άλλη, απρόσιτη σε μας, διάσταση. Δεν την ορίζουμε, μας ορίζει. Όπως ακριβώς και οι αριθμοί. Δεν τους ορίζουμε, μας ορίζουν.