1) ντροπή:
το αρνητικό συναίσθημα
ενοχής που νιώθει κάποιος, όταν συνειδητοποιεί ότι έφταιξε σε κάτι, η πράξη ή
το πρόσωπο που επισύρει αυτό το αρνητικό συναίσθημα, το όνειδος, ο εξευτελισμός
μετά από κάποια ήττα/αποτυχία, η συστολή που νιώθουν κάποιοι λόγω χαρακτήρα ή
σε συγκεκριμένες περιστάσεις. (Από τη Βικιπαίδεια).
2) εντροπία:
Σε λίγες κηδείες έχω
παρευρεθεί και κατά την Εξόδιο Ακολουθία απλώς βαριόμουν, στεκόμουν εκεί όρθια,
οι παπάδες έψαλλαν τα δικά τους κι εγώ σκεφτόμουν τα δικά μου.
Κάποιες γνωστές
φράσεις αυτής της Ακολουθίας τις ήξερα, γιατί κυκλοφορούν από στόμα σε στόμα
(έχω γράψει και ένα ποίημα στηριγμένο σ’ αυτές) αλλά πέραν τούτου ουδέν.
Όταν προ ημερών
παρακολούθησα από την τηλεόραση την κηδεία του Μίκη Θεοδωράκη, για να μη
βαρεθώ, όσο διαρκούσε η Εξόδιος Ακολουθία, αποφάσισα να ακούσω τι τέλος πάντων
έψαλλαν οι ψάλτες και οι παπάδες. Και έμεινα έκπληκτη από τη γενναιοδωρία ψυχής
που ανέπεμπαν στον Θεό οι ιερουργούντες.
Η ταπεινότητα από όσο
ξέρω δεν εθεωρείτο αρετή στις αρχαίες κοινωνίες, τουλάχιστον όχι στην αρχαία
ελληνική. Την υπεροψία τη στηλίτευαν βεβαίως, όμως δεν είχαν περί πολλού την
ταπεινότητα.
Η αρετή αυτή
υποστηρίχθηκε πολύ από τον χριστιανισμό και έφτασε και σε ακραίες μορφές, χωρίς
απαραίτητα ο ταπεινός να τη νιώθει πάντα. Πολλές φορές υπήρξε απλώς μια
υποκριτική στάση, συμβατή με την επικρατούσα άποψη περί ταπεινότητας.
Επειδή με το έργο του
απευθύνθηκε σε όλους τους Έλληνες.
Επειδή μελοποίησε
ποιήματα που έγραψαν Έλληνες ποιητές με διαφορετικές ιδεολογικές κατευθύνσεις.
Επειδή ποτέ δεν εξέφρασε
μίσος για τους διώκτες του.
Επειδή προσπάθησε να
ενώσει τους Έλληνες και ποτέ να τους διχάσει.
Επειδή ζήτησε να ταφεί
παραδοσιακά.
Επειδή θέλησε να ταφεί δίπλα στους προγόνους του στην ιδιαίτερη πατρίδα του.
Επειδή η σορός του
βρίσκεται τώρα μέσα σε ναό για λαϊκό προσκύνημα.
Επειδή στο κοιμητήριο
θα ψαλεί κανονικά η νεκρώσιμος ακολουθία.
Ούτε αποτέφρωση ζήτησε
ούτε πολιτική κηδεία.
Γι’ αυτό ανήκει σε
όλους τους Έλληνες.
