10/1/11

Η αθέατη πλευρά: οι ασιατικές χώρες υποδοχής μεταναστών


Το θέαμα των εξαθλιωμένων συνανθρώπων μας που έχουν εγκαταλείψει την πατρίδα τους για να βρουν καλύτερη τύχη στη Δύση, είναι η νέα πραγματικότητα της εποχής μας και φαίνεται πως αυτοί που κινούν τη νήματα της παγκόσμιας οικονομίας έχουν τους λόγους τους να ενθαρρύνουν υπογείως αυτές τις μαζικές μεταναστεύσεις παρά τη δυσφορία των πολιτών που άλλοτε λυπούνται και άλλοτε ανησυχούν με την πλημμυρίδα των ξένων που έχουν κατακλύσει το δυτικό κόσμο.

 Αυτό ωστόσο που δεν ξέρουμε οι περισσότεροι από μας είναι ότι το φαινόμενο της μαζικής μετανάστευσης και λαθρομετανάστευσης δεν πλήττει μόνο τις πλούσιες δυτικές χώρες αλλά τις χώρες όλου σχεδόν του κόσμου, διότι παντού στον κόσμο βασιλεύει η ανισότητα και πάντα υπάρχουν κάποιες χώρες που είναι πιο φτωχές από άλλες και των οποίων οι κάτοικοι εκπατρίζονται για να βρουν την τύχη τους σε κάποιες  λιγότερο φτωχές.

Εξάλλου οι μετανάστες δεν είναι μόνο οικονομικοί. Είναι κι εκείνοι που φεύγουν από τη χώρα τους γιατί διώκονται πολιτικά. Αυτοί καταφεύγουν συνήθως στις γειτονικές χώρες για να ζητήσουν άσυλο. Οι γειτονικές χώρες συμβαίνει καμιά φορά να είναι τόσο φτωχές που δεν μπορούν να θρέψουν το λαό τους, πόσο μάλλον αυτούς τους αναπάντεχους επήλυδες.

Αυτό συμβαίνει στο Μπανγκλαντές που δέχεται κύματα πολιτικών προσφύγων από τη γειτονική Μιανμάρ, μια χώρα φτωχή αλλά όχι τόσο  όσο το Μπανγκλαντές που ανήκει στις πιο φτωχές χώρες του κόσμου. Εδώ καταφεύγουν οι Rohingya, μια εθνική μειονότητα από τις πιο κυνηγημένες στον κόσμο. Η χούντα της Μιανμάρ τους αποδεκατίζει με σφαγές, με βομβαρδισμούς και με βιασμούς, ο δε λαός της χώρας τούς περιφρονεί, επειδή ανήκουν σε άλλη φυλή και επειδή επί βρετανικής κατοχής είχαν συνεργαστεί με τους Βρετανούς. Οι Rohingya περνούν κατά χιλιάδες τα σύνορα και μπαίνουν στο Μπανγκλαντές,  αλλά εκεί συμβαίνει το εξής παράδοξο: οι πάμφτωχοι κάτοικοι της χώρας  τους επιτίθενται και τους κακοποιούν, διότι οι Rohingya προσφέρονται να δουλέψουν με ακόμα λιγότερα χρήματα από αυτά που ζητούν οι ντόπιοι. Οι δε εφημερίδες της χώρας ενισχύουν αυτή την εχθρότητα των ντόπιων με τα κατάλληλα δημοσιεύματα. Η φιλοξενούσα χώρα τούς έχει πετάξει σε ένα στρατόπεδο και τους έχει ξεχάσει εκεί. Επί πλέον αρνείται να δεχτεί άλλους πολιτικούς πρόσφυγες, γιατί δεν ξέρει τι να τους κάνει. Οι Rohingya μπήκαν κάποια στιγμή σε ελαφρά πλεούμενα και πλησίασαν τις ακτές της Ταϊλάνδης . Η Ταϊλάνδη δεν τους δέχτηκε και πολλά πλοιάρια βυθίστηκαν και οι επιβαίνοντες πνίγηκαν.

 Πιο κοντά σε μας, συγκεκριμένα στο Μαρόκο, άλλα δράματα εκτυλίσσονται. Λαθρομετανάστες από την Υποσαχάρια Αφρική που είχαν μπει στη χώρα και ζούσαν υπό ελεεινές συνθήκες σε καταυλισμούς σε διάφορες πόλεις, δέχτηκαν την επίθεση της μαροκινής αστυνομίας, η οποία διέλυσε τους καταυλισμούς τους και τους οδήγησε στην έρημο, στα σύνορα με την Αλγερία. Εκεί έμειναν αυτοί χωρίς τροφή και νερό, τραυματισμένοι από τους μαροκινούς αστυνομικούς, άρρωστοι και αβοήθητοι κι αποκεί προσπάθησαν να μπουν στην Αλγερία ή να επιστρέψουν ξανά στο Μαρόκο. 

 Όμως οι πραγματικά μεγάλες μετακινήσεις μεταναστών παρατηρούνται στην Ασία. Εκεί κάποιες χώρες έχουν μια ταχεία οικονομική ανάπτυξη και χρειάζονται εργατικά χέρια, ενώ άλλες παραμένουν σε βαθιά ύφεση και ανακουφίζονται από την ανεργία στέλνοντας μετανάστες  έξω από τα σύνορά τους. Εξαιτίας της παγκοσμιοποίησης η Νότια Κορέα, η Ταϊλάνδη, η Ταϊβάν, η Μαλαισία, η Σιγκαπούρη, το Χονγκ Κονγκ  που έχουν μπει στο χορό των οικονομικά ανεπτυγμένων,  δέχονται μαζικά τις τελευταίες δύο δεκαετίες ξένους εργάτες από τις πολύ φτωχές ασιατικές χώρες, πράγμα που έχει προκαλέσει μια πολιτική αστάθεια στα μέρη αυτά.

 Το φαινόμενο δεν είναι ακριβώς καινούργιο.
Τη δεκαετία του '50, του '60 και του '70  λόγω της ιαπωνικής κατοχής και της πολιτιστικής επανάστασης πάνω  από ένα εκατομμύριο Κινέζων εγκατέλειψε την Κίνα με προορισμό το Χονγκ Κονγκ. Στη δεκαετία του '70 δύο εκατομμύρια άνθρωποι έφυγαν από το Βιετνάμ, το Λάος και την Καμπότζη  λόγω του πολέμου στο Βιετνάμ. Η σοβιετική εισβολή στο Αφγανιστάν το 1979 προκάλεσε τη μαζική έξοδο των Αφγανών από τη χώρα: πάνω από το 1/3 ενός πληθυσμού 18 εκατομμυρίων αναγκάστηκε τότε να εγκαταλείψει την πατρίδα του. Σήμερα έχουμε μαζική έξοδο προσφύγων για πολιτικούς λόγους από τις Φιλιππίνες, τη Μιανμάρ, την Καμπότζη, τη Σρι Λάνκα, το Πακιστάν, ορισμένες πρώην σοβιετικές δημοκρατίες,  καθώς και από το Ιράκ και το Αφγανιστάν λόγω του πολέμου  που διεξάγεται εκεί.

 Από την άλλη έχει αναπτυχθεί ένα γιγαντιαίο εμπορικό κύκλωμα μετανάστευσης που διακινεί εργάτες από τη μια ασιατική χώρα στην άλλη. Τοπικά ή διεθνή πρακτορεία και δίκτυα  διακινούν τους μετανάστες και φυσικά διευκολύνουν όσους παράνομους μετανάστες θέλουν να περάσουν στις χώρες που ζητούν εργατικά χέρια. Το αποτέλεσμα είναι ότι δεν μπορούμε να ξέρουμε πόσα εκατομμύρια μετανάστες ζουν παράνομα στις ασιατικές χώρες υποδοχής. Οι πράκτορες ή οι εργοδότες τους κρατούν τα διαβατήριά τους και τους επιβάλλουν μια ζωή σκλαβιάς, χωρίς εκείνοι να μπορούν να διαμαρτυρηθούν.

Παράλληλα η μετανάστευση γυναικών έχει ενταθεί τα τελευταία χρόνια. Οι μετανάστριες εργάζονται ως νοσοκόμες και ως  οικιακές βοηθοί ή διοχετεύονται στο χώρο της διασκέδασης. Στο Χονγκ Κονγκ για παράδειγμα οι εργοδότες και όσοι στρατολογούν γυναίκες και τις φέρνουν εδώ να εργαστούν ως οικιακές βοηθοί, έχουν αγαστή συνεργασία μεταξύ τους στις απάτες και τις πλαστογραφίες, κρατούν τα διαβατήριά των γυναικών αυτών, δεν τους δίνουν ποτέ ρεπό, παρακολουθούν την αλληλογραφία τους και τους απαγορεύουν να έχουν επαφές με συμπατριώτισσές τους. 300.000 οικιακές βοηθοί εργάζονται στο Χονγκ Κονγκ από τις Φιλιππίνες, την Ταϊλάνδη, την Ινδονησία, την Ινδία, το Νεπάλ, τη Σρι Λάνκα, το Πακιστάν, τη Μιανμάρ, το Μπανγκλαντές.

 Η περιθωριοποίηση των μεταναστών, παράνομων και μη, είναι απόλυτη, καθώς το γένος, η φυλή και η θρησκεία καθορίζουν αποφασιστικά την κοινωνική τους θέση. Τα αυστηρά εθνικοθρησκευτικά συστήματα  των ασιατικών κρατών  δεν έχουν τις ανοχές και τις ευαισθησίες της Δύσης. Είναι απροκάλυπτα ρατσιστικά και επιβάλλουν τις διακρίσεις χωρίς καμιά αναστολή. Οι μετανάστες θεωρούνται βάρος και απειλή όχι μόνο στον οικονομικό τομέα αλλά και στον εθνικό-πολιτισμικό. Στην Ιαπωνία, όπου επικρατεί η θέση «είμαστε ένα κράτος εθνικό»,  δεν μπορούν να αποχτήσουν ιαπωνική υπηκοότητα οι  Κορεάτες της τρίτης και της τέταρτης γενιάς που έχουν εγκατασταθεί στη χώρα. Στη Μαλαισία συμβαίνει ακριβώς το ίδιο για τους Κινέζους, τους Ταϊλανδούς, τους Βιρμανούς. Το 1996 το κράτος της Μαλαισίας έχτισε στα βόρεια σύνορά του με την Ταϊλάνδη ένα τείχος 500 χλμ για να εμποδίσει την είσοδο των παράνομων μεταναστών. Παρ’ όλα αυτά ούτε η Ιαπωνία ούτε η Μαλαισία μπόρεσαν να ανακόψουν το ρεύμα των παράνομων μεταναστών κυρίως από την Κίνα, το Μπανγκλαντές, τις Φιλιππίνες, την Ταϊλάνδη, το Ιράν, την Ινδονησία και από άλλες χώρες.

 Οι ασιάτες μετανάστες είναι στόχος κοινωνικής και πολιτικής βίας στις ασιατικές χώρες που φιλοξενούνται. Είναι αντικείμενο εκμετάλλευσης όχι μόνο από τους πράκτορες που τους στρατολογούν αλλά και από τις ίδιες τις χώρες τους που τους αντιμετωπίζουν ως εξαγώγιμο εθνικό προϊόν. Είναι εκείνοι που θα κάνουν τις εργασίες 3D: dirty, dangerous, difficult (βρώμικες, επικίνδυνες, δύσκολες). Και φυσικά να μην ξεχνάμε και το πολυπλόκαμο σεξ τράφικινγκ νεαρών και όμορφων γυναικών.

 Στα πλαίσια αυτής της πολιτικής έναντι των μεταναστών μπορούμε να εντάξουμε και τα κρούσματα απάνθρωπης μεταχείρισης οικιακών βοηθών που εργάζονται στις χώρες της Μέσης Ανατολής (Σαουδική Αραβία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Ομάν, Μπαχρέιν, Λίβανος, Συρία, Ιορδανία). Οι οικιακές βοηθοί έρχονται από την Ινδία, το Πακιστάν, τη Σρι Λάνκα, την Ινδονησία, το Μπανγκλαντές, το Νεπάλ, τις Φιλιππίνες, την Κίνα, την Αιθιοπία, την Ερυθραία. Οι γυναίκες αυτές υφίστανται άγρια σωματική, ψυχολογική και σεξουαλική κακοποίηση που κανείς δεν αντιλαμβάνεται, καθώς είναι κλεισμένες μέσα στα σπίτια όπου εργάζονται. Οι δε εργοδότες τους απολαμβάνουν ένα  καθεστώς  ατιμωρησίας, επειδή η νομοθεσία στις χώρες αυτές παρουσιάζει μεγάλα κενά.

 Η Σρι Λάνκα καταγγέλλει 330 θανάτους δικών της  γυναικών στις χώρες της Μέσης Ανατολής. Η Ινδονησία καταγγέλλει τη Σαουδική Αραβία για το θάνατο μιας οικιακής βοηθού που βρέθηκε με σπασμένο λαιμό στα σκουπίδια και κακοποιημένη σεξουαλικά και για τη βάναυση κακοποίηση μιας άλλης που της έκαψαν το σώμα με πυρωμένο σίδερο και ψαλίδισαν τα χείλη της. Δεκαπέντε οικιακές βοηθοί από το Νεπάλ αυτοκτόνησαν στο Λίβανο εξαιτίας της κακομεταχείρισης που υφίσταντο και το Νεπάλ απαγόρευσε στις γυναίκες της χώρας να ταξιδεύουν εκεί για να εργαστούν. Κάθε χρόνο αυτοκτονούν περίπου δέκα αλλοδαπές οικιακές βοηθοί στην Ιορδανία. Στο Κουβέιτ οικιακές βοηθοί από την Ινδονησία, τις Φιλιππίνες και το Νεπάλ  που δεν έχουν πληρωθεί για την εργασία τους αναγκάζονται να καταφύγουν στις πρεσβείες τους περιμένοντας να επιστρέψουν στις πατρίδες τους.

 Η πολιτική των ασιατικών κρατών έναντι των μεταναστών από άλλες ασιατικές χώρες εστιάζεται αυστηρά σε τρία σημεία:
1)   Στην απαγόρευση μόνιμης εγκατάστασης στη χώρα που τους φιλοξενεί.
2)   Στην απαγόρευση απόκτησης ιθαγένειας εκτός από εξαιρετικές περιπτώσεις.
3)   Στην απαρέγκλιτη διατήρηση της εθνικής ταυτότητας και κουλτούρας και την απαγόρευση οποιασδήποτε παρέκκλισης από αυτό μοντέλο λόγω εξωτερικών επιρροών.



2 σχόλια:

OSTRIA είπε...

περα απο τον μικροκοσμο μας.... εδω συνοψισες ολη την πραγματικοτητα του παγκοσμιου προβληματος της μεταναστευσης και συν αυτο του υπερπληθυσμου που παλιοτερα εγραψες.......μπραβο Καιτη!

Καίτη Βασιλάκου είπε...

Ostria, ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια.