Εκφυλισμός ή πρόοδος;

 

 

Ζούμε σε εποχή προόδου ή σε εποχή εκφυλισμού;

Η απάντησή μας εξαρτάται από την πολιτική θέση μας και από τις ιδέες που έχουμε ενστερνισθεί.

 

Νομίζω όμως ότι όλοι θα συμφωνήσουμε ότι ζούμε σε μια μεταβατική περίοδο. Το κακό με τις μεταβατικές περιόδους δεν είναι μόνο ότι κάνουν άνω κάτω τη ζωή μας, αλλά και ότι διαρκούν πολύ, πολύ περισσότερο από μια ανθρώπινη ζωή. Συνήθως διαρκούν έναν, δυο ή και τρεις αιώνες και έτσι μας είναι αδύνατο να ξέρουμε από τώρα πώς θα είναι η εποχή που θα διαδεχτεί τη μεταβατική μας εποχή.

 

Θα είναι καλύτερη; Θα είναι χειρότερη; Θα ζουν οι άνθρωποι με περισσότερες ελευθερίες και δικαιώματα ή θα έχουν χάσει κι αυτά που έχουν και θα περνούν τη ζωή τους σκυφτοί και φοβισμένοι;

 

Δεν θα αναφερθώ εννοείται στις θεωρίες συνωμοσίας που είναι εκ της φύσεώς τους παλαβές. Ούτε θα αναφερθώ στις λεγόμενες αναπτυσσόμενες χώρες, όπου επικρατεί πολιτιστική και πολιτική ακινησία. Η μετάβασή μας αφορά τις χώρες που αποτελούν την αιχμή του δόρατος, αυτές που ανοίγουν τον δρόμο προς το μέλλον.

 

Ότι ο κόσμος έχει πάρει στροφή και αλλάζει, αυτό είναι ολοφάνερο. Και δεν άρχισε να συμβαίνει αυτό τώρα. Μπορούμε να θεωρήσουμε ως (συμβατική) αρχή τα πρώτα χρόνια του 20ού αιώνα, όταν οι άνθρωποι άρχισαν να εξοικειώνονται με τις νέες ιδέες που προέκυψαν από τον νέο τρόπο ζωής που προέκυψε από την εμφάνιση και τη σταδιακή κυριαρχία της τεχνολογίας.

 

Οι νέες αυτές ιδέες, αν και συνάντησαν σθεναρή αντίσταση στο διάβα τους, όμως τελικά επικράτησαν, επειδή η ζωή των ανθρώπων είχε αλλάξει και οι παλιές ιδέες δεν τους εξυπηρετούσαν.

 

Σήμερα εμείς, άνθρωποι βέβαια θνητοί και εφήμεροι, μεγαλώσαμε με τις νέες ιδέες και τις ασπαζόμαστε ως αυτονόητες. Το πρόβλημα είναι όμως ότι, εφόσον εξακολουθεί να εξελίσσεται η μεταβατική μας εποχή, ολοένα και νεότερες ιδέες εμφανίζονται, τις οποίες εμείς, αν και δηλώνουμε προοδευτικοί, τις αντιμετωπίζουμε με καχυποψία και εχθρότητα, επειδή ακριβώς είναι νεότερες από εμάς.

 

Αντίθετα, οι νεότεροι από μας άνθρωποι τις ασπάζονται ευχαρίστως και δεν αισθάνονται να απειλούνται από αυτές, όπως αισθανόμαστε εμείς.

 

Το πράγμα όμως δεν σταματά εδώ. Η μεταβατική μας εποχή έχει ακόμα μπροστά της πολύ μέλλον. Έτσι, μπορούμε να φανταστούμε ότι και οι νεότεροι από μας άνθρωποι θα βρεθούν κάποια στιγμή μπροστά σε ακόμα πιο νέες ιδέες που θα τις αντιμετωπίσουν με καχυποψία. Και έτσι θα προχωρεί η μετάβαση, μέχρι κάποτε να σταθεροποιηθεί η νέα εποχή που δεν έχουμε ιδέα πώς θα είναι.

 

Όπως για παράδειγμα δεν είχαν ιδέα οι Ρωμαίοι του τέταρτου και πέμπτου αιώνα μΧ (μεταβατική εποχή) πώς θα ήταν ο κόσμος παγιωμένος τρεις-τέσσερις αιώνες αργότερα. Προφανώς πολλοί τότε θα σκέφτονταν ότι ο κόσμος πάει κατά διαόλου και άλλοι τόσοι ότι έρχονται υπέροχες ημέρες.

 

Έτσι λοιπόν και σήμερα, άλλοι πιστεύουν ότι εκφυλιζόμαστε αργά και σταθερά και άλλοι ότι επιτέλους θα ζήσουμε τις υπέροχες μέρες που ονειρευόμαστε.

 

Το πρόβλημα γίνεται λίγο πιο πολύπλοκο, καθώς η τεχνολογία και οι επιστήμες σήμερα καλπάζουν. Θα είναι για καλό ή για κακό αυτό;

 

Για καλό, λέμε, εφόσον η ζωή μας είναι και θα γίνει ακόμα πιο εύκολη, θα είμαστε υγιείς, οι αρρώστιες θα εξαφανιστούν, θα υπάρχει μακροημέρευση και πολύς ελεύθερος χρόνος, θα ταξιδεύουμε εύκολα και γρήγορα παντού, θα επικοινωνούμε με όλο τον κόσμο όπου γης και άλλα πολλά.

 

Για κακό, λέμε, εφόσον τώρα τίποτε κρυφό δεν θα μένει στη ζωή μας, οι κυβερνήσεις θα μας παρακολουθούν, ο ολοκληρωτισμός μέσα από την τεχνολογία θα επιβληθεί, οι πολίτες θα γίνουν υπήκοοι, η σκέψη μας θα ελέγχεται και άλλα πολλά.

 

Ό,τι κι αν λέμε δεν έχει καμιά σημασία. Η δυναμική των καιρών θα είναι αυτή που θα δώσει την τελική εικόνα στις κοινωνίες μας, όταν ολοκληρωθεί η εποχή της μετάβασης.

 

Εκφυλισμός ή πρόοδος είναι ένα δίλημμα που ταλαιπωρεί τις γενιές εκείνες που έτυχε να ζουν σε εποχές μετάβασης. Με το τέλος της μετάβασης ο κόσμος δεν θα έχει πια τέτοιες αμφιβολίες. Θα αποδεχθεί αυτό που προέκυψε και θα ζήσει σύμφωνα με τις αξίες που θα έχουν καθιερωθεί.

 

Μέχρι τότε, εμείς θα φαγωνόμαστε μεταξύ μας.