Φιλάνθρωποι γνωστοί και διάσημοι; Εις το εξώτερον πυρ!

Κάνει μια πράξη φιλανθρωπίας ο γνωστός και διάσημος και κατακρίνεται, επειδή τον φωτογράφησαν και πέρασαν τη φωτογραφία του στα μίντια. Επίδειξη κάνει, λένε οι απλοί πολίτες και τον στηλιτεύουν.

Δεν κάνει πράξη φιλανθρωπίας, παραμένει αόρατος και σιωπηλός, και πάλι κατακρίνεται. Πού είναι ο τάδε τώρα που υπάρχει μεγάλη ανάγκη; Ρωτούν αγανακτισμένοι οι απλοί πολίτες και ξανά τον στηλιτεύουν.

Το πρόβλημά του είναι ότι είναι γνωστός και διάσημος. Το κοινό από κάτω τον παρακολουθεί άγρυπνα, σχολιάζει κάθε του κίνηση, κάθε του λέξη. Συνήθως δεν τον αγαπά. Συνήθως τον φθονεί.

Αν είναι πάππου προς πάππου πλούσιος και διάσημος, είναι οπωσδήποτε εχθρός του λαού. Αν πλούτισε μόνος του, είναι ύποπτος και ίσως απατεώνας.

Αν είναι καλλιτέχνης, έχει πολλές πιθανότητες να γίνει ίνδαλμα, αλλά ισορροπεί σε τεντωμένο σκοινί. Μια αδέξια κίνησή του είναι αρκετή για να κατακρημνιστεί στα βάθη της αβύσσου.

Αν είναι πολιτικός, αλί και τρισαλί του, δεν γλιτώνει τις ύβρεις και τις κακολογίες με τίποτα, όσο έντιμος και καλοπροαίρετος κι αν είναι.

Το κοινό, τέρας αδηφάγο και πολυόμματο, είναι έτοιμο να κατασπαράξει τον διάσημο με την παραμικρή του αστοχία.

Τρανταχτό παράδειγμα, η κυρία μεγάλης ηλικίας που δραστηριοποιείται πολύ σε έργα φιλανθρωπίας. Είναι όμως πάμπλουτη και αυτό είναι κακό. Και είναι και κοκέτα. Κάνει πλαστικές επεμβάσεις και έχει τεντωμένο το πρόσωπο και είναι και αυτό πολύ κακό.

Όταν πριν χρόνια άρχισαν τα μίντια να την αναφέρουν για τη φιλανθρωπική της δράση, θυμάμαι ότι έκανα διάφορες σκέψεις – καθόσον κι εγώ είμαι μέρος του κοινού, άρα έτοιμη να κακολογήσω.

Η πρώτη μου αντίδραση ήταν να νιώσω ενοχλημένη για ένα απροσδιόριστο λόγο. Το έψαξα και κατέληξα στο συμπέρασμα ότι είχα ενοχληθεί, επειδή ήταν πολύ πλούσια και από όσο ξέρουμε οι πλούσιοι απολαμβάνουν τα πλούτη τους και δεν ασχολούνται με τα βάσανα του κόσμου. Αυτή η αντίθεση, ο βαθύπλουτος να παραστέκεται στον έχοντα ανάγκη, μου είχε προκαλέσει μια περίεργη αμηχανία.

Μετά όμως σκέφτηκα ότι αυτή η κυρία ήταν οπωσδήποτε καλύτερη από τις άλλες της σειράς της που ζουν στη χλιδή μακριά από τα βλέμματα του κόσμου και περνούν τον καιρό τους με τις ασχολίες των πλουσίων. Τουλάχιστον αυτή εδώ έκανε κάτι χρήσιμο.

Ξεπέρασα έτσι τις αναστολές μου και είδα ευνοϊκά την ηλικιωμένη αυτή κυρία με το πλαστικό πρόσωπο.

Ίσως, σκέφτηκα μετά, να το κάνει αυτό, επειδή θέλει να βρίσκεται στη δημοσιότητα. Ίσως της αρέσει πολύ που τα μίντια την αναφέρουν κάθε τόσο και είναι διάσημη όχι μόνο για τον πλούτο της αλλά και για έργα της.

Και λοιπόν;

Μήπως ξέρουμε ποιο ακριβώς είναι το κίνητρο όλων εκείνων που ασχολούνται με τη φιλανθρωπία; Αυτό που μετρά είναι η ίδια η φιλανθρωπία, το αποτέλεσμα δηλαδή. Μήπως ξέρουμε για ποιο λόγο τόσοι άνθρωποι ξενιτεύονται στις φτωχές χώρες και βοηθούν τους άρρωστους, τα παιδιά και όσους λιμοκτονούν; Άραγε είναι όλοι τους μόνο πονόψυχοι; Δεν θα είναι ανάμεσά τους και πολλοί ιδιόρρυθμοι, απογοητευμένοι, ψιλοτυχοδιώκτες ή διαταραγμένες προσωπικότητες; Όμως δεν μας απασχολεί αυτό και καλά κάνουμε. Αυτό που έχει σημασία είναι ότι ανακουφίζουν τον πάσχοντα, ότι προσφέρουν πολύτιμες υπηρεσίες σε ανθρώπους που έχουν ανάγκη.

Γιατί λοιπόν πρέπει να αντιπαθώ τη συγκεκριμένη κυρία που κάνει το ίδιο; Αυτό που πρέπει να με ενδιαφέρει είναι ότι προσφέρει έργο. Αν είναι φτωχή ή πλούσια, πρέπει να με αφήνει αδιάφορη.

Ναι, αλλά η συγκεκριμένη κυρία έχει από πίσω της ένα στρατό δημοσιογράφων που αναδεικνύει κάθε στιγμή το φιλανθρωπικό της έργο.

Ε και;

Καλά κάνει και το αναδεικνύει. Το χριστιανικό εκείνο «να μη γνωρίζει η δεξιά σου τι ποιεί η αριστερά σου» μπορεί να είχε νόημα κάποτε σε μια κοινωνία θρησκόληπτων, όπου οι πλούσιοι έκαναν επίδειξη με τις αγαθοεργίες τους, σήμερα όμως δεν έχει καμιά αξία. Τέτοιου είδους ταπεινότητα δεν χρειάζεται στις μέρες μας. Το φιλανθρωπικό έργο πρέπει να αναδεικνύεται για να γίνεται παράδειγμα προς μίμηση.

Και γιατί είμαστε έτοιμοι για ατελείωτους επαίνους προς τους άσημους φιλάνθρωπους και στρυφνοί και επικριτικοί προς τους πλούσιους φιλάνθρωπους; Ή μήπως θα θέλαμε να διαμοιράσουν τα πλούτη τους σε μας για να τους αποδεχτούμε;

Κάτι τέτοιο μόνο οι άγιοι το κάνουν και οι τρελοί. Κανείς από μας πάντως δεν έχει τη διάθεση να πουλήσει την περιουσία του –μικρή ή μεγάλη δεν έχει σημασία- και να χαρίσει τα χρήματα στους φτωχούς συνανθρώπους του. Όλοι βοηθούμε από το περίσσευμά μας.

Διότι άλλη μια ξεπερασμένη χριστιανική άποψη θέλει να βοηθούμε τους άλλους από το υστέρημά μας. Δεν ξέρω πολλούς να το κάνουν αυτό. Για την ακρίβεια, δεν ξέρω κανέναν.

Όποιος είναι φτωχός παλεύει για την επιβίωση. Όχι μόνο τη δική του αλλά και της οικογένειάς του. Αν τα παιδιά του πεινάνε, θα κοιτάξει να τα ταΐσει, δεν θα δώσει στον διπλανό του το υστέρημά του και θα αφήσει πεινασμένα τα δικά του παιδιά.

Θα το διαπιστώσουμε αυτό καλύτερα, αν δούμε ποιες χώρες είναι αυτές που βοηθούν άλλες χώρες.

Εδώ η λίστα για το έτος 2013:

Ευρωπαϊκή Ένωση   86,66 δις δολάρια

ΗΠΑ  31, 55

Ηνωμένο Βασίλειο  17,88

Γερμανία  14,06

Ιαπωνία  11,79

Γαλλία  11,38

Σουηδία  5,83

Νορβηγία  5,58

Ολλανδία  5,44

Καναδάς  4,91

Αυστραλία  4,85

Ιταλία  3,25

Ελβετία  3,20

Δανία  2,93

Βέλγιο 2,28

Ισπανία  2,20

Ν. Κορέα  1,74

Φινλανδία  1,44

Αυστρία  1,17

Ιρλανδία  0,82

Πορτογαλία  0,48

Πολωνία  0,47

Νέα Ζηλανδία  0,46

Λουξεμβούργο  0,43

Ελλάδα  0,31

Τσεχία  0,21

Σλοβακία  0,09

Σλοβενία  0,06

Ισλανδία  0,04

Από τις 28 αυτές χώρες οι 22 είναι χώρες της Ευρώπης που λίγο πολύ ευημερούν – σε σύγκριση τουλάχιστον με τις άλλες χώρες του πλανήτη. Ακόμα και η Ελλάδα της κρίσης βρίσκεται στη λίστα. Αλλά και οι μη ευρωπαϊκές χώρες που στέλνουν οικονομική βοήθεια στις φτωχές χώρες ευημερούν κι αυτές: ΗΠΑ, Καναδάς, Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία, Ιαπωνία και Ν. Κορέα.

Λογικό δεν είναι;

Μόνο όταν σηκώσει κανείς το κεφάλι και βγει από την αθλιότητα, θα κοιτάξει γύρω του και θα συμπονέσει αυτόν που είναι ακόμα στην αθλιότητα. Ο φτωχός μπορεί να συμπονά τον άλλο φτωχό, αλλά δεν έχει τη δυνατότητα να τον βοηθήσει. Έχει τα δικά του βάσανα.

Ένας άλλος μύθος που μας έρχεται από το παρελθόν είναι ότι όλοι οι πλούσιοι είναι ανάλγητοι στον πόνο του άλλου, ενώ οι φτωχοί συμπονούν και παραστέκονται.

Αλλά η ευαισθησία είναι μια ιδιότητα επικίνδυνη για όποιον έχει να παλέψει με τη φτώχεια, την πείνα και τη μιζέρια. Αν παρασυρθεί από τέτοια ντελικάτα συναισθήματα, ενώ αγωνίζεται για την επιβίωση τη δική του και της οικογένειάς του, θα βυθιστεί ακόμα πιο πολύ μέσα στη μιζέρια του. (Το βλέπουμε εξάλλου αυτό στους πρόσφυγες και τους παράνομους μετανάστες που έχουν κατακλύσει τη χώρα μας και που ορισμένες φορές εκδηλώνουν επιθετικές συμπεριφορές. Οι άνθρωποι αυτοί αγωνίζονται για την επιβίωσή τους. Αν παραδοθούν σε περιττές ευαισθησίες, θα πεθάνουν αυτοί και τα παιδιά τους). Σε εποχές σκληρές και άδικες (και κυρίως ανασφαλείς) οι άνθρωποι είναι σκληροί και άδικοι είτε είναι πλούσιοι είτε φτωχοί. Οι φτωχοί για να επιβιώσουν και οι πλούσιοι για να μη γίνουν φτωχοί, καθώς είναι διάχυτη η ανασφάλεια στην κοινωνία.

Στην εποχή μας που ένα μέρος της ανθρωπότητας ευημερεί, παρατηρούμε ότι το ενδιαφέρον για τον πάσχοντα συνάνθρωπο είναι ισχυρότερο από ποτέ.

Δεν απολείπουν φυσικά οι ανάλγητοι και οι αδιάφοροι, όμως για πρώτη φορά στην ανθρώπινη ιστορία ο πόνος του άλλου συγκινεί και κινητοποιεί ολόκληρες μάζες ανθρώπων.

Παγκόσμιες οργανώσεις που στηρίζονται είτε σε κρατική οικονομική βοήθεια με τη συναίνεση των πολιτών είτε στην ιδιωτική πρωτοβουλία  προσπαθούν να μειώσουν, όσο αυτό είναι δυνατόν, την ανθρώπινη δυστυχία.

Καθώς η ανθρωπότητα είναι χωρισμένη σε αυτούς που ευημερούν και σε αυτούς που ακόμα υποφέρουν, βλέπουμε ότι οι λαοί που ευημερούν δεν μένουν απαθείς στα βάσανα των συνανθρώπων τους.

Αν η πολιτική είναι ψυχρή υπόθεση και δεν έχει ηθική, όμως οι πολίτες που ζουν σε πλούσιες δημοκρατίες απαιτούν περισσότερη ευαισθησία και συμπαράσταση προς αυτούς που υποφέρουν. Η κοινή γνώμη των πλούσιων χωρών υποχρεώνει τις κυβερνήσεις τους να δείξουν αλτρουισμό, ακόμα κι αν οι κυβερνώντες θα προτιμούσαν να ξοδέψουν τα χρήματα αυτά για εντυπωσιακά έργα στο εσωτερικό της χώρας τους.

Ο μύθος λοιπόν που θέλει τον πλούσιο αναίσθητο και το φτωχό ευαίσθητο μπορεί να έχει πέραση σε κοινωνίες σκληρές λόγω της φτώχειας τους, όχι όμως σε κοινωνίες που οι πολίτες ζουν καλά. Η απαλλαγή μας από τον μόχθο και την αγωνία της επιβίωσης  μάς κάνει πιο ευαίσθητους απέναντι στους άλλους – τουλάχιστον τους περισσότερους από μας.

Για να επανέλθουμε τώρα στην ηλικιωμένη κυρία με το πλαστικό πρόσωπο: γιατί μας πειράζει ότι κάνει πλαστικές επεμβάσεις; Ούτε η πρώτη είναι ούτε η τελευταία. Θα ήμασταν άραγε πιο υπομονετικοί μαζί της, αν τη βλέπαμε γριά και ροζιασμένη; Θα μας παρηγορούσε ίσως αυτό; (Κάποιες άλλες όμως ροζιασμένες τις έχουμε χλευάσει αμείλικτα για το γεροντικό τους πρόσωπο –άσχετο J ).

Γιατί μας πειράζει που έχει φιλανθρωπική δραστηριότητα; Θα την προτιμούσαμε μαλθακή και βυθισμένη στη χλιδή της για να επιβεβαιώσουμε τον μύθο των κακών πλουσίων;

Τι ακριβώς μας πειράζει σ’ αυτή τη γυναίκα; Είμαστε τόσο σίγουροι ότι όλα αυτά τα κάνει για το θεαθήναι; Έχουμε μπει στην ψυχή της και ξέρουμε τις σκέψεις της;

Εγώ πάντως θεωρώ πως όποιο και να είναι το κίνητρό της, το αποτέλεσμα είναι θετικό. Μετρώ το αποτέλεσμα. Μακάρι και άλλες χλιδάτες κυρίες με πλαστικά πρόσωπα να είχαν παρόμοια δραστηριότητα.