Φύση και ευτυχία

Κάποια γνωστή μου, με την οποία έχουμε χαθεί εδώ και χρόνια, ήταν, όποτε συναντιόμασταν, μέσα στη γκρίνια και την κλάψα, επειδή η ζωή δεν της είχε δώσει ό,τι περίμενε.

Υγιής ήταν, νόστιμη ήταν, ανεξάρτητη οικονομικά ήταν, αλλά λόγω στραβού χαρακτήρα δεν είχε καταφέρει να βρει ένα σύντροφο. Μέσα από αυτό το πρίσμα της στέρησης συντρόφου έβλεπε όλο τον κόσμο άδικο, κακό και ανάποδο.

"Mater Lacaena"

Μητέρα Σπαρτιάτισσα

με την ασπίδα οπλίζοντας το γιο της

«μ’ αυτήν», του είπε, «ή σ’ αυτήν να επιστρέψεις».

Mater Lacaena clipeo obarmans filium

“cum hoc” inquit “aut in hoc redi”.

Decimus Magnus Ausonius, 25

Εκ βαθέων

Κι εκεί στα εβδομήντα τόσο που έφτασες

και έλεγες διάφορα,

όπως

 «τι τυχερή η γενιά μου που πόλεμο δεν γνώρισε»,

ή, όταν ήσουν στις κακές σου,

«τι άλλο έχω τώρα εγώ να περιμένω από τη ζωή,

πολλά είδα, πολλά έζησα και έμαθα,

δεν έχω πια να περιμένω τίποτα»,

εκεί λοιπόν που η ζωή σού φάνταζε αρκούντως πληκτική

και κάθε μέρα ήταν μια από τα ίδια,

βαρέθηκα,

τίποτε πια δεν είναι άξιο να με συγκινήσει,

δεν έχει νόημα που ζω

και άλλα μελοδραματικά παρόμοια,

τότε αναπάντεχα, 

ειρωνικά, σαρκαστικά, χλευαστικά

απλώθηκε στη Γη η πανδημία.

Και να που βρήκες νόημα,

καλή μου εσύ και κουρασμένη απ’ τη ζωή ψυχή,

εκεί που δεν το φανταζόσουν,

πήγαν στην άκρη τα φιλοσοφικά σου παροράματα

και η ελιτίστικη ανία σου,

στην άκρη πήγαν οι υπαρξιακές σου ψευδαισθήσεις,

τι εστί τέχνη,

και τι ποίησις,

τι είναι ο άνθρωπος,

υπάρχει άραγε θεός, μπα, δεν νομίζω

και άλλα τέτοια γραφικά,

διότι είναι γραφικά και ανάξια λόγου όλα αυτά,

όταν στη Γη περιπατεί ο κορονοϊός 

και αλλάζει ρότα ο κόσμος όλος,

στοιβάζονται μες στα νοσοκομεία οι μελλοθάνατοι

- μέλλον άλλο εκτός από τον θάνατο δεν έχουν-

 λιποθυμούν απ’ την εξάντληση γιατροί και νοσοκόμοι, 

τραντάζονται και καταρρέουν τα συστήματα,

κλείνουν τα σύνορα οι χώρες

και η κυκλοφορία απαγορεύεται

και οι πολίτες φοβισμένοι κλειδαμπαρώνονται στα σπίτια τους,

ανάξια λόγου τα υπαρξιακά προβλήματα,

καθώς το μόνο υπαρξιακό που ισχύει

είναι η διάσωση της ίδιας σου της ύπαρξης

και εννοείται έχει πλέον ακυρωθεί αυτό το

«όλα τα έχω ζήσει, όλα τα γνωρίζω,

εκπλήξεις πια δεν έχει η ζωή να μου προσφέρει

και απορώ, γιατί να ζω, αφού δεν έχει νόημα»,

διαγραφή αμέσως χωρίς άλλη σκέψη

και ναι,

τώρα υπάρχει νόημα και είναι μάλιστα πολύ σημαντικό,

το λένε «επιβίωση»,

θα το έχεις βεβαίως ακουστά,

τώρα που κόβει βόλτες έξω από την πόρτα σου θανάσιμος ο ιός

και θέλει να σε κατοικίσει

και λαχταρά να αναπαραχθεί μέσα στο σώμα σου

και να σε μεταβάλει σε μολυσμένο πτώμα,

τώρα λοιπόν μια λέξη μόνο έχει νόημα

 – και νόημα βαρύ –

η λέξη «επιβίωση»,

ψυχή μου εσύ ελιτίστικη και κουρασμένη απ’ τη ζωή,

θέλεις να ζήσεις κι ας πάει στο διάολο και η ποίηση και η λογοτεχνία,

και όλα δεν τα έχεις δει,

ακόμα δεν τα είδες όλα,

θα δεις παράξενες ημέρες να έρχονται

και πράγματα παράξενα να γίνονται,

μάζευε υλικό,

αν επιζήσεις,

θα έχεις πάλι νέα ερωτήματα 

που πρέπει να απαντήσεις,

τώρα όμως μείνε κλεισμένη μέσα,

ξόρκιζε τον ιό, τον Εξαποδώ

και

ναι, δάκρυζε πότε-πότε με όλα αυτά που βλέπεις να συμβαίνουν,

η δυστυχία, η συμφορά έχει πολλές μορφές

και τώρα μόλις έμαθες και μια καινούργια 

που αγνοούσες,

σοφή ψυχή μου εσύ, μάζευε γνώση.

Μαζί μ’ αυτήν θα ενταφιαστείς, όταν θα έρθει η ώρα.

 Στη φωτογραφία: πίνακας του Pieter Bruegel the Elder "Triumph of Death", περ. 1562.

Ηχώ

Η ποίηση σήμερα θα περάσει απαρατήρητη, σαν σκιά ή σαν τον αντίλαλο που μάταια προσπαθεί ο ζωγράφος να απεικονίσει:

Ζωγράφε ματαιόδοξε,

γιατί ποθείς το πρόσωπό μου να απεικονίσεις,

γιατί ταράζεις μια θεά

που μάτια ανθρώπινα δεν βλέπουν;

Εγώ είμαι κόρη του αέρα και της λέξης,

μητέρα άδειων σημαδιών

που φέρω τη φωνή χωρίς τη σκέψη.

Το έσχατο τέλος επιστρέφοντας

και περιπαίζοντας ακολουθώ

λόγια που χάνονται,

λόγια για μένα ξένα.

Μέσα στα αφτιά σας κατοικώ

εγώ η διεισδυτική Ηχώ:

Κι αν θες να ζωγραφίσεις το ομοίωμά μου,

ζωγράφισε τον ήχο.

Vane, quid affectas faciem mihi ponere, pictor,

ignotamque oculis sollicitare deam?

Aeris et linguae sum filia, mater inanis

indiciis, vocem quae sine mente gero.

Extremos pereunte modos a fine reducens

ludificata sequor verba aliena meis.

Auribus in vestris habito penetrabilis Echo:

et si vis similem pingere, pinge sonum.

Δέκιμος Μάγνος Αυσόνιος  11

Μετάφραση από τα Λατινικά: Καίτη Βασιλάκου.

Πιστεύω στον άνθρωπο

Ευκαιρία για κάποιους είναι τώρα με αυτόν τον θανατηφόρο ιό να αρχίσουν τα γνωστά κηρύγματα ότι η Φύση εκδικείται, ότι τιμωρούμαστε για την αλαζονεία μας και πόσο μικροί τελικά και ασήμαντοι είμαστε και πρέπει να γίνουμε ταπεινοί και η επιστήμη και η τεχνολογία μας – πηγή της αλαζονείας μας – τώρα στέκονται αμήχανα μπροστά σ’ αυτή τη θανάσιμη επέλαση του ιού και άλλα παρόμοια πολλά.

Αλλά κάνουν λάθος. Λάθος!

Κρύες μέρες

Σήμερα, αγαπητέ,

χαλάει πάλι ο καιρός,

μας περιμένουν, λένε,

κρύες μέρες,

θα έπρεπε κανονικά

να είμαστε ευχαριστημένοι,

εφόσον μέσα μας και έξω μας

επικρατεί η ίδια παγωνιά,

συντονισμένοι παραμένουμε

στο κλίμα μας της εποχής,

καμιά διαφωνία

και παγερά αδιάφοροι για όλα,

όπως σφυρίζει παγωμένος ο αέρας

χαϊδεύοντας το πρόσωπό μας

και από κάτω η ψυχή

ψυχρή και ασάλευτη παρατηρεί

τα τεκταινόμενα,

όπως ψυχρά και ασάλευτα

στο βάθος του ορίζοντα

στέκονται και μας ατενίζουν

μες στη λευκότητά τους τα βουνά,

όπως με κρύα την καρδιά

στους παγωμένους δρόμους περπατούμε

σκοντάφτοντας σε παγωμένα πτώματα,

όπως με κρύα μάτια αγκαλιαζόμαστε

και κρύους ανταλλάσσουμε ασπασμούς,

αγαπητέ,

είμαστε τέλεια συντονισμένοι,

γι’ αυτό και θα επιζήσουμε,

οι άλλοι ας διαμαρτύρονται

αναζητώντας θαλπωρή,

πιο κάτω θα τους συναντήσουμε

καινούργια παγωμένα πτώματα.

Δεν συντονίστηκαν σωστά,

δεν μπόρεσαν.

Πεθαίνοντας μόνος

Έγραψα προχθές πόσο σατανικός είναι αυτός ο κορονοϊός που μας αναγκάζει να απομακρυνόμαστε από τους αγαπημένους μας, που υποχρεώνει τις οικογένειες να χωρίζονται, τα παιδιά να μαθαίνουν να αποφεύγουν τους παππούδες τους, οι παππούδες να βλέπουν με φόβο τα εγγόνια τους, οι νέοι να αντιμετωπίζονται με καχυποψία και εχθρότητα.

Κορονοϊός

Δες πόσο πονηρός, πόσο σατανικός είναι:

Πλησιάζει αθόρυβα μικρά παιδιά και νεαρούς και μπαίνει μέσα τους. Κάθεται ήσυχος, αόρατος, σχεδόν ανύπαρκτος. Καραδοκεί βέβαια, αλλά αυτό κανείς δεν το παίρνει είδηση.

Παρακολουθεί με μάτι άγριο, πεινασμένο, όσο ο ξενιστής του ανυποψίαστος συνεχίζει τη ζωή του. Η παιδική σάρκα δεν τον ενδιαφέρει καθόλου. Ούτε η εφηβική. Δεν είναι παιδόφιλος. Είναι γεροντόφιλος. Μια σπάνια διαστροφή δηλαδή.

"Μαζεύτηκαν σε κύκλο οι ψυχές"

Μαζεύτηκαν σε κύκλο οι ψυχές

και μουρμουρίζουν λόγια ακατάληπτα,

συχωρεμένοι να’ ναι

αυτοί που αμαρτάνουν,

αυτοί που υπακούν το σώμα τους

πάνω εκεί στο φως του ήλιου,

αυτοί που νιώθουν πόνο,

θυμό και οργή,

όσοι σκοτώνουν,

όσοι τυραννούν,

όσοι παλεύουν ζωντανοί να μείνουν,

συχωρεμένοι να’ ναι,

επειδή δεν ξέρουν.

Εσύ είσαι κακός άνθρωπος, εγώ είμαι καλός

Ένα περίεργο πράγμα, βλέπω πολλούς να λένε καταγγελτικά, να λένε με θυμό ότι υπάρχουν άνθρωποι που μισούν – και ξέρω, όλοι ξέρουμε ποιους εννοούν.

Από την άλλη, βλέπω άλλους τόσους να λένε καταγγελτικά, να λένε με θυμό ότι υπάρχουν άνθρωποι που μισούν – και ξέρω, όλοι ξέρουμε ποιους εννοούν.