Καίτη Βασιλάκου: Ποιες xώρες είναι ρατσιστικές και ποιες ανεκτικές στον "ξένο"

Διαμαρτυρία μπροστά στην πρεσβεία της Μιανμάρ στην Κουάλα Λουμπούρ, Μαλαισία

Ποιες κοινωνίες έχουν ροπή σε ρατσιστικές αντιλήψεις;

Νομίζω η απάντηση είναι εύκολη: είναι οι κοινωνίες που ζουν απομονωμένες, που έχουν χαμηλό βιοτικό επίπεδο, χαμηλό μορφωτικό επίπεδο ή νιώθουν να απειλούνται από ξένες φυλές.

Μολονότι, όταν λέμε «ρατσισμός», ο νους μας πάει αμέσως στους Ναζί, θα πρέπει να διευκρινίσουμε, ότι ο ναζισμός είναι η αποθέωση της διαστροφής που γεννήθηκε σε ταραγμένα μυαλά και βρήκε γόνιμο έδαφος σε μια χώρα με σοβαρά οικονομικά, εθνικά και πολιτικά προβλήματα. Κάτι τέτοιο δεν αποκλείεται να το δούμε να ξανασυμβαίνει σε οποιαδήποτε χώρα, αν αυτή βρεθεί στριμωγμένη από ακραία προβλήματα που απειλούν την ύπαρξή της.

Αφήνοντας κατά μέρος τον ναζισμό και τους μετρημένους σήμερα οπαδούς του ανά τον κόσμο, μια επισκόπηση των λαών πάνω στο θέμα του ρατσισμού μάς δίνει λίγο πολύ τα αποτελέσματα που φανταζόμαστε.

Χώρες πολυφυλετικές, όπως οι ΗΠΑ, ο Καναδάς, η Αυστραλία, η Νέα Ζηλανδία και οι χώρες της Λατινικής Αμερικής έχουν περιορισμένα ποσοστά ρατσισμού, όπως είναι αναμενόμενο. Το ίδιο ισχύει, αν και για άλλους λόγους, σε χώρες με υψηλό βιοτικό και μορφωτικό επίπεδο, όπως η Σουηδία, η Νορβηγία, η Βρετανία.

Η World Value Survey μάς δίνει τα αποτελέσματα μιας σχετικής καταμέτρησης που έκανε σε ογδόντα χώρες. Η ερώτηση ήταν: «Ποιον τύπο ανθρώπου δεν θα θέλατε για γείτονα;» και καταμετρήθηκαν όσοι απάντησαν «Δεν θα ήθελα για γείτονα κάποιον άλλης φυλής». Από τις απαντήσεις αυτές προέκυψαν τα ποσοστά ρατσισμού σε κάθε χώρα, εφόσον οι κοινωνίες, όπου οι περισσότεροι δεν θέλουν γείτονες άλλης φυλής, μπορούν να θεωρηθούν ως οι λιγότερο ανεκτικές σε φυλετικά ζητήματα.

Οι λιγότερο ανεκτικές χώρες:

Με ποσοστό 40%+

Ιορδανία, 51,4%

Ινδία, 43,5%

Ιορδανία

Ινδία, η κάστα Dalit υπό διωγμό

Ινδία, διαμαρτυρία Χριστιανών, Μουσουλμάνων και Dalit

Ινδία, διαμαρτυρία Χριστιανών

Με ποσοστό 30-39,5%

Αίγυπτος, Σαουδική Αραβία, Ιράν, Βιετνάμ, Ινδονησία, Νότια Κορέα.

Με ποσοστό 20-29,5%

Γαλλία, Τουρκία, Βουλγαρία, Αλγερία, Μαρόκο, Μάλι, Ζάμπια, Ταϊλάνδη, Μαλαισία, Φιλιππίνες, Μπαγκλαντές, Χονγκ Κονγκ.

Οι περισσότερο ανεκτικές χώρες:

Με ποσοστό 0-4,9%

ΗΠΑ, Καναδάς, Βραζιλία, Αργεντινή, Κολομβία, Γουατεμάλα, Βρετανία, Σουηδία, Νορβηγία, Λετονία, Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία.

Με ποσοστό 5-9,9%

Χιλή, Περού, Μεξικό, Ισπανία, Γερμανία, Βέλγιο, Λευκορωσία, Κροατία, Ιαπωνία, Πακιστάν, Νότια Αφρική.

Με ποσοστό10-14,9%

Φινλανδία, Πολωνία, Ουκρανία, Ιταλία, Ελλάδα, Τσεχία, Σλοβακία.

Με ποσοστό 15-19,9%

Βενεζουέλα, Ουγγαρία, Σερβία, Ρουμανία, Σκόπια, Αιθιοπία, Ουγκάντα, Τανζανία, Ζιμπάμπουε, Ρωσία, Κίνα.

Δεν είναι πάντα η ίδια αιτία που δίνει αυξημένα ποσοστά ρατσισμού στις διάφορες χώρες.

Στην Ευρώπη παραδείγματος χάριν βλέπουμε να διαφέρουν τα ποσοστά ανά χώρα και αυτό οφείλεται στη μετανάστευση σε κάποιες περιπτώσεις και σε άλλες σε θέματα εθνικής ταυτότητας.

Η Γαλλία φαίνεται να είναι από τις λιγότερο ανεκτικές χώρες της Ευρώπης με ένα ποσοστό 27,7% να παραδέχεται ότι δεν θα ήθελε για γείτονα κάποιον άλλης φυλής. Στα Βαλκάνια μετά από χρόνια εθνοτικών πολέμων παρατηρείται χαμηλή ανοχή στους ξένους. Αντίθετα, χώρες του πρώην σοβιετικού μπλοκ, όπως η Λευκορωσία και η Λετονία, είναι πιο ανεκτικές από πολλές άλλες ευρωπαϊκές.

Στη Μέση Ανατολή η ανοχή προς τον αλλόφυλο είναι πολύ χαμηλή, ειδικά στην Αίγυπτο και τη Σαουδική Αραβία, όπου συρρέουν ως μετανάστες ανειδίκευτοι εργάτες από τις φτωχές χώρες της νότιας Ασίας.

Σε χώρες, όπου διάφορες φυλές ανταγωνίζονται η μία την άλλη, όπως στην Ινδονησία και τις Φιλιππίνες, η ανοχή απέναντι στον αλλόφυλο είναι περιορισμένη. Το ίδιο λίγο πολύ παρατηρούμε στην Κίνα και το Κιργιστάν καθώς και στις χώρες τις Υποσαχάριας Αφρικής.

Η Νότια Κορέα εμφανίζεται ως ελάχιστα ανεκτική, μολονότι είναι πλούσια χώρα, με εθνική ομοιογένεια και με πληθυσμό μορφωμένο. Κι όμως, ένας στους τρεις Νοτιοκορεάτες απάντησε ότι δεν θα ήθελε για γείτονα κάποιον άλλης φυλής. Αυτό μάλλον οφείλεται στην αντίληψη του κόσμου εκεί ότι αποτελούν μια μοναδική φυλετική-εθνική ταυτότητα, στο γεγονός ότι έχουν συρρεύσει στη χώρα πολλοί μετανάστες από τις γειτονικές ασιατικές χώρες και στις συνεχείς εντάσεις της Νότιας Κορέας με την Ιαπωνία.

Ρεστοράν στη Νότια Κορέα

Η έρευνα ωστόσο μάς επιφυλάσσει και κάποιες εκπλήξεις. Όπως παραδείγματος χάριν ότι στο Πακιστάν μόνο ένα 6,5% του πληθυσμού δεν θα ήθελε για γείτονα έναν αλλόφυλο, με άλλα λόγια ότι οι Πακιστανοί ανήκουν στις πιο ανεκτικές χώρες του κόσμου μαζί με τους Γερμανούς και τους Βέλγους. Είναι φανερό εδώ ότι οι ερωτηθέντες δεν απάντησαν με ειλικρίνεια, εφόσον γνωρίζουμε ότι στο Πακιστάν επικρατεί μεγάλη μισαλλοδοξία και βία εναντίον όσων είναι «διαφορετικοί».

Με την ίδια επιφύλαξη θα πρέπει να δούμε και τα ποσοστά των ανεκτικών πολιτών στις προηγμένες χώρες, εφόσον ο ρατσισμός είναι ταμπού στον δυτικό κόσμο και ίσως κάποιοι απέφυγαν να απαντήσουν με ειλικρίνεια για να μη χαρακτηριστούν ρατσιστές. Μία από αυτές τις προηγμένες χώρες που εμφανίζεται ως ανεκτική, ενώ δεν είναι, είναι η Ιαπωνία, όπου ένας στους τρεις ξένους μαρτυρεί ότι έχει υποστεί διακρίσεις από τους ντόπιους.

https://www.theguardian.com/world/2017/mar/31/japan-racism-survey-reveals-one-in-three-foreigners-experience-discrimination

Η Ελλάδα έχει σχετικά καλή θέση στον κατάλογο αυτό και θα είχε ακόμα καλύτερη, αν δεν την ταλάνιζαν τα απανωτά μεταναστευτικά ρεύματα των τελευταίων ετών που άλλαξαν τις διαθέσεις πολλών συμπολιτών μας. Για τον ίδιο λόγο και η Ιταλία βρίσκεται στην ίδια θέση με μας.

Σε γενικές γραμμές πάντως οι ανεκτικές χώρες, με εξαίρεση τη Γαλλία, είναι ο κανόνας στον δυτικό κόσμο (συμπεριλαμβάνονται εδώ και χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ). Το ίδιο ισχύει και για τις χώρες της Λατινικής Αμερικής. Αντίθετα οι αραβικές χώρες και οι χώρες της Αφρικής και της Ασίας έχουν αυξημένα ποσοστά ρατσισμού.

Με ποσοστό 15-19,9% η Βενεζουέλα, η Ουγγαρία, η Σερβία, η Ρουμανία, τα Σκόπια, η Αιθιοπία, η Ουγκάντα, η Τανζανία, η Ζιμπάμπουε, η Ρωσία και η Κίνα βρίσκονται στα όρια και προσωπικά θα τις συμπεριελάμβανα στις ρατσιστικές χώρες.