22/1/13

"Αγαπημένε μου ψυχίατρε". Κριτική.


Κριτική της φιλολόγου κ. Νέλλας Συναδινού στη νουβέλα και τα πέντε συναφή διηγήματα που περιέχονται στο βιβλίο μου «Αγαπημένε μου ψυχίατρε», εκδόσεις Απόπειρα.


''Αγαπημένε μου ψυχίατρε'': Η βαθύτερη αναδίφηση στον έρωτα που έχω διαβάσει για χρόνια και ένα από τα συναρπαστικότερα βιβλία στη σπάνια κατηγορία του καινοτόμου, του διαφορετικού.

Ο έρωτας διατρέχει τη ραχοκοκαλιά ολόκληρου του βιβλίου, τόσο της φερώνυμης νουβέλας, όσο και των πέντε διηγημάτων που ακολουθούν, όμως όχι ως έρωτας - ειδύλλιο, προπομπός σχέσης - συμβίωσης, πορεία φθοράς και αποσύνθεσης, θλιβερό ξέφτισμα...

Ο έρωτας αυτός είναι ο πρωτογενής θεός, ο γενεσιουργός των πάντων, καταλύτης και αναπλάστης, βασανιστής και ευεργέτης, αδυσώπητος και συγγνωμονικός, ανεκπλήρωτος κι όμως τα πάντα πληρών. Σε αποσαθρώνει και σε αναγεννά δυνατότερο σαν φοίνικα από τη στάχτη ή σε καταβυθίζει δια παντός, αν επιμένεις να τον αρνείσαι.

''Αγαπημένε μου ψυχίατρε'', μια ιστορία ανεκπλήρωτου έρωτα ή ονειρικά εκπληρωμένου, βαθιά, ολοκληρωτικά, τραυματικά. Ηδονικά και βασανιστικά βιωμένου στο φαντασιακό, αυτοκαταστροφικά αυτοτροφοδοτούμενου μέσα στο φορμαρισμένο σχήμα των τριών τετάρτων ψυχιατρικής συνεδρίας της ''ασθενούς'', άψογα διεκπεραιούμενης από επιστημονική άποψη.

Κι έπειτα αυτή ξεχνούσε τη μορφή του, ενώ ταυτόχρονα οι στιγμές της καθορίζονταν από την απόλυτη πληρότητα της παρουσίας του. Μια λεπτομέρεια - αντίφαση -, αυτή, ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα.

Οι ανατροπές έρχονται, όμως εκ των έσω, την ώρα που εκλύονται τα πρώτα δάκρυα, λίγο-λίγο που μεταβάλλεται υφολογικά το βίαιο πάθος και όλο γλυκαίνει και όλο προλειαίνει τον δρόμο της απεξάρτησης. Ανατροπή είναι το τέλος, που δικαιώνει τη βασανιστική διαδικασία, δηλαδή τον έρωτα που ενέπνευσε την επιθυμία για τη διεκπεραίωση της διαδικασίας.

Εξαιρετικό όμως ενδιαφέρον έχει και η ίδια η πορεία προς το τέλος, τόσο ουσιαστικά ψυχαναλυτική, που ο αναγνώστης βρίσκεται στην καρέκλα της ''ασθενούς'' και άλλοτε ταυτίζεται ανακαλύπτοντας το ομώνυμό του, άλλοτε ετεροκαθορίζεται από το ετερώνυμο είδωλο, και στις δύο περιπτώσεις αυτογνωσιακά.

Και ανατροπές γίνονται, γιατί πλήθος φιλοσοφικά ερωτήματα τίθενται και όλα τα στερεότυπα και τα κοινότοπα επανεξετάζονται, περί της προσήκουσας στάσης στην κοινωνία, περί των δυσδιάκριτων ορίων καθορισμού του δικαιώματος αυτοπροσδιορισμού, περί των γκρίζων ζωνών του εντός και του εκτός φυσιολογικού.

Μια γυναίκα που υπερέχει δυναμικά ως ψυχοπνευματική οντότητα, και το ξέρει, κι ένας ψυχίατρος που εμφανίζεται βαρετά συμβατικός, κι όμως μεθοδικά επιτυγχάνει το στόχο του. Μια ανατροπή κι αυτή...

Τα διηγήματα αποτελούν συνέχεια ή τμήμα εμβόλιμο ή ανάστροφη εκδοχή της νουβέλας, έκδηλα εστιασμένα στο μοτίβο του έρωτα. ''Ο θεός που αμάρτησε'', μια όψη της εκπλήρωσης του ανεκπλήρωτου σε επίπεδο υπέρβασης των εσκαμμένων. ''Ο κήπος με τα αγάλματα'', ένας τρόπος βίωσης της επιθυμίας μέσα από την απόσυρση και το πάγωμα. ''Οι εκατόν ογδόντα χτύποι'', αγώνας από έναν μόνο μαχόμενο, αυτόν που μάχεται την παράλογη σύμβαση και υπακούει στην αφοπλιστικά απόλυτη αλήθεια του. ''Με τα μάτια κλειστά'', η ονειρική ανατροπή της λυτρωτικής ανατροπής της αρχικής νουβέλας (''Αγαπημένε μου ψυχίατρε'') και η τελική αποκατάστασή της. Και ''Ο δαίμονας'', πάλι σε σχέση με τη νουβέλα, τι θα μπορούσε να είχε συμβεί, αν το ανεκπλήρωτο εκπληρωνόταν.

Ο κρυστάλλινα καθαρός λόγος της Καίτης Βασιλάκου, η απλή σύνταξη - μικροπερίοδη, με ασύνδετο σχήμα και παρατακτική -, η ομοδιηγητική αυτοδιηγητική αφήγηση, η πρωτοπρόσωπη άμεση γραφή, οι φυσικοί αβίαστοι διάλογοι, τα πολλαπλά επίπεδα ερμηνείας που αναδύοντα απροσποίητα, όλα μαγεύουν... Δηλώνω σαγηνευμένη!





Δεν υπάρχουν σχόλια: