Όταν δίνουμε συμβουλές σε ένα ποίημα

 

 

Το ποίημα, όπως και κάθε έργο τέχνης, όταν αποσπάται από τον δημιουργό του και περνά στο κοινό, είναι πλέον αυτόνομο. Ο δημιουργός του ως καλός πατέρας μπορεί να χαίρεται ή να λυπάται για την πορεία του, όμως το ποίημα όπως το ενήλικο παιδί έχει τώρα την προσωπική του ζωή.

 

Έτσι πρέπει να αντιμετωπίζεται από το κοινό. Ως κάτι ανεξάρτητο, αυτόνομο, ως μια ολότητα. Αν αρέσει ή όχι, είναι πια δικό του πρόβλημα. Ο δημιουργός του ως καλός πατέρας χαίρεται ή λυπάται, ανάλογα με την πορεία του, αλλά δεν μπορεί πια να επέμβει.

 

Το ποίημα στο διαδίκτυο προσπαθεί να κάνει αυτό που κάνει και το ποίημα στο βιβλίο: να μεταδώσει ένα είδος συγκίνησης στους αναγνώστες του. Αν οι αναγνώστες το βρουν καλό (ή και κακό), μπορούν να το σχολιάσουν με ποικίλους τρόπους. Ή μπορούν και να αδιαφορήσουν, δικαίωμά τους.

 

Αυτό που δεν πρέπει να κάνουν είναι να συνδέσουν άμεσα το ποίημα με τον δημιουργό του. Αν για παράδειγμα ένα ποίημα μιλά για τη μοναξιά, αυτό καθόλου δεν σημαίνει ότι ο ποιητής υποφέρει οπωσδήποτε από μοναξιά. Μπορεί το ποίημά του να έχει γραφτεί πριν είκοσι χρόνια σε κάποια στιγμή μελαγχολίας. Μπορεί να γράφτηκε πριν λίγες εβδομάδες, όταν ο ποιητής ένιωσε μοναξιά για μια δυο ώρες. Μπορεί να γράφτηκε, επειδή ο ποιητής είδε κάπου κάποτε ένα μοναχικό άνθρωπο και αναταράχτηκε η ψυχή του.

 

Είναι επομένως τουλάχιστον αστείο – ή τραγικό στην αφέλειά του – αν το αναγνωστικό κοινό, αντί να εκτιμήσει το ποίημα, απευθύνεται στον δημιουργό του κάνοντας σχόλια που αφορούν στη ζωή του, στον χαρακτήρα του ή του δίνει συμβουλές πώς να ξεπεράσει τυχόν προβλήματά του.

 

 Αν ο ποιητής πάσχει από μοναξιά, μπορεί άνετα να πληροφορήσει τους άλλους ότι πάσχει από μοναξιά και τότε οι άλλοι (αμέσως) θα προσφερθούν να του συμπαρασταθούν με παρηγορητικά λόγια, γνωμικά, παροιμίες, προσωπικές εξομολογήσεις και τα παρόμοια.

 

Ένα ποίημα δεν χρειάζεται βεβαίως συμβουλές ούτε παρηγοριές. Στέκει εκεί, στο βάθρο του, και καλεί τους αναγνώστες να το διαβάσουν και να το χαρούν, αν μπορούν. Αυτό μόνο θέλει. Οι κριτικοί επίσης μπορούν να κάνουν την καλή ή κακή τους κριτική πάνω στο έργο τέχνης που έχουν μπροστά τους.

 

Το να δίνεις συμβουλές και παρηγοριά σε ένα ποίημα είναι σαν να βλέπεις ένα πίνακα ζωγραφικής και να πιάνεις κουβέντα μαζί του για τα σώψυχά του. Ο πίνακας θα σε αγνοήσει κι εσύ θα μοιάζεις με τρελό.

 

Αυτή η συμπεριφορά μού θυμίζει πολύ την ατάκα του Γιάννη Γκιωνάκη στα «Κίτρινα Γάντια», όταν ο άλλος καίγεται για το πρόβλημά του και ο Γκιωνάκης βρίσκεται στην κοσμάρα του:

 «Κι εγώ αγαπάω μια δέκα εννιά χρόνια, αλλά δεν με θέλει»

https://www.youtube.com/watch?v=7759CfbBz3g