Χειραφετημένες γυναίκες σε ανδροκρατούμενες κοινωνίες

Λίγες είναι  οι γυναίκες που έχουν το κουράγιο να διεκδικήσουν δικαιώματα στις ανδροκρατούμενες κοινωνίες του τρίτου κόσμου. Οι περισσότερες έχουν ασπασθεί την άποψη των ανδρών για την κατώτερη θέση τους, άλλες διαφωνούν, αλλά φοβούνται και σωπαίνουν και κάποιες ελάχιστες διαφωνούν και τολμούν να αντιπαρατεθούν με όλους και με όλα: με την οικογένειά τους, με την κοινή γνώμη, με την κυβέρνηση, με το ιερατείο, ακόμα και με τις άλλες γυναίκες.

Η ζωή τους δεν είναι καθόλου εύκολη. Έχουν να αντιμετωπίσουν ένα εχθρικό κοινωνικό περιβάλλον, ιδεοληψίες και προκαταλήψεις βαθιά ριζωμένες στους ομοεθνείς τους και το μίσος των ανδρών που βλέπουν στο πρόσωπό τους τον ίδιο το Διάβολο. Οι κίνδυνοι που διατρέχουν είναι πολλοί. Γενική περιφρόνηση, γελοιοποίηση, κατασυκοφάντηση, διασυρμός, κοινωνικός στιγματισμός, κακοποίηση, βιασμός, φυλάκιση, απαγωγή και δολοφονία.

Ακτιβίστριες που μάχονται για τα ανθρώπινα δικαιώματα δολοφονούνται στις Φιλιππίνες, το Μεξικό, το Νεπάλ, τη Ρωσία.  Στην Κίνα, το Μπάγκλα Ντες, την Ινδία, τη Ζιμπάμπουε συλλαμβάνονται από τις Αρχές και βασανίζονται. Στη Συρία οι ιερωμένοι εξαπολύουν μύδρους εναντίον τους χαρακτηρίζοντάς τες άθεες και προδότριες που μιμούνται τη Δύση και προσβάλλουν το Κοράνι.

Η ιρανή Shirin Ebadi (Νόμπελ Ειρήνης 2003) δέχτηκε απειλές κατά της ζωής της δικής της και της οικογένειάς της και κατηγορήθηκε ότι ζητά βοήθεια από τη Δύση, ότι υπερασπίζεται τους ομοφυλόφιλους και ότι κυκλοφορεί χωρίς μαντήλα.

Οι ιρανές ακτιβίστριες Maryam Bahreman  και Mahboubeh Karami έχουν συλληφθεί και κρατούνται άγνωστο πού.

Στο Πακιστάν η ακτιβίστρια Mukhtar Mai βιάστηκε ομαδικά με το πρόσχημα ότι ο αδελφός της αγαπούσε ένα κορίτσι από άλλη κοινωνική τάξη.

Στην Υεμένη η Amal Basha έχει δεχτεί επανειλημμένα απειλές, της έριξαν σπρέι στο πρόσωπο  και υπέστη δολοφονική επίθεση.  

Στην Αίγυπτο στις πρόσφατες κινητοποιήσεις οι γυναίκες που συμμετείχαν σύρονταν στα αστυνομικά τμήματα και υποβάλλονταν σε εξέταση παρθενίας.

Πόσο κουράγιο πρέπει να έχει μια γυναίκα για να βγει στους δρόμους και να διεκδικήσει ανθρώπινα δικαιώματα, όταν ξέρει ότι την περιμένει ένας τέτοιος εξευτελισμός; Παρ’ όλα αυτά κάποιες γυναίκες τολμούν.

Η Fatima Al-Ashby είναι μια από αυτές. Ζει στην Υεμένη και είναι ποιήτρια.

Τυχαία βρήκα στο διαδίκτυο μια συνέντευξη που έδωσε στην αγγλόφωνη εφημερίδα  “Yemen Times”. Αξίζει να δούμε τι απαντά στις ερωτήσεις του δημοσιογράφου:

«Πώς μοιράζετε το χρόνο σας μεταξύ οικογένειας και εργασίας;»

«Δεν έχω οικογένεια ούτε σπίτι. Η Υεμένη είναι το σπίτι μου και ο λαός της Υεμένης είναι η οικογένειά μου».

«Είναι αλήθεια ότι ο πατέρας σας ήταν πολύ περήφανος, επειδή είχατε αποστηθίσει το Κοράνι;»

«Ναι, ειδικά, όταν ανακάλυψε ότι άρχισα να διαβάζω και να γράφω μόνη μου χωρίς τη βοήθεια κανενός και μετά αποστήθισα και το Κοράνι. Η τραγωδία ξέσπασε, όταν έμαθε ότι γράφω ρομαντικά ποιήματα. Με υποχρέωσε τότε να παντρευτώ κάποιον από τους φρουρούς του. Εν γνώσει του με έδωσε σε ένα βιαστή. Μίσησα και τον πατέρα μου και αυτόν που έγινε σύζυγός μου και κουβαλούσα μαζί μου όπλο για να τους σκοτώσω και τους δυο. Μια μέρα ο πατέρας μου με χτύπησε άσχημα. Τα πόδια μου και το ένα μου χέρι έσπασαν. Με χτύπησε στο κεφάλι κι έχασα τις αισθήσεις μου. Όταν συνήλθα, είδα δίπλα μου έναν ανοιγμένο τάφο που τον είχε σκάψει ο πατέρας μου για να με θάψει.  Με έστειλαν στη Σαουδική Αραβία για να αναρρώσω και να ζήσω με τον άνθρωπο που μισούσα. Σκέφτηκα πολλές φορές να τον σκοτώσω. Τελικά του ζήτησα διαζύγιο κι εκείνος δέχτηκε. Ο πατέρας μου ήρθε και με πήρε πίσω στην Υεμένη. Σήμερα δεν έχω πια σχέσεις με την οικογένειά μου και δεν με τιμά που τους ξέρω. Είμαι ευτυχής που έχω ψωμί και δεν απλώνω το χέρι για βοήθεια».

Μια γυναίκα στην Υεμένη εκτός οικογένειας; Σχεδόν απίστευτο.

«Είπατε για τη μητέρα σας ότι η δουλειά της ήταν ίδια με των αγελάδων, δηλαδή εγκυμοσύνη και γέννα ρίχνοντας τα προηγούμενα παιδιά στους δρόμους, ειδικά τα θηλυκά, πριν ακόμα μάθουν να περπατούν».

«Αυτή είναι η αλήθεια. Οι γυναίκες της Υεμένης πιστεύουν ότι γεννήθηκαν για να γεννούν. Η μητέρα μου παντρεύτηκε στα εφτά της χρόνια έναν άνδρα γύρω στα σαράντα κι έκανε είκοσι παιδιά. Ζούμε σε μια κοινωνία ανδρών, αλλά οι γυναίκες είναι αυτές που  δίνουν το δικαίωμα στους άνδρες να τις καταδιώκουν και να τις ταπεινώνουν.  Από την παιδική ηλικία ακόμα  περνούν στους γιους τους την ιδέα να ελέγχουν τις αδελφές τους και τους ενθαρρύνουν να είναι αυταρχικοί, επιθετικοί και περιφρονητικοί προς το άλλο φύλο. Οι γυναίκες εξακολουθούν να νομίζουν ότι αν δεν φερθούν έτσι, δεν θα είναι επιθυμητές».

Και ποια θέση έχει άραγε η γυναικεία λογοτεχνία στη μεσαιωνική Υεμένη;

«Οι γυναίκες εδώ είναι περιθωριοποιημένες», λέει η Fatima. «Τα πάντα βρίσκονται στα χέρια των ανδρών. Οι γυναίκες συγγραφείς γράφουν για πολλά πράγματα, όμως οι άνδρες παίρνουν το έργο τους και το μοιράζονται μεταξύ τους. Ντρέπονται να παραδεχτούν ότι πρόκειται για έργο της αδελφής ή της γυναίκας τους. Η γυναικεία λογοτεχνία στην Υεμένη κυριαρχείται από την αίσθηση της ντροπής. Οι γυναίκες συγγραφείς θέλουν να εκφράσουν τις ιδέες και τις σκέψεις τους ελεύθερα,  να μιλήσουν για τα βάσανά τους, αλλά δεν μπορούν. Πρέπει να είναι πολύ προσεχτικές για να προστατέψουν τον εαυτό τους και για να μη γελοιοποιηθούν. Πρέπει να τα ζυγίζουν όλα. Αλλά, αν δεν μπορούν να μιλήσουν για τα μυστικά τους πίσω από τους τοίχους που ζουν, πώς θα τα φωνάξουν στον κόσμο;  Η γυναικεία λογοτεχνία στη χώρα μας κυριαρχείται από το φόβο και αντιμετωπίζεται με περιφρόνηση και ελάχιστο ενδιαφέρον. Όμως οι γυναίκες συγγραφείς επιμένουν».

«Λένε πως το ποίημά σας με τον τίτλο “Βιασμός” είναι πολύ τολμηρό».

«Υπάρχει ομοφυλοφιλία μεταξύ των νέων, ακούμε κάθε μέρα για βιασμούς και απαγωγές παιδιών. Θέλετε να τα βλέπω όλα αυτά και να σωπαίνω; Δεν θα τους κάνω τη χάρη. Ας λένε για μένα ό,τι θέλουν. Αυτοί πρέπει να ντρέπονται, όχι εγώ».

 http://www.yementimes.com/defaultdet.aspx?SUB_ID=34228

Η Fatima Al-Ashby εκτός από ποιήτρια είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας.  Σε μια αυστηρά ανδροκρατούμενη κοινωνία είχε το θάρρος να τα βάλει με όλους όσοι απείλησαν την προσωπική της ελευθερία και κέρδισε με το σπαθί της την αναγνώριση των άλλων και την ανεξαρτησία της.

Όσο για τη γυναικεία λογοτεχνία αυτών των χωρών ο δρόμος ακόμα φαίνεται να είναι μακρύς.

Δείτε και αυτό:

Οι καλύτερες και οι χειρότερες χώρες για να ζήσει μια γυναίκα

Το περιοδικό Newsweek έκανε πρόσφατα μια έρευνα σχετικά με τα δικαιώματα και την ποιότητα της ζωής των γυναικών σε 165 χώρες του κόσμου. Τα αποτελέσματα είχαν κάποιες εκπλήξεις. Βέβαια οι δέκα καλύτερες χώρες για να ζήσει μια γυναίκα ήταν περίπου οι αναμενόμενες: Πρώτη είναι η Ισλανδία και ακολουθούν Σουηδία, Καναδάς, Δανία, Φινλανδία, Ελβετία, Νορβηγία, ΗΠΑ, Αυστραλία, Ολλανδία. Η χειρότερη χώρα για να ζήσει μια γυναίκα είναι το Τσαντ και ακολουθούν το Αφγανιστάν, η Υεμένη, η Δημοκρατία του Κονγκό.

Το κράτος των Σκοπίων είναι στη 15^η θέση, η Αλβανία στην 21^η και η Ελλάδα στην 27^η. Η Γερμανία στην 30ή, η Ισπανία στην 44^η,  η Ιταλία στην 59^η, η Τουρκία στην 114^η, το Ιράν στην 125^η, η Ινδία στην 141^η και η Σερβία στην 145^η.

http://www.thedailybeast.com/content/dailybeast/articles/2011/09/20/best-and-worst-countries-for-women-the-full-list.html

Ανατρέπονται λοιπόν πολλά στερεότυπα που έχουμε για κάποιες χώρες και πάντως δεν είναι προς τιμήν μας να βρισκόμαστε πίσω από τα Σκόπια και την Αλβανία. Από την άλλη η Ελληνίδα φαίνεται να είναι σε καλύτερη θέση από τη Γερμανίδα, την Ισπανίδα και την Ιταλίδα και μάλιστα με διαφορά. Τέλος το γεγονός ότι οι γυναίκες της Σερβίας αντιμετωπίζουν μεγαλύτερες ανισότητες από τις γυναίκες του Ιράν και της Ινδίας, αυτό είναι μεγάλη έκπληξη νομίζω.

Η επόμενη έκπληξη μάς έρχεται από τη φετινή απονομή του Νόμπελ Ειρήνης. Οι τρεις γυναίκες που μοιράστηκαν το βραβείο προέρχονται από χώρες που βρίσκονται στη λίστα πολύ χαμηλά. Η Έλεν Τζόνσον Σέρλιφ, πρόεδρος της χώρας της και η ακτιβίστρια Λέιμα Γκμπόουι προέρχονται από τη Λιβερία που κατέχει την 117^η θέση και η ακτιβίστρια Ταουακούλ Κάρμαν  προέρχεται από την Υεμένη που βρίσκεται στην163^η θέση και είναι τρίτη χώρα από το τέλος.

Το άρθρο δημοσιεύεται στην Ελεύθερη Ζώνη:
http://www.elzoni.gr/html/ent/898/ent.15898.asp