Αν ανατρέξουμε στο ασπρόμαυρο ελληνικό σινεμά της δεκαετίας του εξήντα, θα ξεχωρίσουμε τρία είδη προτεινόμενων γαμπρών για τα κορίτσια των λαϊκών και μικροαστικών στρωμάτων που αποτελούσαν το πιο αφοσιωμένο κοινό της εποχής:τον πλούσιο, το σκληρό και το καλό παιδί
Ο πλούσιος είναι εννοείται ό,τι καλύτερο θα μπορούσε να τύχει στη φρόνιμη κοπέλα που όμως είναι φτωχή και χωρίς προίκα. Ο πλούτος του προέρχεται από συγκεκριμένες πηγές: είναι εργοστασιάρχης, επιχειρηματίας, βιομήχανος, καμιά φορά και εφοπλιστής. Σε άλλη παραλλαγή είναι επιστήμονας - όχι βέβαια ένας οποιοσδήποτε επιστήμονας. Είναι συνήθως γιατρός, δικηγόρος ή πολιτικός μηχανικός, πράγμα που σημαίνει ότι κερδίζει πολλά χρήματα.
Οι καθηγητές της μέσης εκπαίδευσης αποκλείονται, είναι εξαθλιωμένοι οικονομικά. Αυτούς θα τους δούμε στις αντίστοιχες κωμωδίες ως περίπου γελωτοποιούς. Εξαιρείται ο Βασίλης Διαμαντόπουλος στο ρόλο του δυσκοίλιου Λυκειάρχη που δεν δείχνει καμιά ανοχή στους πρώτους αλήτες της εποχής. Αποκλείονται επίσης και άλλοι επιστήμονες, για τους οποίους οι θεατές της δεκαετίας του εξήντα έχουν μια πολύ ασαφή εικόνα. Π.χ. κανείς προτεινόμενος από την κινηματογράφο γαμπρός δεν είναι αρχαιολόγος. Επίσης δεν μπορεί να είναι εφοριακός ή γεωπόνος, διότι τέτοια επαγγέλματα δεν είναι λαμπερά. Για τους ίδιους περίπου λόγους αποκλείονται και μερικές ειδικότητες γιατρών, όπως κτηνίατρος, οδοντίατρος και ψυχίατρος.
Εκτός από πλούσιος ο εν λόγω γαμπρός είναι επίσης νέος, ωραίος, καλός και ευγενικός και επιδεικνύει μια παράδοξη αδιαφορία για τις γυναίκες της τάξης του. Περιφέρεται εδώ κι εκεί άσκοπα και τέλος πέφτει πάνω στο ενάρετο, φτωχό, όμορφο, σοβαρό κορίτσι και το ερωτεύεται παράφορα.
Ο ελληνικός κινηματογράφος συμβουλεύει τα κορίτσια:
Βρείτε ένα τέτοιο πλούσιο γαμπρό. Θα σας βγάλει από τη μιζέρια, θα σας κάνει αριστοκράτισσες κι εσείς θα κυκλοφορείτε αποδώ και στο εξής με γιώτα χι, θα φοράτε ωραίες τουαλέτες και θα περνάτε ζωή χαρισάμενη. Σε περίπτωση που κάποιοι από το περιβάλλον του σας σνομπάρουν, μην ανησυχείτε. Ο καλός σας θα τους βάλει αμέσως στη θέση τους. Ένας τέτοιος σύζυγος θα σας προσφέρει πολλές ρομαντικές νύχτες στη Βενετία και στο Παρίσι και από ερωτικής απόψεως λίγο πολύ κάτι θα καταφέρνει. Αν και δεν είναι αυτό που πρέπει να σας ενδιαφέρει.
Δεύτερο προτεινόμενο είδος είναι ο σκληρός.
Ο σκληρός δεν είναι ποτέ πλούσιος, γιατί στην περίπτωση αυτή το σενάριο θα πάσχει από πλεονασμό. Ή είναι κανείς πλούσιος και αντλεί αποκεί τη δύναμή του ή είναι φτωχός και η δύναμή του θα είναι η σκληράδα του.
Ο σκληρός δεν σηκώνει μύγα στο σπαθί του, είναι όμως κατά βάθος πολύ τρυφερή καρδιά και, όταν ερωτεύεται το φτωχό κορίτσι της γειτονιάς του, του μένει για πάντα πιστός. Οι άλλες γυναίκες είναι άφυλες στα μάτια του. Αν του την πέσει καμιά πλούσια, στέκεται στο ύψος του και δεν ενδίδει. Αν του την πέσει καμιά φτωχή και έκφυλη, την περιφρονεί. Δεν γελά εύκολα, για την ακρίβεια δεν γελά καθόλου, όλα τα παίρνει πολύ στα σοβαρά. Από όπου περνά, οι άλλοι παραμερίζουν με σεβασμό. Γενικά είναι κλειστός χαρακτήρας και δεν μιλά πολύ.
Η εργασία του είναι οπωσδήποτε χειρωνακτική: εργάτης ή οικοδόμος ως επί το πλείστον. Απαγορεύεται να είναι πλανόδιος λαχειοπώλης, λούστρος ή εκδορέας.
Ο ελληνικός κινηματογράφος συστήνει ανεπιφύλακτα αυτό το είδος γαμπρού στις ανύπαντρες κοπέλες. Ένα κομμάτι ψωμί θα το φέρνει στο σπίτι ο κόσμος να χαλάσει, στη γειτονιά κανείς δεν θα τολμά να του κουνηθεί, η δε γυναίκα του θα έχει μεγάλες χαρές στο κρεβάτι.
Και δεν είναι και τόσο δύσκολο να βρεθεί. Ας έχουν τα μάτια τους ανοιχτά, καθώς πηγαινοέρχονται στους χωματόδρομους, κάπου μπορεί να τον συναντήσουν.
Μια υποκατηγορία αυτού του είδους είναι ο σκληρός που κινείται στον υπόκοσμο.
Εδώ τα πράγματα είναι λίγο διαφορετικά. Ο σκληρός διατηρεί τις αρετές που προαναφέραμε, αλλά, επειδή έχει να κάνει με υποκείμενα του χειρίστου είδους, κουβαλά πάνω του αναγκαστικά μαχαίρι. Καμιά φορά, όταν σκουρύνει η κατάσταση, μπορεί να ξεκάνει και κανέναν. Αλλά γενικά προσπαθεί να το αποφεύγει. Είναι αφοσιωμένος στην αγαπητικιά του, τρυφερός , λιγομίλητος, αγέλαστος κλπ, αλλά έχει πολλά πάρε δώσε με γυναίκες της κατωτάτης υποστάθμης που προσπαθούν να τον παρασύρουν στο κρεβάτι τους. Αυτός όμως τις αντιμετωπίζει με κουρασμένη κατανόηση και δεν ενδίδει.
Ο ελληνικός κινηματογράφος συμβουλεύει τα κορίτσια:
Αν σας τύχει κανένας τέτοιος, θα σας ανάψει άγρια πάθη και θα ζήσετε αξέχαστες στιγμές στην αγκαλιά του. Όμως το μέλλον είναι αμφίσημο. Μπορεί ο καλός σας να βρεθεί καμιά μέρα στη φυλακή και ο γάμος σας τότε θα αναβληθεί επ’ αόριστον. Προσπαθήστε να τον νουθετήσετε, βγάλτε τον έγκαιρα από το βούρκο, αυτός σας αγαπά και θα το κάνει. Έτσι θα αναβαθμιστεί ως είδος και θα γίνει ο σκληρός και τίμιος εργάτης που θα βγάζει με τον ιδρώτα του το ψωμί που θέλετε εσείς να φάτε.
Μια άλλη υποκατηγορία είναι ο σκληρός και πρόστυχος.
Οι γυναίκες σφάζονται στα πόδια του κι αυτός καπνίζει αδιάφορος. Τις περιφρονεί, τις δέρνει, τις εμπορεύεται. Επίσης είναι άνεργος, πότης και τζογαδόρος, του σκοινιού και του παλουκιού δηλαδή. Μοιάζει κάπως με τους προηγούμενους, γιατί ούτε κι αυτός μιλά πολύ, γελά σπάνια και οι άλλοι τον φοβούνται - πρόκειται για δηλωμένο μαχαιροβγάλτη. Σε αντίθεση με τους προηγούμενους συναδέλφους του όμως, δεν έχει μπέσα, δεν έχει φιλότιμο, είναι άπιστος και πωρωμένος ως το κόκαλο.
Ο ελληνικός κινηματογράφος κρούει τον κώδωνα του κινδύνου:
Κορίτσια, μακριά από αυτόν τον τύπο!
Έτσι και τον ερωτευτείτε, καταστραφήκατε. Θα δουλεύετε εσείς κι αυτός θα κάθεται. (Και ξέρετε τι δουλειά θα σας βάλει να κάνετε).
Περνάμε τώρα στο τρίτο και τελευταίο προτεινόμενο είδος γαμπρού, το καλό παιδί.
Έχει κοινές αρετές με όλους τους προηγούμενους, δηλαδή είναι νέος, ωραίος, καλού χαρακτήρος, πιστός, τρυφερός, εργατικός και τίμιος. Δεν έχει όμως τις άλλες ιδιότητές τους. Δεν είναι πλούσιος, ούτε σκληρός.
Εδώ τα επαγγέλματα ποικίλλουν: είναι χαμηλόμισθος δημόσιος ή ιδιωτικός υπάλληλος ή τεχνίτης (υδραυλικός, ηλεκτρολόγος, φαναρτζής κατά προτίμηση). Οπωσδήποτε δεν δουλεύει σε χασάπικο, δεν είναι σκουπιδιάρης, καρβουνιάρης ή πορτιέρης σε καμπαρέ.
Εργάζεται και αποταμιεύει χρήματα, διότι έχει σκοπό να ανοίξει κάποτε δική του δουλειά. Ζει μετρημένα και φτωχικά, αλλά μια πορτοκαλάδα μπορεί να την κεράσει στην καλή του. Επειδή τη σέβεται πάρα πολύ, δεν προχωρεί σε διαχύσεις, αρκείται σε ένα φιλί.
Σέβεται επίσης τους μεγαλύτερους, μιλά σε όλους ευγενικά, είναι σεμνός και χαμογελά πότε-πότε. Συχνά έχει με τα παιδιά μια πολύ καλή σχέση, σημάδι ότι θα γίνει καλός πατέρας και καλός οικογενειάρχης.
Ο ελληνικός κινηματογράφος τον δείχνει με το δάχτυλο:
Έναν τέτοιον να βρείτε, κοπελιές.
Μπορεί τη νύχτα του γάμου να ανακαλύψετε με απογοήτευση ότι παντρευτήκατε έναν ξενέρωτο, από την άλλη όμως θα έχετε ήσυχο το κεφάλι σας. Αποχτήσατε ένα σύζυγο κουβαλητή, οικονόμο, φιλήσυχο και νομοταγή και σε ένα δυο χρόνια θα του έχετε πάρει τον αέρα.
Κι αν είναι και λίγο νερόβραστος δεν πειράζει.
Ελάτε εδώ, στις κινηματογραφικές μας αίθουσες και ταξιδέψτε στο όνειρο με τον Αλεξανδράκη, τον Μπάρκουλη, το Φούντα, τον Κούρκουλο, τον Παπαμιχαήλ.
Να ζήσουμε κι εμείς οι κινηματογραφιστές.
