Καίτη Βασιλάκου

15/9/25

Σε ποιον να το πω;

Θα με μαλώσουν:

Μη γίνεσαι γελοία!

Θα με ειρωνευτούν:

Τώρα το θυμήθηκες;

Θα με κοιτάξουν με περιέργεια.

Θα χαμογελάσουν μουδιασμένα.

Θα αλλάξουν συζήτηση.

Σε ποιον να το πω;

Ο καθρέφτης μου γελά χαιρέκακα,

μου λέει λόγια όλο δηλητήριο,

με περιφρονεί.

Μόνο τη νύχτα στο κρεβάτι μου

με τα φώτα σβηστά,

με το ήσυχο σκοτάδι γύρω μου

να με ενθαρρύνει,

το λέω στον εαυτό μου.

Είναι ωραίο, μου απαντά.

(Evelyn de Morgan: "Night and Sleep" )

12/9/25

Τον Μίκη Θεοδωράκη τον έχουμε ταυτίσει με τα επαναστατικά του τραγούδια. Όταν αναφερόμαστε σ’ αυτόν, θυμόμαστε τις μεγάλες, τις αλησμόνητες επιτυχίες του, τη Ρωμιοσύνη, το Μαουτχάουζεν, το Άξιον Εστί, τραγούδια που δόνησαν τον ελληνικό κόσμο και δεν υπάρχει νομίζω κανείς που να μην τα γνωρίζει και να μην τα έχει τραγουδήσει και να μην έχει συγκινηθεί.

Όμως τώρα που τα τραγούδια του αυτά έχουν περάσει στην Ιστορία κι εγώ έχω μεγαλώσει αρκετά, άρχισα να προσέχω έναν άλλον Θεοδωράκη που συνέθεσε άλλου τύπου τραγούδια και όχι θούριους. Δεν είναι τόσο γνωστά στο ευρύ κοινό.

Σ’ αυτά τα τραγούδια τα χαμηλότονα εμφανίζεται ένας συνθέτης με τόση τρυφερότητα ψυχής, με τόση ευαισθησία που – θα το πω κι ας θυμώσετε – ξεπερνά τον επίσης αγαπημένο μας Χατζιδάκι.

Χατζιδακική εγώ για χρόνια, από τότε που η Νάνα Μούσχουρη τραγούδησε το «Κυπαρισσάκι μ’ αψηλό» μέχρι το τελευταίο του τραγούδι, πριν φύγει από αυτόν εδώ τον κόσμο, ποτέ ωστόσο δεν αμφισβήτησα το μεγάλο ταλέντο του Θεοδωράκη. Απλώς έβαζα πρώτο στις προτιμήσεις μου τον Χατζιδάκι.

Θυμάμαι κάποτε που μια φίλη ήθελε να μου κάνει δώρο ένα δίσκο και με ρώτησε ποιον θα ήθελα. Την «Αθανασία» του Χατζιδάκι, της είπα, ένα δίσκο που μόλις είχε κυκλοφορήσει. Κι αυτή έμεινε έκπληκτη, καθότι φανατική αριστερή και ήταν η εποχή που θριάμβευε ο Θεοδωράκης μαζί άλλους πολλούς καλούς συνθέτες αριστερών προθέσεων.

-Την «Αθανασία;» Αυτό τον δίσκο θέλεις; Με ρώτησε απογοητευμένη.

-Ναι, αυτόν.

Τι να κάνει, μου χάρισε τον δίσκο που διάλεξα.

Σήμερα ο Χατζιδάκις λατρεύεται από δεξιούς και κυρίως από αριστερούς όχι τόσο για τη μουσική του, όσο για τα τσιτάτα του. Είμαι σίγουρη όμως ότι, αν ζούσε, θα τους κανόνιζε όλους αυτούς τους νεόκοπους λάτρεις του αναλόγως. Αλλά δεν είναι αυτό το θέμα μου.

Το θέμα μου είναι ότι ανακάλυψα, έστω και αργά, ότι ο Θεοδωράκης έχει γράψει τόσο αισθαντικά τραγούδια που ξεπερνούν τα αντίστοιχα τραγούδια του Χατζιδάκι.

Δεν είναι «επαναστατικά», δεν ξεσηκώνουν τα πλήθη, δεν προκαλούν παραληρήματα και αλαλαγμούς (Τη Ρωμιοσύνη μην την κλαις, Ένα το χελιδόνι κι η Άνοιξη ακριβή κλπ) και γι’ αυτό τον λόγο τα γνωρίζουν λιγότεροι. Βέβαια ενυπάρχει και στους στίχους πολλών από αυτά τα τραγούδια, έστω και λανθάνουσα, μια αριστερή χροιά - πώς να γίνει, Θεοδωράκης ήταν αυτός - ωστόσο αυτό που τα χαρακτηρίζει είναι η μελωδία, μια μελωδία βαθιά ευαίσθητη, γλυκύτατη και μελαγχολική.

Καταλήγω λέγοντας ότι αυτά τα τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη είναι ποιοτικά ανώτερα από τα αντίστοιχα του Χατζιδάκι, χωρίς καθόλου να θέλω να υποβιβάσω τον δεύτερο.

Και οι δύο έδωσαν ψυχή στο ελαφρό τραγούδι που έπνεε τα λοίσθια και διαμόρφωσαν έναν νέο τύπο ελαφρολαϊκού τραγουδιού που ακολούθησαν κατόπιν κι άλλοι σπουδαίοι τραγουδοποιοί.

Ενδεικτικά αναφέρω κάποια τραγούδια του και σας συμβουλεύω να τα (ξανα)ακούσετε.

Φαίδρα (αγάπη μου, αστέρι μου)

Μοιρολόι της βροχής

Νύχτα μαγικιά

Δακρυσμένα μάτια

Προδομένη μου αγάπη

Τ’ όνειρο καπνός

Στα περβόλια

Την πόρτα ανοίγω το βράδυ

Χάθηκα

Δρόμοι παλιοί

Όμορφη πόλη

Φαίδρα (αγάπη μου, αστέρι μου)

https://www.youtube.com/watch?v=GLsqp4oiWTk&list=RDGLsqp4oiWTk&start_radio=1

Την πόρτα ανοίγω το βράδυ

https://www.youtube.com/watch?v=BfyrN9uWEpA&list=RDBfyrN9uWEpA&start_radio=1

Χάθηκα

https://www.youtube.com/watch?v=TMS6rZOftsg&list=RDTMS6rZOftsg&start_radio=1

Δρόμοι παλιοί

https://www.youtube.com/watch?v=6XOoHvXJxmg&list=RD6XOoHvXJxmg&start_radio=1

Νύχτα μαγικιά

https://www.youtube.com/watch?v=fkOrkKK3kwI&list=RDfkOrkKK3kwI&start_radio=1

Δακρυσμένα μάτια

https://www.youtube.com/watch?v=Kxuvy8lu-ec&list=RDKxuvy8lu-ec&start_radio=1

Προδομένη μου αγάπη

https://www.youtube.com/watch?v=xKzwqT0e49U&list=RDxKzwqT0e49U&start_radio=1

Μοιρολόι της βροχής

https://www.youtube.com/watch?v=GmPAy4VHvQw&list=RDGmPAy4VHvQw&start_radio=1

Στα περβόλια

https://www.youtube.com/watch?v=FPbCpOhi6MI&list=RDFPbCpOhi6MI&start_radio=1

Τ’ όνειρο καπνός

https://www.youtube.com/watch?v=cWydM_RKgoI&list=RDcWydM_RKgoI&start_radio=1

Όμορφη πόλη

https://www.youtube.com/watch?v=ivmkHc1CbtE&list=RDivmkHc1CbtE&start_radio=1

11/9/25

Αφορισμοί Β΄

Το πρόβλημα είναι ότι και οι αισιόδοξοι πεθαίνουν.

Γιατί άλλοι βλέπουν το Κακό ως Καλό και το Καλό ως Κακό και άλλοι πάλι αντίστροφα;

Επειδή, νομίζω, και το Κακό περιέχει μέσα του μέρος του Καλού και το Καλό αντίστοιχα μέρος του Κακού.

Μπλέξαμε.

Ποιος θα κληρονομήσει τις φωτογραφίες μου;

Ανησυχώ πολύ γι’ αυτές.

Αν πεις "στο διάολο όλα!", νομίζω ότι χαλαρώνεις περίφημα.

Το τελειότερο πολίτευμα του κόσμου δεν μπορεί να μετατρέψει τον δυστυχή σε ευτυχή.

Φαντάζομαι τους αρχαίους Αθηναίους να παρακολουθούν στο θέατρο πχ την τραγωδία του Σοφοκλή "Αντιγόνη" και να κλαίνε και συγχρόνως να μασουλίζουν ψητές σαρδέλες από το καλαθάκι που έφεραν μαζί τους.

Η Δημοκρατία είναι ένα όμορφο παιδί που πεθαίνει νέο.

Δυο χιλιάδες χρόνια πριν ένας ταπεινός, λαϊκός Εβραίος είπε κάτι απίστευτο: "Αγαπάτε αλλήλους".

Ακόμα η ανθρωπότητα δεν μπορεί να το χωνέψει.

Πώς και δεν απαιτούν οι φεμιναζί να υπηρετούν και οι γυναίκες τη στρατιωτική θητεία τους;

Η ισότητα ξέρετε έχει και υποχρεώσεις.

Τους γαργαλούν φαίνεται τα πυρηνικά όπλα που τόσα χρόνια κάθονται άπρακτα στις αποθήκες τους.

Εν τω μεταξύ οι καθημερινοί άνθρωποι συνεχίζουν τη ζωή τους φωνάζοντας πότε πότε συνθήματα υπέρ του ενός ή του άλλου.

Αγαπούμε και συμπονούμε όλα τα ζώα, αλλά μερικά καλύτερα να μη βρεθούν στον δρόμο μας.