Παλιές πρωτοχρονιάτικες κάρτες

Επειδή η ελπίδα πεθαίνει πάντα τελευταία. Επειδή είθισται. Επειδή είναι ωραίο να κοιτάμε προς τα πίσω πότε πότε. Επειδή ο άνθρωπος είναι πάντα ο ίδιος.

1843

"Μόνος στις γιορτές"

Ένας άνθρωπος μόνος στις γιορτές

ένας κατάμονος άνθρωπος

τι θέαμα λυπητερό

για μας που έχουμε οικογένεια

φίλους και συγγενείς

τι θλιβερό

τι μελαγχολικό

πόσο πολύ

μας συγκινεί

η μοναξιά του

τώρα ειδικά

που βαρυστομαχιάσαμε

απ’ το παχύ μας δείπνο.

Και εν τω μεταξύ αυτός

περνά ευχάριστα τις ώρες του

με τις αγαπημένες του συνήθειες

ούτε που έχει καταλάβει

ότι έγινε αντικείμενο

λύπης κοινωνικής

θανάσιμα βαριέται

και απορρίπτει 

τις προσκλήσεις.

Συνταγή ευτυχίας

Είστε δυστυχισμένος; Είστε άτυχος; Γκαντέμης μήπως;  Ξυπνάτε κάθε πρωί και σκέφτεστε ότι δεν πάει άλλο αυτή η κατάσταση; Είστε απαισιόδοξος; Κάνετε άσχημες σκέψεις; Νιώθετε παραπεταμένος; Κοιτάζεστε στον καθρέφτη και μισείτε αυτό που βλέπετε;

Μην ανησυχείτε. Οι μισοί τουλάχιστον συνάνθρωποί μας κάνουν παρόμοιες σκέψεις σε κάποια στιγμή της ζωής τους. Οι άλλοι μισοί κάνουν αυτές τις σκέψεις σε όλη τη ζωή τους. Θα μου πείτε, πού είναι όλοι αυτοί κρυμμένοι και δεν τους βλέπετε. Είναι κρυμμένοι εκεί που είστε κρυμμένος κι εσείς: στη δημόσια θέα.

Δύο συν δύο πλην δύο

Προχθές που ο Άρης και η Στεφανία ξάπλωσαν στο συζυγικό κρεβάτι τους κι έκαναν έρωτα,  δύο επί πλέον άτομα πήραν μέρος στην τελετή. Ο Άρης κάλεσε μια Βούλα, υπάλληλο σ’ ένα γνωστό του δικηγορικό γραφείο και η Στεφανία ένα μηχανόβιο νεαρό γείτονα.

Οι δέκα χειρότερες χώρες για τα παιδιά

Στις ανεπτυγμένες κοινωνίες ο κόσμος έχει μια ιδιαίτερη ευαισθησία απέναντι στα παιδιά και ο νόμος τα προστατεύει από τις αυθαιρεσίες των μεγάλων, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η πολιτεία προλαβαίνει πάντα, πριν συμβεί το κακό.

Στις φτωχές όμως κοινωνίες ο νόμος δεν είναι τόσο προστατευτικός απέναντι στο παιδί, επειδή η φτώχεια βάζει στην άκρη τις υπερβολικές ευαισθησίες. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι γονείς εκεί δεν αγαπούν τα παιδιά τους. Απλώς η ανάγκη τούς έχει υποχρεώσει να έχουν μια λίγο διαφορετική κλίμακα αξιών από αυτή που επικρατεί στις πλούσιες χώρες.

"Ζεις"

Όχι,

στο θάνατο αρνούμαι

να σε παραδώσω.

 Εδώ ανάμεσά μας θα είσαι

πάντα ζωντανός,

στο πλάι μου θα περπατάς

και θα χαμογελάς.

Σου δίνω

μιαν αλλιώτικη ζωή εγώ,

ζωή μιας άλλης διάστασης.

Χρόνια πολλά ακόμα

σου μέλλεται να ζήσεις.

Στο θάνατο,

όχι, δεν έχει έρθει η ώρα

να σε παραδώσω.

Πόλεις βουτηγμένες στα μαύρα σκοτάδια

  

Με αφορμή μια τρομαχτική εικόνα που είδα προ ημερών στην τηλεόραση, την πλημμυροπαθή Μάνδρα τη νύχτα βυθισμένη στο απόλυτο σκότος χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα, σκέφτηκα τι τρόμος και φόβος θα επικρατούσε, όταν νύχτωνε στις πόλεις της αρχαιότητας και του μεσαίωνα, τότε που δεν είχαν οι άνθρωποι  την πολυτέλεια των φωτισμένων δρόμων.

Για να πάρουμε μια ιδέα της κατάστασης, αρκεί να θυμηθούμε την ανησυχία που νιώσαμε, αν κάποιο βράδυ γυρνώντας σπίτι μας τα φώτα το δρόμου ήταν σβηστά για κάποιο λόγο. Φανταστείτε τώρα μια ολόκληρη πόλη να βυθίζεται στο σκότος με το που δύει ο ήλιος.

"Μονάχος περπατώντας..."

Μονάχος περπατώντας

σε λεωφόρους με βουή

στις διαβάσεις

να αναβοσβήνουν τα φανάρια

μπαίνοντας σε πλατείες

στα τραπεζάκια ο κόσμος

έπινε καφέ και συζητούσε

πάρκα διασχίζοντας

μέσα στις πρασινάδες

στα παγκάκια

κάθονταν οι αλλοδαποί

με τα παιδιά τους

στρίβοντας στα στενάκια

με την ερημική σιγή τους

τα πεζοδρόμια πού και πού

βρεγμένα

και στα μπαλκόνια να θάλλουν τα φυτά

έπειτα βγαίνοντας ξανά στις λεωφόρους

με την ατέλειωτη βουή

λεωφορεία

τρόλεϊ

ταξί και γιωταχί

άνθρωποι διασταυρώνονταν μαζί του

οι νεαροί μιλούσαν

ατελείωτα στα κινητά

ο ήλιος είχε βαρεθεί

και πήγαινε να βασιλέψει

κι ήταν ο ουρανός βαθύς

ένα βελούδο σκούρο μπλε

όμως αυτός σκυφτός

βαθιά μέσα στις σκέψεις του

δεν έβλεπε

δεν άκουγε

και μέσα του

βάραινε μαύρο σύννεφο η οργή

εικόνες από χρόνους μακρινούς

που αρνούνταν να εξατμιστούν

μικρές εικόνες κόλασης

που διαδέχονταν η μια την άλλη

και ξεπηδούσε από μέσα του η οργή

μια δυστυχία ένας πόλεμος

ήταν ολόκληρο το σώμα του

οι άλλοι όμως τίποτε από αυτά

δεν έβλεπαν

έβλεπαν έναν άνθρωπο κανονικό

που προχωρούσε σιωπηλός στο δρόμο του

μόνο που ήταν τυλιγμένος

από μια παγωνιά ασυνήθιστη 

για τέτοια εποχή.

Δημοσιεύτηκε στο λογοτεχνικό περιοδικό "Μανδραγόρας", τεύχος 56..

Η ελληνική κοινωνία, όπως απεικονίζεται στις κωμωδίες του ’50 και του ’60

Στις κωμωδίες του ελληνικού κινηματογράφου της δεκαετίας του ’50 η μικροαστική και μεσοαστική τάξη παρουσιάζονται λίγο πολύ όπως είναι στην πραγματικότητα, με την αναμενόμενη φυσικά υπερβολή που απαιτούν οι κωμωδίες.

Οι έμμεσες καταγγελίες σε όσες ταινίες ασχολούνται με τη μεσαία τάξη έχουν σχέση με κοινωνικά και όχι με οικονομικά προβλήματα:

"Στοχαστικοί και ευαίσθητοι"

                                              Σ. Νταλί: Η μεταμόρφωση του Νάρκισσου 

Είμαστε σοβαροί,

ενίοτε θλιμμένοι

κι όταν μιλάμε,

έχουμε κάτι βαρυσήμαντο να πούμε

-τα μάτια μας

μένουν στεγνά ωστόσο,

γυάλινα μάτια,

αβαθή,

ας είναι-

καταγγέλλουμε

-αυτός εξάλλου είναι ο προορισμός μας-

ό,τι άδικο επιπλέει

στην επιφάνεια της θάλασσας,

κήρυκες είμαστε

ενός Ωραίου ασύλληπτου

για τους κοινούς θνητούς,

περιφερόμαστε

μια αποφορά αναδίνοντας

χαρακτηριστική

-κοινό σημείο των ομοτέχνων όλων μας-

προορισμός μας είναι

να φωτίσουμε τον κόσμο τούτο

που παραδέρνει μέσα στα σκοτάδια του,

στοχαστικοί εμείς,

δέκτες ευαίσθητοι

πανομοιότυπων τραγωδιών

-για τραγωδίες ξένες

προς τις δυνατότητές μας

μένουμε σιωπηλοί φρονίμως-

γενικά συλλέγουμε κραυγές

και τις μορφοποιούμε

-έργο επώδυνο για ένα καλλιτέχνη-

αλλά τα μάτια μας

-γυάλινα,

αβαθή- 

αρνούνται να δακρύσουν.

«Μήνις Αχιλλέως» και ένας τυπικός ομηρικός καβγάς

 Στη σκηνή του Αχιλλέα. Η Βρισηίδα οδηγείται στον Αγαμέμνονα. Τοιχογραφία από την Πομπηία, 1ος αι. μΧ.

Αν οι τσακωμοί των βουλευτών μας στη Βουλή μάς κάνουν μερικές φορές κακή εντύπωση, ας μην ξεχνάμε πως αυτοί οι τσακωμοί των πολιτικών μας αρχόντων έχουν πολύ βαθιές τις ρίζες τους και φτάνουν μέχρι τα χρόνια του Ομήρου. Το έχουν αυτό το ελάττωμα όσοι κυβερνούν: είναι αλαζόνες και ανησυχούν πολύ για το προσωπικό τους γόητρο.

Στο Α της Ιλιάδας, στους στίχους 59 – 303 έχουμε τον πρώτο και τον πιο διάσημο ομηρικό καβγά του έπους ανάμεσα στον Αχιλλέα και τον Αγαμέμνονα που λίγο ακόμα και θα κατέληγε σε φονικό. Ο λόγος; Το ατομικό γόητρο του καθενός.

"Ήμουν εκεί..."

Ήμουν εκεί

από την αρχή

από το πρώτο δευτερόλεπτο

του χρόνου

εκεί βρισκόμουν

σαν υπόσχεση

ή σαν ανταμοιβή

ή ίσως και σαν απειλή

απ’ τη στιγμή

που έσκασε ο χρόνος

και κίνησε τα σύμπαντα

ήμουν εκεί

ανύπαρκτος ακόμα

μα προγραμματισμένος

ένα μοιραίο γεγονός

που επρόκειτο να υλοποιηθεί

όταν θα διασταυρώνονταν

εκατομμύρια αναπόφευκτες

τυχαιότητες

ήμουν ήδη σχεδιασμένος

με πρόσωπο και σώμα

με αναμνήσεις έτοιμες

που κάποτε θα ζούσα

δεν ήμουν τίποτα ακόμα

αλλά ήμουν κάτι σίγουρο

που κυοφορούσε ανύποπτα

το μέλλον

απλά περίμενα

το πλήρωμα του χρόνου

να έρθω

σ’ αυτό εδώ το φως

τα μάτια μου να ανοιγοκλείσω

κι έπειτα να φύγω

ολοκληρωμένος

ματωμένος  

αγνώριστος.

Δημοσιεύτηκε στο έντυπο λογοτεχνικό περιοδικό "Μανδραγόρας", τεύχος 56.

Η επέτειος της 17 Νοέμβρη στο σχολείο

Πολλά χρόνια πριν, στη δεκαετία του ’80, μοιράζαμε, όπως είθισται, στην αρχή της σχολικής χρονιάς οι καθηγητές του Λυκείου τις διάφορες γραφειοκρατικές αγγαρείες και τις εθνικές εορτές και επετείους, ποιος θα αναλάβει τι και με ποιον.

Αυτό το παιδί δεν μπορώ να το αντιπαθήσω

Αυτό το παιδί δεν μπορώ να το αντιπαθήσω.

Το βλέπω στην οθόνη μου πόσο χαρούμενο είναι, καθώς περπατά δίπλα στον πατέρα του. Πόσο είναι περήφανο που έχει ένα πατέρα ήρωα, ένα δυσθεώρητο πατέρα.

Ευτυχισμένη γαλήνη

Όταν σταματάς να είσαι άλογο κούρσας.

Όταν η ζωή δεν είναι πια ο λυσσασμένος αναβάτης σου.

Όταν σε αφήνει να πορεύεσαι με το δικό σου νωχελικό βηματισμό.

Όταν τα μεγάλα όνειρα, τα μεγάλα σχέδια, οι μεγάλοι προγραμματισμοί είναι πλέον νεκρά.

Όταν έχουν κοπάσει οι θύελλες και οι καταιγίδες, όταν ο ήλιος δεν σου καίει το κορμί κι εσύ ρουφάς με ευγνωμοσύνη τη δροσιά του δειλινού.

Όταν τα πάθη έχουν χλομιάσει και το αίμα σου ατάραχο κυλά στις φλέβες σου.

Όταν οι άλλοι γίνονται σκιές που ζωντανεύουν μόνο με το δικό σου νεύμα.

Όταν τα καθημερινά γεγονότα δεν έχουν βάρος.

Όταν οι μέρες και οι νύχτες σου κυλούν μέσα σε βελούδινη σιωπή.

Όταν κάθε βράδυ πας για ύπνο, χωρίς να σκέφτεσαι το αύριο.

Όταν κάθε πρωί ξυπνάς γερός και παραδίνεσαι στη μέρα άνευ όρων.

Όταν ο χρόνος έχει σταματήσει απροσδιόριστα κάπου πίσω και τα ρολόγια δείχνουν μόνο τις καθημερινές κινήσεις σου.

Όταν αδιαφορείς για τους καθρέφτες.

Όταν ο χτύπος και ο πάταγος του κόσμου φτάνει στ’ αφτιά σου σαν νερό από ποτάμι που κάπου τρέχει μακριά.

Όταν μετράς τα χρόνια σου και τα βρίσκεις πολλά.

Και όταν ξέρεις πως επιτέλους έφτασες εκεί που ήθελες, εκεί που η ζωή καμιά απαίτηση δεν έχει από σένα. Ούτε κι εσύ από αυτήν. 

Ο Εωσφόρος και η πάλη του Καλού με το Κακό

 

Η «Μετάλλαξη» είναι το δεύτερο βιβλίο της τριλογίας του Γιώργη Ζτρέκου Παπανικολάου που φέρει τον γενικό τίτλο «Η γένεση του Κακού».

Πρόκειται για μια ακόμα προσπάθεια του ανθρώπου να εξηγήσει το ανεξήγητο, πώς δηλαδή, εφόσον ο ανθρώπινος νους έχει συλλάβει το Αγαθό, πώς είναι δυνατόν να συνυπάρχει αυτό με το Κακό και μάλιστα να μην μπορεί να το εξαλείψει. Και ακόμα πιο πέρα, πώς είναι δυνατόν να υπάρχει το Κακό, γιατί να υπάρχει, για ποιο λόγο, εφόσον το Αγαθό από μόνο του μπορεί να κρατήσει σε αρμονία και ισορροπία τον Κόσμο.

Σεξουαλική παρενόχληση

-Κύριε, με παρενοχλείτε σεξουαλικά.

-Εγώ;

-Μάλιστα, εσείς.

-Πώς σας παρενοχλώ δηλαδή;

-Κοιτάτε επίμονα το ντεκολτέ μου.

-Συγγνώμη, δεν το κατάλαβα.

Ο τρομοκράτης - θύμα

Δειλά αποδώ κι αποκεί εμφανίζονται κάποιοι που μιλούν με συγκρατημένη συμπάθεια για τον εικοσιεννιάχρονο τρομοκράτη που έπεσε στα χέρια της αστυνομίας.

Δεν είναι άνθρωποι του περιθωρίου και δεν συμπαθούν την τρομοκρατία. Σε γενικές γραμμές είναι καλοπροαίρετοι και προσπαθούν να εξηγήσουν, γιατί ένα νεαρό παιδί γλίστρησε έξω από τα όρια και μεταμορφώθηκε σε εχθρό της κοινωνίας.

Κυκλοφορούν ανάμεσά μας

(Επειδή το θέμα, με το οποίο καταπιάνομαι σήμερα, είναι πολύ άγριο, θα προσπαθήσω να το παρουσιάσω με ένα κάπως ελαφρό τρόπο, ώστε να μπορέσουμε να το αντέξουμε - όσο είναι δυνατό δηλαδή).

Κυκλοφορούν ανάμεσά μας. Μας μοιάζουν τόσο πολύ που είναι αδύνατο να καταλάβουμε ότι πρόκειται για ένα είδος alien, για όντα με αλλότριο τρόπο αντίληψης και σκέψης. Υπολογίζω ότι έχουν μέτρια μόρφωση, λίγη ή και καθόλου. Στις συναλλαγές μας μαζί τους δεν παίρνουμε είδηση τα καζάνια της κόλασης που βράζουν μέσα τους. Φέρονται λίγο πολύ φυσιολογικά. Εμφανίζονται ως αμύντορες της ηθικής, αλλά είναι ο διάβολος μεταμορφωμένος.

Είναι άρρωστοι; Ίσως. Είναι ηλίθιοι; Πολύ πιθανό. Είναι ακατέργαστοι; Σίγουρα. Ψηφίζουν; Δυστυχώς ναι.

"δύστηνος έγκειμαι πόθωι..."

δύστηνος έγκειμαι πόθωι

άψυχος, χαλεπήισι θεών οδύνηισι, έκητι

πεπαρμένος δι’ οστέων.

Δύστυχος κείτομαι,

χωρίς ψυχή από τον πόθο,

από πόνους σκληρούς

τρυπημένος ως το κόκαλο,

αφού το θέλουν οι θεοί.

Αρχίλοχος

"Ληστές και δολοφόνοι..."

Ληστές και δολοφόνοι,

μαύρες  άγριες ψυχές,

του Εωσφόρου υποτακτικοί

κλαίνε σαν ορφανά παιδιά

μπροστά στο πεθαμένο τους σκυλί.

Μαζί τους κλαίνε και οι άγγελοι. 

Ένας καταθλιπτικός με επιχειρήματα

Τι είναι η κατάθλιψη όλοι λίγο πολύ γνωρίζουμε.

Ο καταθλιπτικός παραιτείται από όλα, εγκαταλείπει τη ζωή και βυθίζεται στον μελαγχολικό εαυτό του, τίποτε δεν τον συγκινεί, όνειρα δεν έχει, σχέδια δεν κάνει, μένει βουβός και αμέτοχος σε ό,τι συμβαίνει γύρω του. Όλα του φαίνονται μάταια και γι’ αυτό αδιαφορεί για όλα, ακόμα και για την εμφάνισή του. Με τους άλλους βαριέται, δεν έχει τίποτα να πει και αυτά που του λένε δεν τον ενδιαφέρουν.  Η κατάθλιψη είναι παραίτηση από τη ζωή και θεωρείται σοβαρή ψυχική νόσος.

Πατριώτες και σιχάματα

Στην είσοδο ενός οικισμού με την οικεία σε μας ονομασία Πρέβελη, στη νοτιοδυτική ακτή της Δυτικής Αυστραλίας, είναι χτισμένο ένα μικρό ελληνορθόδοξο παρεκκλήσι αφιερωμένο στον Άγιο Ιωάννη τον Θεολόγο.

Και όχι, δεν το έχτισαν οι Έλληνες ομογενείς της Αυστραλίας. Το έχτισε ο Αυστραλός Geoffrey Edwards ως αιώνια υπενθύμιση ευγνωμοσύνης προς τους Κρητικούς που έσωσαν τη ζωή πολλών Συμμάχων μετά τη Μάχη της Κρήτης τον Μάιο του 1941.

"Γυναίκα με μπούρκα"

Στον τόπο της

οι άνθρωποι

διαμελίζονται από βόμβες ,

παιδιά γυρνούν αδέσποτα στους δρόμους,

στις όχθες του Καμπούλ

οι εξαρτημένοι

σαν λαβωμένα μισοζώντανα πουλιά

κουρνιάζουν στα σκουπίδια,

λιθοβολούνται οι γυναίκες

που αγάπησαν

κι εκείνη

φορώντας τη γαλάζια μπούρκα της

στέκεται σε μιαν άκρη

ταπεινή,

με μια ακατανόητη αξιοπρέπεια

πουλά σιωπηλά,

απλά προτείνοντάς τα με το χέρι,

τα χαρτομάντιλά της

στους περαστικούς.

Sologamy ή (ε)αυτογαμία

«Ο γάμος είναι ο προορισμός του ανθρώπου».

Μας πιπιλίζουν το μυαλό από μικρά με αυτή την ιδέα και μεγαλώνοντας ψάχνουμε απελπισμένα να βρούμε τον σύντροφο της ζωής μας και να συνάψουμε μαζί του γάμο, να γίνουμε κι εμείς έγγαμοι. Διότι, τι αξία έχει η ζωή, αν μείνεις άγαμος και μαγκούφης; Έτσι σκεπτόμενοι πολλοί εκ των συνανθρώπων μας που όμως όσο κι αν έψαξαν δεν βρήκαν το ανθρώπινο ταίρι τους, στράφηκαν σε άλλες εναλλακτικές.

"Εικόνες..."

Εικόνες

από ένα παρελθόν

οριστικά κλεισμένο

στον εαυτό του,

επίμονο,

αυτιστικό,

κυρίως κακόκεφο

με αυτή τη γλυκερή κακοκεφιά

του παραχαϊδεμένου

να έρχεσαι, μου λέει,

πιο συχνά,

μη με ξεχνάς,

γιατί εγώ είμαι

που σε έφτιαξα,

έτσι όπως είσαι σήμερα

με τις παραμορφώσεις

και τις παράξενές σου ονειροπολήσεις,

μη με προδίδεις τώρα

που έχεις πάψει να πονάς,

να έρχεσαι πιο τακτικά

και να με βρίσκεις,

να τα ξαναθυμόμαστε όλα με αγάπη,

εκείνη τη μακρινή μαγεία

των καταθλίψεων,

των αυτοκτονικών επιθυμιών,

της αδειοσύνης,

πόσο σκληρά ήταν όλα τότε,

με πόση οργή ο χρόνος σε μαστίγωνε,

πώς συσσωρεύονταν οι μέρες

γράφοντας στο κορμί σου

συνθήματα θανάτου

πόσο ωραία ήσουν τότε,

θυμάσαι;

Δημοσιεύτηκε στο λογοτεχνικό περιοδικό "Μανδραγόρας", τεύχος 56.

Πολυτελείς περούκες στην αρχαία Αίγυπτο

Οι κομψές κυρίες της αρχαίας Αιγύπτου που τις βλέπουμε να απεικονίζονται σε τοιχογραφίες, σε ανάγλυφα και σε γλυπτά της εποχής  με εκείνα τα πλούσια, χειμαρρώδη μαύρα μαλλιά, είχαν αυτή την όμορφη εμφάνιση, διότι μεταξύ των άλλων κοσμητικών και διακοσμητικών που χρησιμοποιούσαν διέθεταν και μια ποικιλία από εντυπωσιακές περούκες.

Περούκες όμως φορούσαν και οι άνδρες σε εκείνη την κοινωνία και για άλλους λόγους, αλλά και γιατί δεν ήθελαν να εμφανίζονται φαλακροί.

Ειδήσεις εκατό χρόνια πριν

Από την εφημερίδα «Ριζοσπάστης»:

 25 Ιουλίου 1917

Επί αισχροκερδεία

Εμηνύθη επί αισχροκερδεία υπό του Ιω. Παπαδάκη, ο υπάλληλος του παντοπωλείου του Ι. Στάμου, Κωνστ. Λοκαντίκης, διότι επώλησε σανόν εκ βρώμης προς 70 λεπτά την οκάν, ενώ η διατίμησις ορίζει αυτόν προς 35 λεπτά.