δια το νέον έτος χίλια εννιακόσια τέσσερα εύχομαι έτη πολλά και ευτυχή.
Ο ανιψιός σου
Σπύρος."
Λοιπά στοιχεία δεν έχουμε. Έτσι αγνοούμε λεπτομέρειες επουσιώδεις, όπως επώνυμο, ηλικία, οικογενειακή κατάσταση, έτος γεννήσεως και θανάτου αποστολέα και παραλήπτη.
Γνωρίζουμε ωστόσο θετικά πως κάθε χρόνο παραμονή Πρωτοχρονιάς ο θείος παίρνει απ’ τον ανιψιό την ίδια ευχετήρια κάρτα.
Τι στην οργή, αναρωτιόμαστε, μετά από τόσα γεγονότα, δεν έβαλαν μυαλό ακόμα ;
Όπως και σε άλλα θέματα πολλοί Έλληνες αντιμετωπίζουν τη σπουδαία πολιτιστική κληρονομιά που μας άφησαν οι προπάτορες με συμπλεγματικό τρόπο.
Μια μερίδα από μας πιστεύει πώς έξω από τον πολιτισμό των αρχαίων Ελλήνων, τίποτε άλλο σημαντικό δεν έγινε, δεν ειπώθηκε και δεν δημιουργήθηκε στον κόσμο. Οι άλλοι πολιτισμοί των άλλων λαών είναι υποδεέστεροι και όλα, τα πάντα ξεκινούν από την αρχαία Ελλάδα. Αυτή η λατρεία προς τον πολιτισμό των αρχαίων μας προγόνων οδηγεί πολλούς από μας στην αρχαιοπληξία που είναι μια νοσηρή αγάπη για το παρελθόν μας και τροχοπέδη για το μέλλον μας. Οι αρχαιόπληκτοι συνέλληνες κατά κανόνα δεν έχουν βαθιά παιδεία, οι περισσότεροι γνωρίζουν χονδροειδώς την Ιστορία μας και την αρχαία ελληνική γραμματεία, με αποτέλεσμα να γίνονται γραφικοί συχνά με τις δηλώσεις τους. Μοιάζουν κάπως με τους απλοϊκούς θρησκευόμενους που είναι μεν φανατικοί πιστοί, αλλά δεν έχουν ποτέ μελετήσει τα ευαγγέλια.
Κάποιοι γεννιούνται σε πλούσια μέρη, κάποιοι σε φτωχά.
Είναι θέμα τύχης φυσικά.
Αν παραδείγματος χάριν εμείς εδώ, εγώ που έγραψα αυτό το κείμενο κι εσείς που το διαβάζετε τώρα, είχαμε την ατυχία να γεννηθούμε στο Μπουρούντι ή στην Ερυθραία, πιθανόν σήμερα να μη ζούσαμε, πιθανόν να είχαμε πεθάνει πολύ νωρίς, από τα πρώτα χρόνια της ζωής μας, γιατί δεν θα είχαμε φαγητό να φάμε.
Όσοι βρίσκονται σήμερα στη μέση ηλικία παρατηρούν με έκπληξη τη νεότερη γενιά και αναρωτιούνται τι ακριβώς δεν πήγε καλά με την ανατροφή της, εφόσον εκείνοι τήρησαν κατά γράμμα τις συμβουλές των ειδικών.
Οι ειδικοί τόνιζαν και τονίζουν συνεχώς τους κινδύνους που διατρέχει ένα παιδί να τραυματιστεί ψυχικά, όταν οι γονείς του δεν του φέρονται σωστά, όταν το κακοποιούν, το αγνοούν, του στερούν την αγάπη τους, δεν του δείχνουν τα συναισθήματά τους, το τιμωρούν, αντί να του εξηγούν τι έκανε λάθος, όταν γενικά δεν το αντιμετωπίζουν σαν ένα πλάσμα που ακόμα αναπτύσσεται και έχει ανάγκη από προστασία, ασφάλεια και αγάπη.
Όταν τίθεται ένα παρόμοιο ερώτημα, η αυθόρμητη απάντηση που
μας έρχεται στο νου είναι: «Μα ασφαλώς φύση!» Μετά, αφού σκεφτούμε λίγο
περισσότερο, απαντάμε: «Φύση βεβαίως, αλλά και πολιτισμός που σέβεται τη φύση».
Αυτή η αυθόρμητη αγάπη που εκδηλώνουμε για τη φύση οφείλεται
κυρίως στην πολύ λογική εκτίμηση ότι, αν καταστρέψουμε το φυσικό μας
περιβάλλον, θα καταστραφούμε κι εμείς. Δεν ξέρω, αν συνεχίζαμε να κοπτόμαστε
τόσο πολύ, στην υποθετική περίπτωση που καταφέρναμε να ζήσουμε ανεξάρτητα από αυτήν μέσα σε ένα καθαρά
τεχνητό περιβάλλον που θα μας εξασφάλιζε άνετη, υγιή και ευχάριστη διαβίωση.
Η Sumiati είναι μια γυναίκα εικοσιτριών χρόνων από την Ινδονησία που πήγε στη Σαουδική Αραβία για να εργαστεί ως οικιακή βοηθός. Τώρα βρίσκεται στο νοσοκομείο της Μεδίνας με εγκαύματα σε όλο της το σώμα από πυρωμένο σίδερο, με ένα σπασμένο δάχτυλο και με κομμένα τα χείλη της με ψαλίδι. Δράστες της κακοποίησής της είναι οι εργοδότες της.
Όλοι λίγο πολύ έχουμε τη δυσάρεστη εμπειρία των πολιτιστικών υποπροϊόντων που μας σερβίρονται στην τηλεόραση, στον κινηματογράφο, στο θέατρο, στα βιβλία, στη μουσική, γενικά σε όλους τους χώρους, όπου η τέχνη δίνει το παρών της. Ο συνήθης χαρακτηρισμός αυτής της υποκουλτούρας είναι «σκουπίδια» . Τα «σκουπίδια» για ένα διάστημα θα απασχολήσουν το κοινό, θα συζητηθούν, θα αποκομίσουν τα σχετικά οφέλη και μετά θα ξεχαστούν για να αντικατασταθούν από νέα σκουπίδια.
Η μέρα ήταν ηλιόλουστη, το Κολοσσαίο γεμάτο τουρίστες.
Σπρώχτηκε ανάμεσα στα πλήθη και προχώρησε. Χαλάσματα, μισογκρεμισμένα κελιά, φωνές απ’ όλες τις γλώσσες.
Μα πώς; αναρωτήθηκε, δεν υπάρχει τίποτε το φοβερό εδώ. Μόνο κάτι αδέσποτα γατιά φιλήσυχα, κάτι σαν εκφυλισμένες απολήξεις των αρχαίων λεόντων.
Περπάτησε με επιμονή στους χωμάτινους διαδρόμους ανάμεσα στις αλλόγλωσσες φωνές. Έκανε συνειδητή προσπάθεια. Τίποτα. Όσο περνούσε η ώρα, τόσο πιο χαρούμενος φάνταζε ο κόσμος. Ήλιος ωραίος, μεσογειακός, άνοιξη.
Αυτό παράγγειλε μεταξύ άλλων ο Θεός της Παλαιάς Διαθήκης στους ανθρώπους και μολονότι στις άλλες του παραγγελίες επιδείξαμε απόλυτη αδιαφορία, αυτήν εδώ την τηρήσαμε κατά γράμμα. Βέβαια, τότε που μας έκανε αυτή τη σύσταση, ήμασταν δύο άνθρωποι όλοι κι όλοι στον κόσμο, ο δε κόσμος ήταν απέραντος και μας περίμενε με ανυπομονησία.
Από τότε κύλησε ένας μακρύς, απροσδιόριστος χρόνος - έξι χιλιάδων ετών κατά κάποιους, μερικών εκατομμυρίων ετών κατ’ άλλους. Το ανθρώπινο γένος παρά τη σωματική του κατωτερότητα κατάφερε να πολλαπλασιαστεί εν μέσω μυρίων κινδύνων και να εξαπλωθεί στη Γη αφορμώμενο κατά τους μεν από τον κήπο της Εδέμ, κατά τους δε εξ Αφρικής.
Στην εφημερίδα «Ελευθερία», στο φύλλο της εικοστής Απριλίου του μακρινού έτους 1948, βρίσκεται δημοσιευμένο ένα άρθρο που δείχνει τη μεγάλη ανησυχία των σκεπτόμενων ανθρώπων της εποχής για τον παραμερισμό του θεάτρου από τη δυναμική επέλαση του κινηματογράφου.
Οι καταναλωτικές κοινωνίες που εξακολουθούν να είναι το όνειρο πολλών φτωχών ανθρώπων του πλανήτη μας, φαίνεται ότι πολύ σύντομα θα γίνουν ο εφιάλτης του ίδιου του πλανήτη.
Η ανθρωπότητα για να καλύψει τις ανάγκες της καταβροχθίζει το ισοδύναμο ενάμιση πλανήτη, μας πληροφορεί η οικολογική οργάνωση WWF. Και συμπληρώνει: Αν δεν αλλάξει τίποτα στον τρόπο που εκμεταλλευόμαστε την επιφάνεια της Γης και τα αποθέματα νερού, το 2030 η ανθρωπότητα θα χρειάζεται δύο πλανήτες.
(Παρατηρώ ότι στο διαδίκτυο έχει αναπαραχθεί το κείμενό μου, χωρίς να αναφέρεται το όνομά μου).
Ο διάλογος Μηλίων και Αθηναίων συνεχίζεται.
Οι Αθηναίοι έχουν εξηγήσει στους Μήλιους ότι θεωρούν επικίνδυνους για την ηγεμονία τους όσους νησιώτες δεν έχουν ακόμα υποτάξει. Τους έχουν επίσης εξηγήσει ότι η συζήτηση που κάνουν, δεν μπορεί να στηριχτεί στην έννοια του δικαίου αλλά στο συμφέρον του ισχυρότερου. Ότι αν θέλουν να σωθεί η πόλη τους, πρέπει να υποταχθούν στην αθηναϊκή ηγεμονία. Ότι δεν τους ενδιαφέρει η φιλία τους, αλλά αντίθετα προτιμούν το μίσος τους που θα είναι η απόδειξη της δύναμής τους πάνω στους συμμάχους και τους υποτελείς τους.
Τέλος ότι όσοι νησιώτες έχουν την απαίτηση να παραμείνουν ανεξάρτητοι, είναι απλώς απερίσκεπτοι και αυτό οι Αθηναίοι δεν μπορούν να το επιτρέψουν.
Μήλιοι:
«Επομένως, αν εσείς αναλαμβάνετε τόσο μεγάλους κινδύνους για να μην καταλυθεί η εξουσία σας κι αν οι υπόδουλοι διακινδυνεύουν τόσο πολύ για να απαλλαγούν από αυτήν, τότε εμείς που είμαστε ακόμα ελεύθεροι , θα θεωρηθούμε τελείως ανίκανοι και δειλοί, αν δεν φτάσουμε στα έσχατα προκειμένου να μην υποδουλωθούμε».
(Παρατηρώ ότι στο διαδίκτυο έχει αναπαραχθεί το κείμενό μου, χωρίς να αναφέρεται το όνομά μου).
Στον αιματηρό και πολύχρονο πελοποννησιακό πόλεμο που μας εξιστορεί με το γνωστό ψύχραιμο και παράλληλα συγκλονιστικό τρόπο του ο Θουκυδίδης, είναι καταγραμμένο το επεισόδιο της αντιπαράθεσης Αθήνας και Μήλου, ενός νησιού που βρέθηκε στη δίνη του πολέμου, χωρίς να το θέλει.
Μάρτιος του 416 π. Χ.
Ο πόλεμος σε αυτή τη φάση έχει περιοριστεί σε περιφερειακές συγκρούσεις, διότι οι δύο μεγάλοι μονομάχοι, Αθήνα και Σπάρτη, δεσμεύονται από την εφήμερη, όπως αποδείχτηκε, Νικίειο ειρήνη.
Οι Αθηναίοι έρχονται στη Μήλο και απαιτούν να υποταχθεί το νησί στην ηγεμονία τους.
Στις οδικές διασταυρώσεις της πρωτεύουσας της Υεμένης Sana’ a, εκεί που τα αυτοκίνητα περιμένουν μποτιλιαρισμένα στα φανάρια με τις ώρες κάτω από τον καυτό αραβικό ήλιο, ένα πλήθος μικροπωλητών τριγυρνά και προσπαθεί να πουλήσει στους οδηγούς την πραμάτεια του: χαρτομάντιλα, μπαλόνια, οδοντογλυφίδες, νερά, εφημερίδες, περιοδικά, cd, αρκουδάκια.
Είναι άνδρες, γυναίκες και παιδιά που χώνονται ανάμεσα στα αμάξια, χτυπούν με επιμονή τα τζάμια, φωνάζουν, μπλοκάρουν το δρόμο, άλλοτε κάνουν τους γελωτοποιούς, άλλοτε τους χαζούς, τα παιδιά σκαρφαλώνουν στα καπό των αυτοκινήτων και ανεμίζουν το εμπόρευμά τους. Προσπαθούν με κάθε τρόπο να τραβήξουν την προσοχή των εκνευρισμένων οδηγών.
Όλοι τους δείχνουν να έχουν μεγάλη άνεση, καθώς στριφογυρίζουν ανάμεσα στα καθηλωμένα αυτοκίνητα, και επίσης πολύ θράσος, έτσι όπως πιέζουν ασφυκτικά τους οδηγούς να αγοράσουν τα πραγματάκια που πουλούν. «Θα προσευχηθώ στον Αλλάχ να πάρεις λιβανέζα γυναίκα», λέει ένας μικροπωλητής σε κάποιον και είναι αυτό κατά τη γνώμη του πολύ ισχυρό επιχείρημα για να τον δελεάσει να αγοράσει ένα πακέτο χαρτομάντιλα.
Σε κάποια μέρη του κόσμου το να ανήκει ένας άνθρωπος στο θηλυκό γένος, είναι, φαίνεται, πολύ επικίνδυνη υπόθεση.
Όσο ακόμα βρίσκεται σε κατάσταση εμβρύου, μπορεί να τον απομακρύνουν από τη μήτρα που τον τρέφει. Μπορεί να τον θανατώσουν ευθύς μετά τη γέννησή του. Μπορεί να τον εγκαταλείψουν ή να τον παραδώσουν στο ορφανοτροφείο ως δήθεν ορφανό. Μπορεί να μην τον δηλώσουν ποτέ στις αρχές κι έτσι να θεωρείται ανύπαρκτος. Κι όλα αυτά θα τα πάθει , επειδή γεννήθηκε με «λάθος» φύλο κι εκείνοι που τον γέννησαν, δεν τον θέλουν.
Σύμφωνα με μια έκθεση που δημοσιεύτηκε την Πέμπτη, 7 Οκτωβρίου, στις Ηνωμένες Πολιτείες το προσδόκιμο ζωής δεν αυξάνεται, αντίθετα υποχωρεί συγκριτικά με τις άλλες ανεπτυγμένες χώρες,
Στη συνοικία Τεπίτο της πόλης του Μεξικού - εκεί που προ ημερών άγνωστοι μπήκαν σ’ ένα σπίτι που διασκέδαζαν νεαρά παιδιά και σκότωσαν έξι από αυτά, ενώ άλλα τα τραυμάτισαν - δρουν πάνω από δέκα συμμορίες.
Στην Αιθιοπία η εξωτερική βοήθεια δεν φτάνει στους αποδέκτες της, δηλαδή στο λαό. Σταματά στους αξιωματούχους της κυβέρνησης, οι οποίοι χρησιμοποιούν τα χρήματα αυτά για να καταπιέζουν και να ελέγχουν τον πληθυσμό, για να τιμωρούν τους διαφωνούντες και για να παγιδεύουν την αντιπολίτευση.
Όσο το ποσοστό των γερόντων αυξάνεται σε μια κοινωνία, τόσο πιο ιδιότροποι γίνονται οι πολίτες της. Είναι λογικό. Μια κοινωνία γερασμένη μοιάζει με τον ηλικιωμένο άνθρωπο: πράγματα που άλλοτε δεν τον ενοχλούσαν, τώρα τα ανέχεται με δυσκολία.
Η ζωή είναι κάτι στο οποίο κληθήκαμε να συμμετάσχουμε – αν και δεν ερωτηθήκαμε - και είναι η μοναδική κατάσταση, την οποία μπορούμε να γνωρίζουμε. Αν υπάρχει μια άλλη κατάσταση έξω από αυτήν, δεν είμαστε σε θέση να το ξέρουμε, επομένως ένας φρόνιμος άνθρωπος οφείλει να σιωπά στο θέμα αυτό.
Ωστόσο το είδος μας είναι προικισμένο με φαντασία και παράλληλα έχει μεγάλη περιέργεια να μάθει πράγματα για τον κόσμο που μας περιβάλλει. Η περιέργεια και η φαντασία συνδυασμένες μάς έχουν δώσει εξαιρετικές ιστορίες για το τι υπήρχε πριν τη δημιουργία αυτού του κόσμου και για το τι θα υπάρχει μετά. Πάλι όμως ο φρόνιμος άνθρωπος, ενώ θα διαβάσει αυτές τις ιστορίες και σίγουρα θα γοητευθεί, θα αρνηθεί να τις πιστέψει. Επειδή αυτό που ήταν πριν και αυτό που θα είναι μετά, όπως το περιγράφει η ανθρώπινη φαντασία, δεν αντέχει στον έλεγχο της λογικής.
Κάποια στιγμή τα
ειδησεογραφικά πρακτορεία μάς τη θύμισαν, όταν τον Αύγουστο του 2008 ο κυκλώνας
Ναργκίς διέλυσε τις υποδομές της χώρας και σκότωσε χιλιάδες κατοίκους της. Μετά
πάλι την ξεχάσαμε.
Το φαινόμενο της μετακίνησης φτωχών πληθυσμών προς τις πλούσιες χώρες ούτε καινούργιο είναι ούτε η σημερινή Δύση διεκδικεί αυτή την αποκλειστικότητα.
Η διαφορά όμως είναι ότι οι πολίτες στις δυτικές χώρες παρά την ανησυχία που αισθάνονται πολλές φορές και παρά τα κρούσματα ξενοφοβίας που εμφανίζονται εδώ κι εκεί, σέβονται στην πλειοψηφία τους τα ανθρώπινα δικαιώματα των μεταναστών, η δε Πολιτεία έχει θεσπίσει νόμους που προστατεύουν τη ζωή και την ακεραιότητά τους.
Δεν συμβαίνει δυστυχώς το ίδιο σε άλλες χώρες που βρίσκονται έξω από τη δυτική κουλτούρα και οι οποίες παρά το χαμηλό βιοτικό επίπεδο των πολιτών τους δέχονται λαθρομετανάστες ακόμα πιο φτωχούς.
Αυτό παραδείγματος χάριν συμβαίνει στο Μαρόκο, το οποίο έχει κατακλυσθεί από εξαθλιωμένους μετανάστες της Υποσαχάριας Αφρικής.
Μεταξύ 19 Αυγούστου και 10 Σεπτεμβρίου η μαροκινή αστυνομία έκανε αλλεπάλληλες εισβολές στις παράγκες τους που βρίσκονταν σε διάφορες πόλεις της χώρας και τις κατέστρεψε. Οι λαθρομετανάστες, ανάμεσά τους γυναίκες και παιδιά, απελάθηκαν στη «χώρα του κανενός», δηλαδή στα σύνορα μεταξύ Μαρόκου και Αλγερίας και εγκαταλείφθηκαν εκεί χωρίς τροφή και νερό. Μεταξύ των απελαθέντων υπήρχαν έγκυες γυναίκες, άνθρωποι άρρωστοι ή τραυματισμένοι, μερικοί μάλιστα από την ίδια την αστυνομία. Στη «χώρα του κανενός» έμειναν ολόκληρη τη νύχτα εκτεθειμένοι στον κίνδυνο των ληστών και των λαθρέμπορων που δρουν στην περιοχή.
Μερικοί δοκίμασαν να περάσουν στην Αλγερία, άλλοι επέστρεψαν με τα πόδια στο Μαρόκο. Όσοι επέστρεψαν, βρίσκονταν σε έσχατη ένδεια, δεν είχαν απολύτως τίποτα. Οι απάνθρωπες συνθήκες διαβίωσης και η παντελής έλλειψη υγιεινής επιβάρυναν ακόμα περισσότερο την υγεία τους. Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα που περιέθαλψαν μερικούς από αυτούς, ανέφεραν ότι ένα ποσοστό 18% υπέφερε από δερματικές παθήσεις, ένα 10% από αναπνευστικά προβλήματα και ένα 11% από στομαχικά.
Είναι γνωστή σε όλους μας η κοινωνική αναστάτωση που προκαλείται από την ανεξέλεγκτη μετανάστευση και τη λαθρομετανάστευση. Η χώρα μας, όπως και οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, δυσκολεύεται να αναχαιτίσει αυτό συνεχές ρεύμα εισροής των ξένων που εγκαταλείπουν τις πατρίδες τους σε αναζήτηση καλύτερης τύχης.
Διενέξεις αναφύονται ακόμα και μεταξύ των πολιτών σχετικά με τη μεταχείριση που πρέπει να έχουν αυτοί οι άνθρωποι και άλλοι από μας είναι υπερβολικά αυστηροί, άλλοι πιο ανεκτικοί απέναντί τους.
Κανείς όμως πολιτισμένος άνθρωπος δεν μπορεί να ανεχθεί την κακοποίησή τους και την εγκατάλειψή τους σε μια έρημο χωρίς τροφή και νερό και χωρίς καμιά προοπτική εκτός ίσως από το θάνατο. Και αυτό κάνει τη διαφορά ανάμεσα στις χώρες της Δύσης και στις χώρες του υπόλοιπου κόσμου.
Όπως αναφέραμε στο πρώτο μέρος, σε όποια χώρα επικρατεί υλική ευημερία, παρατηρείται και άνοδος του μορφωτικού επιπέδου, πράγμα το οποίο σημαίνει ότι οι πολίτες εκεί είναι πιο ευαισθητοποιημένοι σε κοινωνικά θέματα και πιο ανεκτικοί με τα πάθη και τα λάθη των ανθρώπων.
Δεν είναι τυχαίο ότι η θανατική ποινή έχει καταργηθεί σε όλα τα οικονομικά ανεπτυγμένα κράτη με εξαίρεση τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ιαπωνία.
Σερφάροντας στο διαδίκτυο προ καιρού έπεσα σε μια εφημερίδα του Κεμπέκ που ανέφερε μια σειρά καταδικαστικών αποφάσεων για κάποιους παραβάτες του τόπου τους. Στη συνέχεια διάβασα τα θυμωμένα σχόλια μερικών αναγνωστών, οι οποίοι διαμαρτύρονται ότι οι ποινές ήταν πολύ επιεικείς για τα αδικήματα που είχαν διαπράξει αυτοί οι παραβάτες.
Παρόμοιες διαμαρτυρίες έχουμε κι εμείς στον τόπο μας και πρέπει να υποθέσουμε ότι αυτό θα συμβαίνει μάλλον παντού στον ανεπτυγμένο κόσμο, σε αντίθεση με τον αναπτυσσόμενο, όπου οι ανάλογες καταδίκες φαντάζομαι ότι θα είναι πολύ σκληρότερες.
Για πολλά έχει κατηγορηθεί το διαδίκτυο, για ύποπτες συναλλαγές, για απάτες, για επικίνδυνες γνωριμίες, για κοινωνική απομόνωση των χρηστών, ακόμα και για την εξάρτηση που παθαίνουν μερικοί και χρειάζονται ειδική θεραπεία για να επανέλθουν.
Για ένα όμως τουλάχιστον πράγμα επαινείται από όλους: ότι τώρα μέσω αυτού μπορεί να ακουστεί η φωνή όλων όσων έχουν να πουν κάτι στους άλλους. Εδώ η διακίνηση των ιδεών είναι ελεύθερη. Μπορεί κανείς να γράψει για ό,τι τον ενδιαφέρει και πάντα θα βρεθούν κάποιοι που θα ανταποκριθούν, θα συμφωνήσουν ή θα διαφωνήσουν.
Ο διάλογος έχει ήδη ξεκινήσει προ πολλού και θα συνεχίζεται αδιάλειπτος, όσο υπάρχει το διαδίκτυο. Με μια μόνο προϋπόθεση: ότι αυτοί που συζητούν διαδικτυακά, ζουν σε δημοκρατικό καθεστώς. Αν έχουν την ατυχία να ζουν σε ολοκληρωτικό, καλύτερα να μείνουν σιωπηλοί, γιατί κινδυνεύουν.
Αυτό έπαθε ένας ιρανός μπλόγκερ, ο HosseinDerakshan , που συνελήφθη από τις ιρανικές αρχές και καταδικάστηκε σε 19 χρόνια φυλάκισης, επειδή, σύμφωνα με το κατηγορητήριο, συνεργάστηκε με τους εχθρούς της χώρας, έκανε προπαγάνδα κατά του κράτους, πρόβαλε ομάδες αντι-επαναστατικές και πρόσβαλε το Ισλάμ και τις θρησκευτικές μορφές του.
Ο άταχτος μπλόγκερ βρίσκεται τώρα στη φυλακή και εκεί προφανώς αναμορφώνεται. Όταν θα αποφυλακιστεί, θα είναι ένας σεβάσμιος ηλικιωμένος κύριος , πολύ σοβαρός και ασφαλώς μεταμελημένος. Η ζωή του εν τω μεταξύ θα έχει καταστραφεί, αλλά όμως θα έχει φρονηματιστεί και αυτό έχει σημασία.
Με την ευκαιρία θα φρονηματιστούν και όλοι οι φιλόδοξοι ιρανοί μπλόγκερς που αποδώ και στο εξής θα φροντίζουν να ανεβάζουν στο διαδίκτυο τα σωστά κείμενα, δηλαδή επαναστατικά, όπως τα εννοεί η ιρανική κυβέρνηση, θρησκευτικά που θα εξυμνούν το Ισλάμ και τις ιερές μορφές του και οπωσδήποτε εχθρικά εναντίον όλων όσων επιβουλεύονται την εξουσία της χώρας.
Συμπέρασμα: Το διαδίκτυο πράγματι βλάπτει τους χρήστες. Ιδίως όταν αυτοί δεν συντάσσονται με την επίσημη ιδεολογία των ολοκληρωτικών καθεστώτων, μέσα στα οποία ζουν.
Στη χώρα μας η λογοτεχνία του φανταστικού δεν χαίρει ιδιαίτερης εκτίμησης στους κύκλους του καλλιεργημένου αναγνωστικού κοινού.
Οι περισσότεροι μορφωμένοι αναγνώστες αισθάνονται μια ενστικτώδη αντιπάθεια και μια μυστική ανησυχία προς αυτό το είδος του γραπτού λόγου που οδηγεί σε εδάφη πιθανόν ναρκοθετημένα, ικανά να τινάξουν στον αέρα κάθε σοβαρότητα και κάθε κύρος.
Προτιμούν λοιπόν να τα αποφεύγουν για να έχουν ήσυχο το κεφάλι τους. Υπάρχει εξάλλου τέτοια λογοτεχνική πληθώρα κειμένων που ακολουθούν την πεπατημένη, ώστε δεν υπάρχει λόγος να διακινδυνεύσουν εξερευνώντας περιοχές του λόγου που είναι ως η κινούμενη άμμος.
Όπως και πολλά ζώα το είδος μας έχει κανονιστεί από τη φύση να ζει σε ομάδες ή αλλιώς σε αγέλες. Αυτή είναι η φυσική μας κλίση, η οποία αργότερα εξελίχθηκε σε κοινωνικότητα. Η κοινωνικότητα αυτή όμως επηρεάζεται μέχρι σήμερα σε μεγάλο βαθμό από το αρχέγονο ένστικτο της αγέλης που μας προκαλεί συναισθήματα καχυποψίας και εχθρότητας προς όσους δεν ανήκουν στην ομάδα μας και μας εμποδίζει να τους δεχτούμε ανεπιφύλαχτα στις μικρές κοινωνίες μας.
Στην αγέλη τα μέλη αναγνωρίζονται μεταξύ τους και αλληλοϋποστηρίζονται, αλλά παράλληλα αρνούνται κάθε επαφή με τις άλλες αγέλες και δεν δέχονται στους κόλπους τους κάποιον ξένο, κάποιον δηλαδή που ανήκει σε μια ξένη αγέλη.
Μέσα σ’ ένα φυσικό περιβάλλον που φαίνεται ότι δεν προέβλεπε τέτοιες εξελίξεις, άνοιξε ο άνθρωπος τη δική του παρένθεση που ονομάζουμε πολιτισμό, με στόχο ασυνείδητο αρχικά και μετά απολύτως συνειδητό να βελτιώσει την καθημερινότητά του, τη σκέψη και τη γνώση του.
Σε ένα πράγμα ωστόσο παρέμεινε ο ίδιος από την αρχή της εξέλιξής του: στον τρόπο που φέρνει ζωή στον κόσμο, που τη συντηρεί και που την αποχαιρετά μετά τη λήξη της.
Όσοι σήμερα στη χώρα μας είναι κάτω από σαράντα χρονών, γνωρίζουν μια Ελλάδα της κατανάλωσης (και της υπερκατανάλωσης) και δυσκολεύονται να πιστέψουν ότι στη δεκαετία του 50 και του 60 τα παιδάκια στα σχολεία μάθαιναν ότι ανήκουν σε μια χώρα φτωχή μεν αλλά με ένδοξο παρελθόν και ότι το να είσαι φτωχός δεν είναι ντροπή, αρκεί να είναι καθαρά τα μπαλωμένα ρουχαλάκια σου. («Η καθαριότητα είναι μισή αρχοντιά», το θυμάται σήμερα αυτό κανείς; Ή εκείνο το ποιηματάκι: «Ξημερώνει αυγή δροσάτη με το πρώτο της πουλί...» που μιλούσε για τη χαρά του εργάτη που πήγαινε να ξεπατωθεί στη δουλειά όλη μέρα).
...ή δημοκρατία και νικάμπ, μικρή η διαφορά.
Το νικάμπ είναι μια μαύρη φορεσιά που κουκουλώνει τη γυναίκα από πάνω ως κάτω και της κάνει τη χάρη να αφήνει ακάλυπτα τα δυο της μάτια. Πάλι καλά. Θα μπορούσε να άφηνε ακάλυπτο μόνο το ένα.
Έρχονται στο δυτικό κόσμο αυτές οι γυναίκες από έναν άλλο πολιτισμό, είναι θεοσεβούμενες με το δικό τους τρόπο ή καταπιεσμένες με τον τρόπο των ανδρών – δεν έχει σημασία για το θέμα μας εδώ.
Αυτό κυρίως που μας χαλάει είναι το θέαμα: περπατάς στους δρόμους της Ευρώπης και ανάμεσα στις ξεστήθωτες, τις μισόγυμνες, τις ξώπλατες βλέπεις ξαφνικά ένα κουκουλωμένο πράγμα να σε προσπερνά.
Τι είναι εκεί μέσα; Είναι άνθρωπος; Αν φορά μπούρκα, μπορείς να υποθέσεις ό,τι θέλεις. Αν φορά νικάμπ, βλέπεις τουλάχιστον δυο μάτια να σε κοιτάζουν.
Πάντως μια ανατριχίλα σε διαπερνά.
Εννοούμε ότι δεν έχει χρήματα για να πάει διακοπές το καλοκαίρι ή ότι δεν έχει να φάει; Ότι δεν μπορεί να στείλει το παιδί του στο φροντιστήριο για να προετοιμαστεί για τις πανελλήνιεςή ότι δεν έχει ένα ρούχο να του φορέσει;
Σε εποχές παλαιότερες - όχι πάντως και πολύ παλαιότερες - παντού στον κόσμο, όταν λέγαμε ότι κάποιος ήταν φτωχός, εννοούσαμε ότι δεν μπορούσε να εξασφαλίσει με σιγουριά τον επιούσιο. Η φτώχεια του ήταν αμέσως ορατή: κυκλοφορούσε με τριμμένα, μπαλωμένα ρούχα και το χειμώνα κρύωνε, γιατί, αν είχε παλτό, αυτό ήταν λιωμένο και τρύπιο.
Έχω στο μυαλό μου εικόνες από ρώσικα μυθιστορήματα του 19ου αιώνα, όπου μέσα στο τρομακτικό κρύο του ρωσικού χειμώνα οι φτωχοί γυρίζουν στους δρόμους τουρτουρίζοντας, τυλιγμένοι σε φθαρμένα, άθλιαπανωφόρια που είναι αδύνατο να τους ζεστάνουν.
Αλλά και η δυτική Ευρώπη του Ντίκενς και του Ουγκώ δεν είναι καλύτερη. Θυμηθείτε το Γιάννη Αγιάννη και τη φοβερή του πείνα.
Θυμηθείτε το κοριτσάκι με τα σπίρτα του Άντερσεν.
Την Πείνα του Κνουτ Χάμσουν.
Δεν είναι τελικά πολύς καιρός που ο δυτικός κόσμος ξέφυγε από αυτή την έσχατη φτώχεια και αναβάθμισε τη σχετική λέξη. Φτωχοί βέβαια αυτού του τύπου εξακολουθούν να υπάρχουν παντού, αλλά σήμερα, όταν ο δυτικός άνθρωπος μιλά για φτώχεια στη δική του κοινωνία, εννοεί άλλα πράγματα.
Έτσι ο μέσος φτωχός του δυτικού κόσμου μερικές φορές δεν ξεχωρίζει από το μέσο πλούσιο.
Κατ’ αρχήν είναι σχετικά καλά ντυμένος.
Αυτό ανάγκασε τους πλούσιους να εφεύρουν διάφορα τρικ για να είναι διακριτοί και να μη συγχέονται με τους φτωχούς. Τα τρικ αυτά λέγονται σινιέ ρούχα. Ο φτωχός μπορεί να είναι καλοντυμένος και φρεσκοσιδερωμένος, όμως δεν φορά επώνυμες μάρκες ρούχων.
Η διάκριση πλούσιων και φτωχών έχει περάσει δηλαδή σε άλλο επίπεδο και όσοι μετρίων εισοδημάτων θέλουν να ξεγελάσουν τον περίγυρό τους, κάνουν αιματηρές οικονομίες για να αγοράσουν τις επώνυμες μάρκες. Ανόητοι άνθρωποι βέβαια,αλλά αυτό είναι άλλο θέμα.
Επίσης ο δυτικός μέσος φτωχός δεν ανησυχεί για τον επιούσιο.
Το ψυγείο του είναι συνήθως γεμάτο τρόφιμα που αγοράζει από το σούπερ μάρκετ της γειτονιάς του. Είναι ενδιαφέρον ότι οι σημερινοί δυτικοί φτωχοί είναι κατά κανόνα παχείς, ενώ οι πλούσιοι είναι αδύνατοι. Δεν ξέρω, αλλά υποπτεύομαι ότι και αυτό είναι ένα τρικ για να διακρίνονται από τους φτωχούς. Αλλιώς δεν έχει νόημα αυτή η τρελή μόδα των αποστεωμένων πλούσιων που αρνούνται την ευχαρίστηση της γεύσης περιτριγυρισμένοι από τόνους εκλεκτών εδεσμάτων.
Ωστόσο ο φτωχός της δύσης έχει κι αυτός τα προβλήματά του.
Αν αρρωστήσει, πρέπει να αρκεστεί στην ιατρική περίθαλψη που του παρέχει το κράτος. Οι πανάκριβοι ιδιώτες γιατροί είναι απλησίαστοι για το βαλάντιό του.
Αν χάσει τη δουλειά του, θα πρέπει να βολευτεί με το επίδομα ανεργίας και αργότερα με τα συσσίτια του δήμου και της εκκλησίας. Αλλά επειδή μέσα στην οικογένεια είναι σπάνιο να χάσουν όλα τα εργαζόμενα μέλη τη δουλειά τους συγχρόνως, πάντα υπάρχει λίγο χρήμα για την απλή επιβίωση.
Αν είναι πολύ φτωχός, δεν πάει διακοπές το καλοκαίρι, κάθεται στο σπίτι του και δροσίζεται με τον ανεμιστήρα. Η ώρα του περνά πίνοντας καμιά μπίρα με φίλους ή παρακολουθώντας τηλεόραση.
Διότι πρέπει να σημειώσουμε ότι τα φτωχά δυτικά νοικοκυριά διαθέτουν σήμερα ηλεκτρικές συσκευές: ψυγείο, κουζίνα, τηλεόραση και ηλεκτρικό σίδερο οπωσδήποτε. Διαθέτουν επίσης τηλέφωνο. Και πιθανόν και άλλες συσκευές, όπως π.χ. πλυντήριο ρούχων.
Επίσης διαθέτουν μπάνιο. Μερικές φορές ο δυτικός μέσος φτωχός διαθέτει και αυτοκίνητο.
Στις γιορτές, π.χ. τα Χριστούγεννα και το Πάσχα, η οικογένειά του θα στρώσει τραπέζι και, όσο κι αν έχουν ακριβύνει οι τιμές, όμως μια μερίδα κρέας θα μπορέσουν να τη γευτούν τα μέλη της. Δεν θα είναι όπως τα Χριστούγεννα εκείνου του φτωχού υπαλλήλου του Σκρουτζ πουδεν μπορούσε να αγοράσει ούτε ένα μπούτι γαλοπούλας για τα παιδιά του.
Τα παιδιά του φτωχού φοιτούν στο δημόσιο σχολείο. Αν είναι καλοί μαθητές, μπορεί να περάσουν στο Πανεπιστήμιο και να γίνουν επιστήμονες. Αν όχι, θα γίνουν τεχνίτες. Αποκεί και πέρα εξαρτάται πλέον από πολλούς (και άδηλους)παράγοντες, αν θα παραμείνουνστο οικονομικό επίπεδο των γονιών τους ή αν θα καταφέρουν να ξεφύγουν από αυτό.
Ενώ όμως ο μέσος δυτικός φτωχός λίγο πολύ επιβιώνει με κάποια αξιοπρέπεια στην κοινωνία, ο φτωχός σε άλλες περιοχές του πλανήτη μας είναι εξαθλιωμένος.
Η κατοικία του σε κάποιες χώρες είναι από λάσπη, χαρτόνι ή λαμαρίνα, άλλοτε είναι απλώς η σκιά ενός δέντρου. Μέσα στο σπίτι του το πρώτο πράγμα που δεν υπάρχει είναι το μπάνιο. Συχνά δεν υπάρχει ούτε τρεχούμενο νερό. Επίσης δεν υπάρχουνηλεκτρικές συσκευές, διότι μπορεί να μην υπάρχει ούτε ηλεκτρικό ρεύμα. Αν όμως υπάρχει, βλέπεικανείς με έκπληξη μια συσκευή τηλεόρασης.
Η εμφάνισή του παραπέμπει αμέσως στη φτώχεια του και σε ορισμένες περιπτώσεις ο υποσιτισμός του είναι φανερός. Εδώ ο φτωχός είναι αδύνατος, τόσο αδύνατος, όσο οι σκελετωμένοι πλούσιοι του δυτικού κόσμου.
Χρήματα διαθέτει ελάχιστα, άλλοτε δεν διαθέτει καθόλου.
Επομένως η υγεία του είναι αφημένη στα χέρια του Θεού. Αν αρρωστήσει, μπορεί να γίνει από μόνος του καλά, ειδάλλως θα παραμείνει άρρωστος κι αν ζήσει, έζησε.
Τα παιδιά του μεγαλώνουν στους δρόμους και συνήθως δεν πάνε σχολείο. Μαθαίνουν να επιβιώνουν με την πείνα και την εξαθλίωση ή, αν δεν αντέχουν, πεθαίνουν.
Ο επιούσιος εννοείται ότι δεν είναι πάντα εξασφαλισμένος, εκτός αν ο φτωχός δουλεύει κάπου, οπότε, για όσο καιρό δουλεύει, λίγο φαγητό μπαίνει στο χωματένιο ή χαρτονένιο ή τσίγκινο σπίτι του. Μια καλή λύση για τον επιούσιο, είναι να γίνει ο φτωχός μέλος κάποιας συμμορίας. Μια άλλη καλή λύση είναι να προσφέρει ερωτικές υπηρεσίες σε πλούσιους.
Τα κράτη, στα οποία ανήκει αυτό το είδος του φτωχού, κυνηγούν τις συμμορίες και τον παράνομο αγοραίο έρωτα βοηθούμενα συχνά και από οργανώσεις, κυβερνητικές και μη, του δυτικού κόσμου. Φυσικά ματαιοπονούν, διότι αυτό που έπρεπε να κυνηγήσουν είναι η φτώχεια. Αλλά κάτι τέτοιο δεν το κάνουν.
Αυτό το είδος του φτωχού έχει βέβαια τις διαβαθμίσεις του.
Υπάρχει ο απόλυτα φτωχός που δεν έχει στον ήλιο μοίρα κι αποκεί και πέρα αρχίζουν οι διάφορες παραλλαγές. Γενικά όμως ο μη δυτικός φτωχός δεν μπορεί να ξεπεράσει ένα όριο και δεν ξεγελά ποτέ τον περίγυρό του. Είναι φτωχός και αυτό φαίνεται με την πρώτη ματιά.
Έτσι, ενώστον ανεπτυγμένο κόσμο ο αγώνας γίνεται για να εξασφαλιστεί ο φτωχόςαπέναντι στην ακρίβεια, την ανεργία, την ελλιπή ιατρική περίθαλψη και εκπαίδευση, στον τρίτο κόσμο ο αγώνας γίνεται για να εξασφαλίσειτο καθημερινό του φαγητό.
Υπάρχει λοιπόν φτώχεια σχετική και φτώχεια απόλυτηκαι αυτό είναι ένα σημερινό φαινόμενο. Αντίθετα στο παρελθόν ο φτωχός ήταν παντού ο ίδιος, πεινασμένος, σκελετωμένος και ρακένδυτος.
Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι πρέπει να επαναπαυθούμε όσοι δεν ανήκουμε στο λεγόμενο τρίτο κόσμο και να κάνουμε το σταυρό μας που δεν κατοικούμε σε χαρτονένια σπίτια. Οποιαδήποτε προνόμιαέχει κερδίσει ο πολίτης του δυτικού κόσμου, πρέπει να τα φρουρεί ως κόρη οφθαλμού και εννοείται ότι πολλά ακόμα έχουν να γίνουν για να εξομαλυνθεί όσο γίνεται η οικονομική ανισότητα που επικρατεί και στις ανεπτυγμένες χώρες. Το όραμα των υγιώς σκεπτόμενων πολιτών δεν μπορεί να είναι άλλο από μια κοινωνία όπου ο πλούτος θα είναι κατανεμημένος με δικαιότερο τρόπο και δεν θα είναι χαώδης η διαφορά μεταξύπλούσιων και φτωχών, όπως συμβαίνει σήμερα.
Στα δύο link που παραθέτω μπορούμε να πάρουμε μια μικρή γεύση του τι σημαίνει να είσαι φτωχός στο Τσαντ παραδείγματος χάριν, μια αφρικανική χώρα με τεράστιες έρημες εκτάσεις, μεχαμόδεντρα και με άθλιες καλύβες. Ο ΟΗΕ κρούει τον κώδωνα του κινδύνου: 10.000.000 άνθρωποι λιμοκτονούν εκεί. Παντού είναι σπαρμένοι σκελετοί αγελάδων και προβάτων και ανάμεσά τους παίζουν τα παιδιά.
Η επιφάνεια τηςλίμνης Τσαντ έχειτα τελευταία σαράντα χρόνια συρρικνωθεί κατά 9Ο%και οι ειδικοί φοβούνται ότι μπορεί να εξαφανιστεί σε είκοσι χρόνια. Μαζί με τη λίμνη θα εξαφανιστεί και η ζωή που εξαρτάται από αυτήν. Όσο περισσότερο κατεβαίνει η στάθμη της λίμνης, τόσο μεγαλύτερη είναι η συγκέντρωσηβακτηριδίων στο νερό. Αλλά οι κάτοικοι χρειάζονται το νερό για να επιβιώσουν. Το πίνουν και αρρωσταίνουν. Προσπαθούν να καλλιεργήσουν τη γη, όμως η έρημος εξαπλώνεται συνέχεια και τα καλλιεργήσιμα εδάφη λιγοστεύουν. Τώρα έχουν φτάσει στο σημείο να μη μπορούν πια να τραφούν από τη γη τους. Η πείνα τούς κρατά αιχμάλωτους.
Στο Τσαντ θα συναντήσουμε κάτι ανάλογο με τις σταχομαζώχτρες του μας απαθανάτισε ο Παπαδιαμάντης: γυναίκες που μαζεύουνσπόρους από μυρμηγκοφωλιές. Εν τω μεταξύ ο εμφύλιος μαίνεται στη χώρα.
α) Είναι πρόκληση να βλέπουμε κάθε φορά στις παραμονές του Πάσχα καλοταϊσμένες κυρίες με βαμμένα ξανθά μαλλιά να κλαίγονται στην τηλεόραση ότι δεν θα μπορέσουν να αγοράσουν αρνάκι , επειδή ακρίβυνε. Ας μη φάνε αρνάκι, ας φάνε κοτόπουλο. Και ας μην ξοδεύουν τα πολύτιμά χρήματά τους στα κομμωτήρια. Έτσι κι αλλιώς είναι σε μια ηλικία που κανείς δεν τις προσέχει.
β)Είναι πρόκληση να διαμαρτυρόμαστε ότι οι διακοπές μας φέτος στα νησιά ήταν μικρότερης διάρκειας, επειδή δεν μας έφτασαν τα λεφτά. Σε κάποια άλλα μέρη του κόσμου μας οι άνθρωποι πεθαίνουναπό πείνα. Καλύτερα να διαμαρτυρηθούμε γι αυτούς.
Στη σημερινή Χουριέτ, στην ηλεκτρονική αγγλική της έκδοση, διάβασα ένα ενδιαφέρον άρθρο σχετικό με τη λειτουργία που έγινε προχθές στη Μονή Σουμελά.
Ο αρθρογράφος σημειώνει με ικανοποίηση ότι στη χώρα του τα ταμπού πέφτουν το ένα μετά το άλλο και ένα από αυτά είναι ότι επιτράπηκε τελικά στους έλληνες ορθόδοξους να κάνουν τη λειτουργία τους για την Κοίμηση της Θεοτόκου στη Μονή Σουμελά στην Τραπεζούντα.
Αυτό, σημειώνει ο αρθρογράφος, δεν σημαίνει ότι έληξε ο παρανοϊκός εθνικισμός που ματαιώνει ακόμη και τις πιο ήπιες θρησκευτικές τελετές σ’ αυτή τη μονή. Αλλά πάντως είναι ένα μήνυμα προς την ξενοφοβική τουρκική πολιτική. Ο ίδιος ο πρωθυπουργός Ερντογάν μιλώντας στο Ντιαρμπακίρ με την ευκαιρία της έναρξης του Ραμαζανιού είπε:
«Λένε πως προσπαθούν να αναβιώσουν τη νεκρή Αυτοκρατορία του Πόντου (Τραπεζούντας). Σήμερα ήρθαν στην Τραπεζούντα κι έκαναν τη λειτουργία τους. Και τι έγινε; Ήρθαν, λειτούργησαν κι έφυγαν. Τι χάσατε; Όποιος εμπιστεύεται την πίστη του, δεν φοβάται την ελευθερία της πίστης. Όποιος εμπιστεύεται τις ιδέες του, δεν φοβάται την ελευθερία των ιδεών. Λένε ότι πρόκειται για εθνικιστές. Ανοίξτε την Οθωμανική ιστορία και διαβάστε. Οι Οθωμανοί ήταν ανοιχτοί και είχαν εμπιστοσύνη στον εαυτό τους. Εγκαθίδρυσαν την Αρχή τους στη διεθνή κοινότητα και αυτό το έκαναν με τον καλύτερο τρόπο».
Η Τουρκία, συνεχίζει ο αρθρογράφος, επέτρεψε να γίνει αυτή η λειτουργία και ομοίως θα επιτρέψει να γίνει κι άλλη λειτουργία τον επόμενο μήνα μετά από μακρά απουσία θρησκευτικών τελετών στην αρμενική εκκλησία του Σταυρού στη λίμνη Βαν, στέλνοντας έτσι ένα ηχηρό μήνυμα στον κόσμο. Δεν είναι ένα μήνυμα ανοχής, είναι ένα μήνυμα εμπιστοσύνης, ένα μήνυμα θρησκευτικού σεβασμού και ωριμότητας, μια πρόσκληση για ειρήνη σε μια εποχή που τέτοια συναισθήματα είναι σπάνια.
Μέσα στο ίδιο πνεύμα η Τουρκία θα κινηθεί για να ανοίξει πάλι η Σχολή της Χάλκης που είναι κλειστή από το 1971.
Η εκκλησία του αποστόλου Παύλου στην Ταρσό που είναι μουσείο από το 1943 και όπου είχαν επιτραπεί περιορισμένες λειτουργίες τα τελευταία δυο χρόνια, θα ανοίξει εντελώς για όσους θέλουν να κάνουν εκεί τις λειτουργίες τους.
Η Τουρκία δεν έχει τίποτε να χάσει και πολλά να κερδίσει. Χαιρετίζουμε τους ανοιχτόμυαλους αξιωματούχους που εργάστηκαν ακούραστα και υπομονετικά για να επιτραπεί η λειτουργία της Κυριακής. Χαιρετίζουμε τον πρωθυπουργό Ερντογάν για το όραμά του για μια Τουρκία πλουραλιστική και με εμπιστοσύνη στον εαυτό της.
Αυτά γράφει το άρθρο της Χουριέτ.
Ενδιαφέρον ωστόσο είναι και το σχόλιο ενός τούρκου αναγνώστη που θα ήθελε να πάει στην Κρήτη, τη γη των προγόνων του, όπως λέει, και να παρακολουθήσει εκεί μια αντίστοιχη λειτουργία σε τζαμί.
Οποιοσδήποτε είναι πιο αδύναμος από μας, πρέπει να είναι αντικείμενο του σεβασμού μας.
Αυτός είναι ένας απλός κανόνας που οφείλουμε να τον μαθαίνουμε από πολύ νωρίς, μαζί με το αλφάβητο, κι από πιο πριν ακόμα. Να μας τον κανοναρχούν οι γονείς, οι δάσκαλοι, τα βιβλία, η τηλεόραση, οι πάντες.
Το παιδί, ο άρρωστος, ο μειωμένης αντίληψης άνθρωπος, ο φτωχός, ο μετανάστης, ο γέροντας,όλες αυτές οι κατηγορίες πρέπει να είναι αντικείμενο σεβασμού από τους υπόλοιπους. Και φυσικά και τα ζώα, αλλά αυτό είναι άλλο μεγάλο θέμα.
Ο αδύναμος δεν μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό του, γι αυτό δεν τον πειράζουμε ποτέ. Δεν ασκούμε πάνω του τη δύναμή μας που δεν μπορούμε να την ασκήσουμε σε άλλους ίσους ή δυνατότερούς μας. Δεν τον κοροϊδεύουμε, δεν τον εξευτελίζουμε και δεν τον κακοποιούμε. Αν είμαστε καλοί άνθρωποι, τον βοηθούμε. Αν δεν είμαστε, τον αφήνουμε τουλάχιστον στην ησυχία του.
Είναι ένας απλός κανόνας ζωής που παραβιάζεται καθημερινά αμέτρητες φορές στον κόσμο μας.
Στη Γαλλία ήρθε αυτές τις μέρες στη δημοσιότητα ένα κρούσμα κακοποίησης ενός γέροντα ογδόντα χρονών. Η σαρανταπεντάχρονη σύζυγός του μαζί με τον εραστή της τον είχαν κλείσει σε μια αποθήκηγια ένα χρόνο, με αποτέλεσμα να χάσει την όρασή του που ήταν έτσι κι αλλιώς προβληματική. Τον τιμωρούσαν με διάφορους τρόπους, τον απειλούσαν, τον χτυπούσαν και τον άφηναν νηστικό. Οι γείτονες κάποτε απόρησαν με την εξαφάνισή του, ειδοποίησαν τις αρχές και έτσι βρέθηκε, πριν πεθάνει από την κακοποίηση.
Ευλόγως θα αναρωτηθούμε: τι την ήθελε τη νέα γυναίκα ο γέρος; Καλά να πάθει τώρα.
Αυτός λέει ότι την παντρεύτηκε για να την κάνει κληρονόμο του, επειδή τον φρόντιζε. Κάπως έτσι πρέπει να έκλεισε η συμφωνία. Η γυναίκα έκανε τους υπολογισμούς της, ήταν άπορη, γιατί όχι; σκέφτηκε.
Αποκεί και πέρα δεν μπορούμε να ξέρουμε τι έγινε.
Αλλά ας υποθέσουμε ότι ο γέροντας ήθελεαπό τη νόμιμη γυναίκα τουκάτι περισσότερο από μια απλή περίθαλψη. Ας υποθέσουμε επίσης ότι ήταν κακός, αναποδιασμένος, ιδιότροπος, ότι μιλούσε άσχημα, ότι είχε παράλογες απαιτήσεις. Αυτό κατά κανένα τρόπο δεν αθωώνει τη σύζυγο.
Οι γέροντες δεν είναι άκακα πλάσματα. Η προχωρημένη ηλικία τους μεταλλάσσει το χαρακτήρα τους, τους κάνει πολλές φορές ανυπόφορους και παράλογους. Γίνονται κουραστικοί, λένε ασυναρτησίες, είναι απαιτητικοί και, το χειρότερο, δεν είναι αξιαγάπητοι: προκαλούν συχνά τη σιχασιά, γιατί τα γεράματα δεν είναι όμορφη κατάσταση.
Κάποτε, στις πατριαρχικές κοινωνίες, όσο πιο ηλικιωμένος ήταν κανείς, τόσο μεγαλύτερο σεβασμό απολάμβανε. Ο λόγος του ήταν νόμος και οι νεότεροι, οι πενηντάρηδες δηλαδή και οι εξηντάρηδες, ήταν υποχρεωμένοι να υπακούσουν. Ήταν μια ακραία κατάσταση φυσικά, αλλά με αυτό τον τρόπο ο άνθρωπος είχε εφεύρει ένα τρικ, ένα τέχνασμα για να μην πετιούνται οι γέροι στην άκρη και να πεθαίνουν ξεχασμένοι από όλους.
Σήμερα που υπάρχει κρατική φροντίδα και οι ηλικιωμένοι έχουν οι περισσότεροι μια σύνταξη, ένας τέτοιος ακραίος σεβασμός είναι περιττός. Εξάλλου η σοφία των γερόντων αμφισβητείται. Με τις ραγδαίες κοινωνικές αλλαγές η πείρα τους δείχνει να είναι άχρηστη, δεν ανταποκρίνεται στη σημερινή πραγματικότητα. Έτσι φτάσαμε στην άλλη άκρη: οι γέροντες είναι τώρα ενοχλητικοί, είναι βάρος και δεν μπορούμε να ανεχθούμε την άνοια που κουβαλούν.
Υπάρχει όμως μεγάλη απόσταση από αυτό το σημείομέχρι το σημείο να τους κακομεταχειριζόμαστε.
Είναι πολύ θλιβερό το θέαμα του πεταμένου, απορριγμένου γέροντα που περιμένει από τους άλλους φροντίδα και αντί γι αυτό δέχεται επιπλήξεις, ύβρεις και τιμωρίες.
Πίσω από την απωθητική πολλές φορές εμφάνισή του εξακολουθεί να ζει ένας άνθρωπος που κάποτε ήταν μωρό, μετά παιδί, μετά έφηβος. Υπήρξε νέος, είχε όνειρα, έκανε πράγματα, αγάπησε, έλπισε, δημιούργησε. Έκανε καλό, έκανε κακό στους άλλους, όπως γίνεται πάντα. Τώρα είναι μια ζωή που φεύγει. Πρέπει να τη συνοδέψουμε ως την τελική έξοδο με την αξιοπρέπεια που της αρμόζει.
