Σπούτνικ, Λάικα, Γκαγκάριν

1957

Οι περισσότεροι από σας δεν είχατε γεννηθεί, πολλών από σας ούτε οι γονείς δεν είχαν γεννηθεί, εγώ όμως είχα ήδη έρθει στον κόσμο τούτο και τον απολάμβανα με παιδική αφέλεια.

Εκείνη λοιπόν τη χρονιά ο κόσμος ήταν ανάστατος, καθώς οι Σοβιετικοί πρώτοι στην Ιστορία της Ανθρωπότητας κατάφεραν να στείλουν στο διάστημα τον δορυφόρο Σπούτνικ σπάζοντας το φράγμα της βαρύτητας.

Άκουγα τους μεγάλους να μιλάνε γι’ αυτό το μέγα επίτευγμα, άκουγα κι από το ραδιόφωνο τα ίδια θαυμαστά πράγματα, εγώ όμως δεν έβρισκα τίποτε θαυμαστό σ’ αυτό.

-Και τι έγινε, μπαμπά, που έστειλαν στο διάστημα τον Σπούτνικ; Και τα αεροπλάνα δεν πετάνε στον ουρανό; ρώτησα ένα απόγευμα τον πατέρα μου.

-Δεν είναι το ίδιο, μου απάντησε ο σοφός πατέρας. Διότι η βαρύτητα κρατά τα αεροπλάνα κοντά στη Γη. Ο Σπούτνικ ξεπέρασε τη βαρύτητα και βγήκε έξω από την ατμόσφαιρα του πλανήτη μας. Εκεί που δεν υπάρχει βαρύτητα. Και μέχρι σήμερα κανείς δεν το είχε καταφέρει αυτό.

Τη θυμάμαι πολύ καλά αυτή τη συζήτηση. Αν και δεν εντυπωσιάστηκα, μια και νόμιζα ότι μπορούμε οι άνθρωποι να πετάμε με τα αεροπλάνα παντού και όπου  θέλουμε ως το βάθος του ουρανού, ωστόσο πήρα ένα μάθημα απλής αστροφυσικής.

Οι Σοβιετικοί τότε ήταν στην πρωτοπορία και οι Αμερικανοί έτρεχαν ασθμαίνοντας από πίσω. Χαρά μεγάλη για τους κομμουνιστές όπου Γης και ταπείνωση και βαθιά ενόχληση για όλους τους υπόλοιπους. Εμείς κομμουνιστές δεν ήμασταν, αλλά ο σοφός πατέρας ποτέ δεν αμφισβήτησε το κατόρθωμα των Σοβιετικών. Αντίθετα έδειχνε να το θαυμάζει.

Αργότερα ήρθε η σειρά της Λάικας. Έβαλαν το αθώο σκυλί στον δορυφόρο και το έστειλαν να πεθάνει με κακό θάνατο στο διάστημα. Ο κόσμος όμως εξακολουθούσε να παραληρεί. Γέμισαν οι εφημερίδες όλου του κόσμου με τη φωτογραφία της άτυχης σκυλίτσας, έγινε διάσημη μετά θάνατον κι ακόμα μιλούν γι’ αυτήν οι άνθρωποι. Από όσο θυμάμαι κανείς δεν αναρωτήθηκε τι απόγινε η άτυχη Λάικα και, αν ήθελε να γίνει σελέμπριτι μετά τον θάνατό της. Οι ζωόφιλοι εκείνα τα χρόνια, ας μην ξεχνάμε, ήταν γραφικοί και αποκλίνοντες τύποι.

Και μετά νέος σοβιετικός θρίαμβος. Ο Γκαγκάριν, ο πρώτος άνθρωπος που ξεκόλλησε από τη Γη και βρέθηκε στο αβαρές, βουβό και θανατηφόρο διάστημα. Γύρισε πίσω θριαμβευτής και μπήκε κι αυτός στην Ιστορία.

Όλα αυτά, αγαπητοί νεαροί μου αναγνώστες, ήταν πρώτο θέμα στις ειδήσεις της εποχής και προκαλούσαν στον κόσμο μια παράξενη ευφορία, άσχετα αν ήταν φίλοι ή εχθροί των Σοβιετικών. Ήταν πρωτόγνωρα γεγονότα που άλλαζαν την ανθρώπινη ιστορία, τίποτε παρόμοιο δεν είχε υπάρξει πριν.

Εν τω μεταξύ οι Αμερικανοί πάσχιζαν να φτάσουν και να ξεπεράσουν τους Σοβιετικούς, διότι ήταν ένα όνειδος να έρχονται δεύτεροι αυτοί και να προπορεύονται οι κομμουνιστές. Τα κατάφεραν τελικά, ενώ ο ψυχρός πόλεμος μαινόταν. Το 1969 ήταν αυτοί που πάτησαν πρώτοι στο φεγγάρι και άλλη μια λαμπρή σελίδα της ανθρώπινης ιστορίας εγράφη.

Όμως, το 1969 εγώ ήμουν πια αρκετά μεγάλη και με ενδιέφεραν οι έρωτες και όχι τα διαστημικά ταξίδια. Και ενώ η ανθρωπότητα ξανά παραληρούσε με το γεγονός, εγώ έκανα διακοπές στη Σάμο και σκεφτόμουν έναν νεαρό που είχα αφήσει στην Αθήνα.

Η μυθική προϊστορία της εξόδου του ανθρώπου από τη Γη με τον Σπούτνικ, τη Λάικα και τον Γκαγκάριν έχει χαραχτεί ανεξίτηλα στη μνήμη μου. Η προσσελήνωση των Αμερικανών δεν είχε για μένα την ίδια σημασία.

Σημασία είχε ο νεαρός που είχα αφήσει στην Αθήνα.