Ellinika grammata

Η παρακάτω επιστολή γράφτηκε το 114 μΧ από ανώνυμο Αθηναίο λόγιο, ο οποίος παραπονείται για την εκβαρβάρωση της ελληνικής γλώσσας, καθώς πλείστοι αλλοδαποί προσπαθούν να μάθουν ελληνικά και, επειδή δεν μπορούν να τα προφέρουν σωστά, οι δάσκαλοί τους αναγκάζονται να σημαδεύουν τις λέξεις με τόνους και πνεύματα. (Η επιστολή μεταφέρεται εδώ στα νέα ελληνικά και με το σημερινό τονικό σύστημα).

«Αγαπητέ Μελάνθιε, χαίρε.

Επανέρχομαι σε ένα θλιβερό σημείο των καιρών, για το οποίο έχουμε πολλές φορές συζητήσει κατά τις συναντήσεις μας στους ωραίους κήπους της επαύλεώς σου. Εννοώ, φίλτατε, τη νέα συνήθεια των διδασκάλων της ελληνικής γλώσσας να αλλοιώνουν την παραδοσιακή μας γραφή με γελοία σημαδάκια πάνω στις λέξεις, ώστε ο κάθε βάρβαρος της Αφρικής ή της Ασίας να μπορεί να προφέρει σωστά τη γλώσσα μας.

Καταλαβαίνω βεβαίως την ανάγκη των διδασκάλων να  διδάξουν στους βάρβαρους μαθητές τους σωστά ελληνικά, ωστόσο θα έπρεπε αυτή η συνήθεια των τόνων και των πνευμάτων να παραμείνει μέσα στους τοίχους της αίθουσας διδασκαλίας, σε πρόχειρα αναγνώσματα, ως μια βοηθητική και ενισχυτική προσπάθεια να διδαχθεί σωστά η ελληνική γλώσσα.  Με κανένα τρόπο δεν μπορώ να δεχθώ να γράφονται σήμερα επίσημα χειρόγραφα στην ελληνική και να συνοδεύονται από αυτές τις ανόητες μουντζούρες πάνω στα ελληνικά φωνήεντα, χειρόγραφα τα οποία απευθύνονται σε εγγράμματους συμπολίτες μας, οι οποίοι προφέρουν τα ελληνικά με άνεση. Δεν έχει κανένα νόημα αυτό.

Λυπάμαι πολύ που παρατηρώ αυτή τη γενικευμένη πλέον καταστροφική συνήθεια αλλοίωσης της ελληνικής γραφής, η οποία, αν συνεχιστεί, θα οδηγήσει τη γλώσσα μας σε παρακμή και πλήρη κατάπτωση».

Ο συντάκτης της επιστολής διατυπώνει μάλλον συντηρητικές θέσεις, τις οποίες ωστόσο μοιράζονται μαζί του και αρκετοί σύγχρονοί του. Από την άλλη πλευρά, μια σημαντική μερίδα Ελλήνων πιστεύει ότι είναι στείρα προγονοπληξία η επιμονή να γράφονται τα ελληνικά κείμενα, όπως γράφονταν πριν μερικούς αιώνες. Η διαμάχη καλά κρατεί, αλλά εμείς ξέρουμε το τέλος.  Το πολυτονικό σύστημα θα επικρατήσει, εφόσον το υιοθέτησαν οι περισσότεροι. 

Το παρακάτω κείμενο είναι ένα σύντομο άρθρο που θα δημοσιευτεί στις 8 Απριλίου 2114 μΧ στην εφημερίδα «Ο Πολίτης». Εκφράζει την ανησυχία του συντάκτη για το μέλλον της ελληνικής γλώσσας και γραφής μετά την απόφαση της υπουργού παιδείας να καταργηθεί το μάθημα των ελληνικών από το πρωτότυπο.

«I apofasi tis ypourgou paideias na katargisi to mathima twn ellinikwn me tin palaia elliniki grafi mono apaisiodoxes skepseis fernei sto myalo mas.

I glwssa mas einai archaiotati kai ferei entos tis anektimitous thisavrous. Mporei simera na grafoume me to latiniko alfavito, alla afto katesti anangaio, efoson pleon to megalytero meros twn ellinwn grafei se afto to alfavito. Poli swsta kathierwthike ws i episimi grapti morfi tis glwssas mas.

Afto den simainei omws oti apempoloume tin elliniki grafi. Sta scholeia ta paidia mas prepei na erchontai se epafi me tin palaioteri grapti morfi tis glwssas mas. Osoi ek tou ponirou antidroun kai epimenoun na didaskontai ta paidia mas ta ellinika grammata mono se latiniki grafi, prosferoun poly kakes ypiresies sto ethnos.

To elliniko alfavito echei istoriki axia kai kathe  ellinas ofeilei na mporei na diavazei ellinika keimena stin palaia elliniki grafi.

Dystichws simera polloi ellines einai anikanoi na diavasoun kati sto palio elliniko alfavito kai fovonaste oti tha erthei mia mera pou kaneis ellinas den tha einai ikanos na syllavisei kati sta palia ellinika.

As mas peite syntiritikous, as mas peite kollimenous se ena steiro parelthon. Emeis tha ypostirizoume panta oti i palaia elliniki grafi prepei na didasketai sta scholeia.

Posoi apo tous anagnwstes mas paradeigmatos charin mporoun na diavasoun xwris na kombiasoun to parakatw: Μονάχη έγνοια η γλώσσα μου στις αμμουδιές του Ομήρου»?

Ο συντάκτης διατυπώνει μάλλον συντηρητικές θέσεις, τις οποίες ωστόσο μοιράζονται μαζί του και αρκετοί σύγχρονοί του. Από την άλλη πλευρά, μια σημαντική μερίδα Ελλήνων πιστεύει ότι είναι στείρα προγονοπληξία η επιμονή να γνωρίζουν οι Έλληνες και να μπορούν να διαβάζουν στο παλιό ελληνικό αλφάβητο. Η διαμάχη καλά κρατεί, αλλά εμείς ξέρουμε το τέλος.  Το παλιό ελληνικό αλφάβητο θα καταργηθεί, εφόσον κανείς δεν θα το χρειάζεται.