5/10/11

Το κράτος-πατέρας


Θα ήθελα πάρα πολύ να ζούσα σε μια χώρα, όπου το κράτος  ενδιαφέρεται σοβαρά για τον πολίτη.  Που φροντίζει να κάνει εύκολη τη ζωή του, δεν τον αντιμετωπίζει με καχυποψία, δεν τον αφήνει στο έλεος των κακοποιών και των κερδοσκόπων, δεν τον τυραννά με ατελείωτη γραφειοκρατία. Που τον προστατεύει, προσέχει την υγεία του, φροντίζει τα παιδιά του, σέβεται την αξιοπρέπειά του και τον νοιάζεται, όταν είναι  ηλικιωμένος και ανήμπορος.
Θα ήθελα πάρα πολύ να ζούσα σε μια χώρα, όπου οι πολίτες στην πλειοψηφία τους  εμπιστεύονται το κράτος,  πληρώνουν τους φόρους που τους αναλογούν, αρνούνται εκ πεποιθήσεως να παραβούν το νόμο, δεν καταστρέφουν τη δημόσια περιουσία, έχουν ήρεμη συμπεριφορά και σταθερή συνείδηση των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεών τους.

Όσο κι αν φαίνεται παράξενο, υπάρχουν τέτοιες χώρες. Είναι αυτές που σπάνια απασχολούν τα μέσα ενημέρωσης, γιατί εκεί η ζωή κυλά σε σχετικά ήσυχους ρυθμούς. Δεν πρόκειται για επίγειους παράδεισους, γιατί τα προβλήματα ποτέ δεν λείπουν από τις κοινωνίες των ανθρώπων, όμως για μας εδώ τους Νότιους που ζούμε βουτηγμένοι στη διαφθορά και την ανομία, αυτές οι χώρες μοιάζουν κάπως μαγικές.
Το κράτος σαν καλός πατέρας σκύβει πάνω από τον πολίτη και θέλει να τον βοηθήσει στις δυσκολίες του. Ο πολίτης από τη μεριά του είναι το καλό, υπάκουο παιδί που νιώθει ασφαλές και προστατευμένο στην κρατική αγκάλη.
Αλλά καμιά φορά αυτή η κρατική αγκάλη αρχίζει να σφίγγει πολύ και ο πολίτης δυσκολεύεται να αναπνεύσει. «Για το καλό σου το κάνω», λέει το κράτος-πατέρας και έτσι πράγματι φαίνεται. Παράλληλα όμως είναι σαν να λέει στον πολίτη ότι είναι ανίκανος να φροντίσει ο ίδιος τον εαυτό του. Και με τον τρόπο αυτό τον μεταβάλλει αργά και ύπουλα σε ένα άβουλο πλάσμα.


 «Δεν θέλω να καταναλώνεις λίπη», είπε προ ημερών το κράτος της Δανίας στο δανό πολίτη. «Με ενδιαφέρει η καλή σου υγεία κι εσύ τρως πολλά λιπαρά. Να τα κόψεις». Και για να τον υποχρεώσει να τρώει μαρούλια και καρότα, επέβαλε φόρο στα λιπαρά τρόφιμα. Ο δανός πολίτης έτρεξε να αγοράσει όσα λιπαρά τρόφιμα μπορούσε, πριν αυξηθεί η τιμή τους. Επρόκειτο για μια μικρή αταξία που το κράτος-πατέρας απέφυγε να τιμωρήσει. Εξάλλου δεν έχει παράπονο. Ο δανός πολίτης-παιδί είναι σε γενικές γραμμές υπάκουος.
Από περιέργεια ανέτρεξα στο διαδίκτυο σε σχετικές δημοσιεύσεις. Φαίνεται ότι πράγματι στη Δανία τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια αύξηση της παχυσαρκίας. Ο καλός πατέρας-κράτος πήρε λοιπόν αμέσως τα μέτρα του. Και ο υπάκουος πολίτης-παιδί αποδώ και πέρα θα το σκέφτεται πολύ, πριν αγοράσει λίγο τυρί ή κανένα κομμάτι μπέικον.
Δεν λέω, υπάρχει μια λογική σ’ αυτό το μέτρο και μια κρατική πρόνοια για την υγεία των Δανών. Εξάλλου η παχυσαρκία προκαλεί πολλά προβλήματα και τα ταμεία πληρώνουν μεγάλα ποσά για την περίθαλψη των  παχύσαρκων που υποφέρουν από διαβήτη ή έχουν χαλασμένη  καρδιά.
Η περίπτωση του τσιγάρου είναι πιο χαρακτηριστική. Με αμερικάνικη πρωτοβουλία όλες οι χώρες σιγά-σιγά προσχωρούν στην απαγόρευσή του. Αν κάποιος τολμήσει να ανάψει τσιγάρο σε κλειστό χώρο, θα το πληρώσει πολύ ακριβά. Είναι λοιπόν οι καπνιστές υπό διωγμόν και πάλι η κοινή λογική λέει ότι καλώς, το τσιγάρο βλάπτει σοβαρά την υγεία και επίσης βλάπτει σοβαρά και τα κρατικά ταμεία, άρα πρέπει ο πολίτης να σταματήσει να καπνίζει.


 Τι έχει τώρα σειρά; Μα φυσικά το αλκοόλ. Διότι και αυτό προκαλεί πολλά προβλήματα υγείας και πρέπει ο πολίτης να μάθει να μην πίνει. Το νεράκι και οι φυσικοί χυμοί είναι ό,τι πρέπει. Δεν χρειάζεται να γίνει μεθύστακας. Πολύ σωστά, δεν αντιλέγω.
Και το αλάτι επίσης κάνει κακό στην υγεία. Είναι καιρός να απαγορευτεί κι αυτό και να σωθεί ο πολίτης από τις βλάβες που προκαλεί στην καρδιά, στα νεφρά και στα αγγεία του.
Η ζάχαρη; Μα ασφαλώς! Αυτή κι αν είναι επικίνδυνη ουσία που  καταστρέφει τα δόντια, ανεβάζει τη χοληστερίνη και τα τριγλυκερίδια, προκαλεί παχυσαρκία, διαβήτη, καρκίνο, μέχρι και κατάθλιψη και αλτσχάιμερ μπορεί να προκαλέσει. Έξω κι αυτή λοιπόν.
Και ο καφές είναι ύποπτος επίσης. Χοληστερίνη, υπέρταση, καρδιαγγειακές νόσοι μπορεί να οφείλονται στην υπερβολική κατανάλωση καφεΐνης. Να απαγορευτεί και ο καφές καλού κακού.
Και ακόμα να επιβληθεί δια νόμου η γυμναστική, διότι ο πολίτης έχει μια τάση για τεμπελιά και αυτό είναι απαράδεκτο. Πώς γυμνάζονται οι ιάπωνες εργαζόμενοι έξω από τα γραφεία τους; Το ίδιο πρέπει να κάνει και ο εργαζόμενος πολίτης-παιδί. Και ο συνταξιούχος πολίτης-παιδί πρέπει να έχει μια ειδική κάρτα, όπου θα σημειώνονται οι παρουσίες του στο δημοτικό γυμναστήριο.
Και τα ξενύχτια να κοπούν. Δεν γίνεται ο πολίτης να ξενυχτά στα διάφορα κέντρα ως τις δύο, τις τρεις, τις τέσσερις το πρωί και μετά να πηγαίνει να εργαστεί. Δεν θα μπορεί να αποδώσει στη δουλειά του και φυσικά η έλλειψη ύπνου θα έχει αντίχτυπο στην υγεία του. Επομένως όλα τα κέντρα πρέπει να κλείνουν στις έντεκα το βράδυ.
Είναι και το πρόβλημα της οικογένειας φυσικά. Υπάρχει μια ανισότητα στο θέμα αυτό που επηρεάζει τη δημογραφική εικόνα της χώρας. Δεν μπορεί ένα ζευγάρι να γεννά δεκαπέντε παιδιά και ένα άλλο να μη γεννά κανένα. Η οικογένεια πρέπει να έχει ένα ισορροπημένο αριθμό μελών, ώστε ο πολίτης να μην ταλαιπωρείται οικονομικά και ψυχικά και τα παιδιά να μεγαλώνουν σε ένα ρυθμισμένο περιβάλλον, για να γίνουν αύριο υγιείς πολίτες.
Κι αν θέλουμε να το προχωρήσουμε, θα μπούμε σε μια εφιαλτική διάσταση όπου οι πολίτες  υγιείς, λεπτοί, υπάκουοι και εργατικοί θα παράγουν περισσότερο έργο και θα φορολογούνται αναλόγως. Δεν θα διαφέρουν και πολύ από τα μυρμήγκια, αλλά δεν ξέρω αν αυτός είναι ο στόχος μας, να γίνουμε δηλαδή μια καλά οργανωμένη κοινωνία μυρμηγκιών.
  


Η υπερευαίσθητη Σουηδία μάς δίνει ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα.
Εκεί η ανοχή είναι μηδενική προς τους γονείς που χτυπούν τα παιδιά τους. Είναι η πρώτη χώρα στον κόσμο που από το 1979 απαγορεύει ακόμα και ένα ελαφρό χαστούκι. Ο στόχος είναι οπωσδήποτε ευγενής: πρέπει να μειωθεί η κακοποίηση ανηλίκων κυρίως μέσα στην οικογένεια.
Δείτε τώρα τι έπαθε ο Giovanni Colasante, 46 ετών, δημοτικός σύμβουλος στην πόλη Κανόσα  της νότιας Ιταλίας, που δεν γνώριζε το σχετικό νόμο. Συνελήφθη στις 3 Αυγούστου στη Στοκχόλμη με την κατηγορία της κακοποίησης του δωδεκάχρονου γιου του και πέρασε τη λαχτάρα της ζωής του.
Ο Colasante και η οικογένειά του βρίσκονταν στη Σουηδία για διακοπές μαζί με φίλους. Το βράδυ της συγκεκριμένης μέρας η παρέα αποφάσισε να δειπνήσει σε ένα ρεστοράν στο ιστορικό κέντρο της Στοκχόλμης, αλλά ο μικρός μουλάρωσε ξαφνικά και δεν ήθελε να μπει στο ρεστοράν. Ο πατέρας του προσπάθησε να τον μεταπείσει με το καλό, μετά αναγκάστηκε να υψώσει τη φωνή, μετά θύμωσε και τελικά έχασε την υπομονή του και τον τράβηξε από το τσουλούφι για πέντε δευτερόλεπτα.
Αυτό ήταν. Κάποιοι είδαν τη χειρονομία και ειδοποίησαν την αστυνομία, η οποία κατέφθασε μέσα σε ελάχιστα λεπτά. Ο Giovanni Colasante  ανακρίθηκε και πέρασε τρεις μέρες στη φυλακή, μέχρι να παρέμβει η ιταλική πρεσβεία για να τον αφήσουν ελεύθερο. Στη δίκη που ακολούθησε η κατηγορία ήταν ότι προκάλεσε εσκεμμένα πόνο στο γιο του τραβώντας τον από τα μαλλιά για πέντε δευτερόλεπτα. Το πρόστιμο που έπρεπε να πληρώσει ήταν 750 ευρώ, ωστόσο ο δικαστής αποφάνθηκε ότι τρία εικοσιτετράωρα στη φυλακή ήταν αρκετή τιμωρία.
Ο Colasante επιστρέφοντας στην Ιταλία μίλησε στη RAI και είπε ότι αυτή η περιπέτεια τον ταπείνωσε, ο δε γιος του νιώθει ένοχος, επειδή εξαιτίας του πέρασε ο πατέρας του αυτή τη δοκιμασία.

Και εντάξει, ας πούμε ότι εδώ έχουμε διαφορά κουλτούρας μεταξύ βόρειας και νότιας Ευρώπης. Όμως προσωπικά δεν μου αρέσει καθόλου η ιδέα να έχω από πάνω μου ένα  κράτος-πατέρα που θα μου λέει τι να τρώω, τι να πίνω και τι να κάνω. Μπορώ να διαθέτω το σώμα μου όπως θέλω και αυτό τουλάχιστον το δικαίωμα δεν σκοπεύω να το παραχωρήσω σε κανέναν.

 Οι φωτογραφίες είναι από την ταινία "Μητρόπολις" του Φριτς Λανγκ.

7 σχόλια:

AKG είπε...

Ωραίο, Καίτη, ωραίο κι επίκαιρο πολύ.
Εν τω μεταξύ με τόση υγεία, τόση σύνεση και τόσο μαρούλι να μην υποτιμήσουμε και την υπόγεια ζωή των μεγαλουπόλεων, κάτι fight clubs, κάτι yakuza clubs, κάτι "φιλανθρωπικά" gangs, που θα ξεσαλώσουν για εξισορρόπηση...

Καίτη Βασιλάκου είπε...

AKG, αυτό είναι ένα άλλο πολύ ενδιαφέρον θέμα. Η βία δεν ξεριζώνεται εύκολα από τον ψυχισμό μας.

OSTRIA είπε...

καλησοερα Καιτη!πολυ καλο..!!!

Καίτη Βασιλάκου είπε...

Καλημέρα, Ostria. Σε ευχαριστώ.

Marina είπε...

Οι σκανδιναϊκές χώρες ανέκαθεν είχαν την εμπιστοσύνη των πολιτών, γιατί το Κράτος (ως θεσμός)προστάτευε το πολίτη. Μακάρι στην Ελλάδα να είχαμε το 1/10 της κρατικής μέριμνας και αντιμετώπισης του μέσου Δανού.

Οι ακρότητες βέβαια που ανέφερες, για το κάπνισμα, το αλάτι κλπ, πνίγουν κατά βάθος τους σκανδιναβούς με αποτέλεσμα είτε ν' αυτοκτονούν, είτε να τρελλαίνονται, είτε να φεύγουν κυρίως για άλλες χώρες με λιγώτερα στιβαρό κράτος.

Μία μέση χώρα που είχα ζήσει για κάποια χρόνια στη δεκαετία του '80, ήταν η Αγγλία που τότε και Κράτος-μέριμνα είχε και ο πολίτης εμπιστευόταν το Κράτος. Ακόμη και τώρα που το Κράτος έχει κλονισθεί στη Μεγαλη Βρετανία, ακόμη και τώρα ο μέσος πολίτης είναι πειθαρχικός στις αποφάσεις του Κράτους π.χ. αν του πούν για 10 μέρες κάνουμε έργα εκεί, μη πάρεις το αυτοκίνητο, ΔΕΝ ΘΑ ΠΑΡΕΙ ΤΟ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ. Αντίστοιχα στην Ελλάδα αν πεί κάποιος αυτό, ένας μικρός αριθμός δεν θα το πάρει, οι περισσότεροι θα το πάρουν, είτε γιατί δεν ενημερώθηκαν, είτε "δεν θα μου πεί εμένα το όποιο κράτος τι θα κάνω".

Θα ήθελα να ζούσα έστω και για λίγο, για αλλαγή σε Κράτος που νοιαζεται για μένα απο το σημερινό τραγελαφικό κατασκεύασμα που μας βάλει στο στόχαστρο.

Καίτη Βασιλάκου είπε...

Μαρίνα, κι εγώ θα προτιμούσα να ζω στην Αγγλία ή στις σκανδιναβικές χώρες, άσχετα με όσα γράφω εδώ. Δεν συγκρίνω αυτές τις χώρες με την Ελλάδα, γιατί εδώ όλα έχουν διαλυθεί και ο σωστός πολίτης αισθάνεται απογοητευμένος. Οι νταήδες που περιφρονούν το κράτος είναι κακοί πολίτες κατά τη γνώμη μου.

Marina είπε...

Οι σκανδιναϊκές χώρες ανέκαθεν είχαν την εμπιστοσύνη των πολιτών, γιατί το Κράτος (ως θεσμός)προστάτευε το πολίτη. Μακάρι στην Ελλάδα να είχαμε το 1/10 της κρατικής μέριμνας και αντιμετώπισης του μέσου Δανού.

Οι ακρότητες βέβαια που ανέφερες, για το κάπνισμα, το αλάτι κλπ, πνίγουν κατά βάθος τους σκανδιναβούς με αποτέλεσμα είτε ν' αυτοκτονούν, είτε να τρελλαίνονται, είτε να φεύγουν κυρίως για άλλες χώρες με λιγώτερα στιβαρό κράτος.

Μία μέση χώρα που είχα ζήσει για κάποια χρόνια στη δεκαετία του '80, ήταν η Αγγλία που τότε και Κράτος-μέριμνα είχε και ο πολίτης εμπιστευόταν το Κράτος. Ακόμη και τώρα που το Κράτος έχει κλονισθεί στη Μεγαλη Βρετανία, ακόμη και τώρα ο μέσος πολίτης είναι πειθαρχικός στις αποφάσεις του Κράτους π.χ. αν του πούν για 10 μέρες κάνουμε έργα εκεί, μη πάρεις το αυτοκίνητο, ΔΕΝ ΘΑ ΠΑΡΕΙ ΤΟ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ. Αντίστοιχα στην Ελλάδα αν πεί κάποιος αυτό, ένας μικρός αριθμός δεν θα το πάρει, οι περισσότεροι θα το πάρουν, είτε γιατί δεν ενημερώθηκαν, είτε "δεν θα μου πεί εμένα το όποιο κράτος τι θα κάνω".

Θα ήθελα να ζούσα έστω και για λίγο, για αλλαγή σε Κράτος που νοιαζεται για μένα απο το σημερινό τραγελαφικό κατασκεύασμα που μας βάλει στο στόχαστρο.