"Shina no yoru". Η ιστορία ενός τραγουδιού.

Όσοι, ελάχιστοι, υπήρξατε παιδιά τη δεκαετία του 50, μπορεί να θυμάστε ένα γιαπωνέζικο τραγουδάκι που εκείνη την εποχή παιζόταν στο ραδιόφωνο σχεδόν κάθε μέρα. Μου άρεσε πολύ και το τραγουδούσα με πάθος, αν και δεν καταλάβαινα τι έλεγε.

 «Ιιιιιι, ινανογιόντου! Μμμμμ!

Ιιιιιι, ινανογιόντου γιοοοο! Μμμμμ!»

Αυτά τα ακατάληπτα  έπιανε το αφτί μου, αλλά αφού ήταν γιαπωνέζικα ή ίσως και κινέζικα –δεν το είχα ξεκαθαρίσει αυτό στο μυαλό μου – δεν είχα την απαίτηση να βγάλω νόημα.

"Αίσιον και ευτυχές..."

Οι γιορτές για την αλλαγή του χρόνου μού προκαλούσαν πάντα μια μικρή δυσπιστία. Ωραία είναι βέβαια όλα, η ατμόσφαιρα, τα κάλαντα, η προσμονή να περάσει η μέρα και να έρθουν τα μεσάνυχτα, το τραπέζι που είναι στρωμένο με καλούδια, η μουσική, το κέφι, τα χαμόγελα και οι εύθυμες κουβέντες, οι ώρες που κυλούν, πάει δέκα, πάει έντεκα η ώρα και λίγα δευτερόλεπτα πριν τις δώδεκα αρχίζει η αντίστροφη μέτρηση: πέντε, τέσσερα, τρία, δύο, ένα! Αναβοσβήνουν τα φώτα και όλοι αγκαλιάζονται και ανταλλάσσουν ευχές.    

Ευτυχισμένος ο καινούργιος χρόνος!

Το πάχος ταιριάζει στους φτωχούς

                    Lucian Freud, "Benefits Supervisor Sleeping", 1994.

 Θα ήθελα πάρα πολύ να ζούσα στην παλαιολιθική εποχή. Θα ήμουν μια ελκυστική γυναίκα και όλοι οι άντρες θα λαχταρούσαν να με κάνουν ταίρι τους. Για να κερδίσουν την εύνοιά μου, θα μου έφερναν διάφορες λιχουδιές, όπως κάμπιες,  φτέρες και άγρια μούρα και, όταν θα γύριζαν από το κυνήγι, θα απόθεταν στα πόδια μου σκοτωμένα αγριογούρουνα και βουβάλια. Εγώ θα τα καταβρόχθιζα με πολλή ευχαρίστηση και θα καθόμουν έπειτα στη σκιά για να χωνέψω. Θα ήμουν τετράπαχη, κάτι εξαιρετικά σπάνιο για εκείνη την εποχή, τετράπαχη και αφάνταστα ωραία. Τόσο ωραία που μπορεί να νόμιζαν πως ήμουν κάτι σαν θεά και θα μου έφτιαχναν αγαλματάκια για να με τιμήσουν. 

Άστεγοι βετεράνοι στις Ηνωμένες Πολιτείες

Για την κοινή γνώμη της χώρας τους είναι ήρωες. Είναι αυτοί που υπερασπίζονται την πατρίδα  από κάθε ξένη επιβουλή, που προστατεύουν τη δημοκρατία , που μάχονται τους κακούς στα πέρατα του κόσμου, στο Βιετνάμ, στο Ιράκ, στο Αφγανιστάν, παλιότερα στην Κορέα, πιο παλιά ακόμα στην Ευρώπη κατά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Επιστρέφουν κατόπιν οι ήρωες στα πάτρια εδάφη κι ο κόσμος τούς καλωσορίζει με σημαίες και ζητωκραυγές. Ύστερα τους ξεχνά. Έτσι συμβαίνει πάντα και η ζωή τραβά την ανηφόρα.

Στον πάτο της κοινωνίας

«Βρέθηκα στο δρόμο στα δεκατέσσερα χρόνια μου, όταν χώρισαν οι γονείς μου και ο πατέρας μου με πέταξε έξω από το σπίτι. Τα επόμενα είκοσι χρόνια τα πέρασα στους δρόμους. Όλο αυτό το διάστημα είδα πολλές απρόκλητες επιθέσεις σε άστεγους. Μια φορά είδα δυο άνδρες να πετάνε τσιμεντόλιθους και μπουκάλια σε μια ομάδα άστεγων που το μόνο τους έγκλημα ήταν ότι προσπαθούσαν να κοιμηθούν». (Μαρτυρία ενός πρώην άστεγου στις Ηνωμένες Πολιτείες).

Ένας άστεγος είναι μια παραφωνία στην οργανωμένη δυτική κοινωνία μας. Ο καλός πολίτης εργάζεται, κερδίζει χρήματα, έχει σπίτι και οικογένεια. Πληρώνει τους φόρους του και έχει καθαρό ποινικό μητρώο. Κυκλοφορεί έξω φρεσκοπλυμένος, φρεσκοξυρισμένος, καλοχτενισμένος, αρωματισμένος, φορά ωραία ρούχα, είναι κοινωνικός και έχει καλούς τρόπους. Αν δεν πληροί τις ως άνω προϋποθέσεις, τότε είναι κακός πολίτης. Ο άστεγος είναι επομένως κακός πολίτης, ένα παράσιτο που ρυπαίνει με την παρουσία του, με τη βρωμιά και τα κουρέλια του τα μαρμάρινα πεζοδρόμια της πόλης, τα πάρκα και τις πλατείες της.

Η αναπαράσταση μιας εκτέλεσης (διήγημα)

(Το διήγημα είναι βασισμένο στην περιγραφή της εκτέλεσης των Γεωργίου Καρδίτση και Ιωάννη Κυριακού ή Γεωργίου στις 3 Μαΐου 1898 στο Παλαμήδι. Είχαν αποπειραθεί να δολοφονήσουν το βασιλιά Γεώργιο Α΄ στις 14 Φεβρουαρίου του ίδιου έτους.)

Την άνοιξη ο Θεός πεθαίνει κι έπειτα ανασταίνεται. Οι άνθρωποι μόνο πεθαίνουν.

Δύο προς τρεις Μαΐου του χίλια οχτακόσια ενενήντα οχτώ.

Κρατούν  τη νύχτα ξύπνια  τα τριζόνια. Είναι νύχτα βαριά, το φεγγάρι στον ουρανό αμίλητο και οι σκιές σαλεύουν, δεν ξέρεις αν σου κρατούν συντροφιά ή αν σε φοβερίζουν.

Δεν έχει ύπνο απόψε, μόνο ο Δίκαιος κοιμάται.

Ψηλά, πάνω από την πόλη, στα μπουντρούμια της φυλακής οι μελλοθάνατοι και οι σύντροφοί τους, ισοβίτες, φονιάδες, κλέφτες και ληστές,  ξαγρυπνούν μ’ ένα κούφιο σώμα, αδειασμένοι και διάφανοι.

Επάγγελμα: δήμιος

«Η δουλειά δεν είναι τόσο δύσκολη, όσο μπορεί κανείς να φανταστεί. Σημαδεύουμε, πατάμε τη σκανδάλη και αυτό είναι όλο». Έτσι λέει ο Χου Τσιάο που επαγγέλλεται το δήμιο στην Κίνα και έχει ήδη εκτελέσει μερικές χιλιάδες ανθρώπους που είχαν καταδικαστεί σε θάνατο από τα κινεζικά δικαστήρια. Η εκπαίδευσή του σ' αυτή τη δουλειά δεν του πήρε πολύ χρόνο. Παρακολούθησε δυο εκτελέσεις και επιθεώρησε κατόπιν τα πτώματα.

Δεν ξέρουμε τι κάνει ο Χου Τσιάο, όταν δεν εκτελεί ανθρώπους. Υποθέτω ότι θα επιστρέφει στο σπίτι του, θα αγκαλιάζει τη γυναικούλα του και θα φιλά το παιδί του.  Θα κάθονται στο τραπέζι όλοι μαζί και θα δειπνούν, ενώ η τηλεόραση θα δείχνει τα τελευταία επιτεύγματα της χώρας του, όπως πχ τα χρωματιστά ελαστικά αυτοκινήτων που μόλις κυκλοφόρησαν στην αγορά. Θα βγαίνει με τους φίλους του για καμιά βόλτα και θα συζητά  μαζί τους διάφορα, αθλητικά κυρίως θέματα,  μια τέτοια εντύπωση έχω. Θα νοιάζεται για τους γέροντες γονείς του. Τα βράδια θα κοιμάται ήσυχος.  Δεν κάνει τίποτε παράνομο. Είναι ένας υπάλληλος του κράτους που έχει μια συγκεκριμένη εργασία. Είναι ένας νόμιμος εκτελεστής, ένας δήμιος.

Πίσω από την πείνα περιμένει η φιλία

Δείτε πρώτα αυτό το βίντεο.

http://video.gr.msn.com/watch/video/cute-cat-plays-with-bird/1j38blwj3

Εδώ βλέπουμε να παραβιάζονται οι νόμοι της άγριας φύσης. Τουλάχιστον έτσι φαίνεται. Πώς είναι δηλαδή δυνατόν η γάτα, αυτό το αιλουροειδές που είναι φτιαγμένο να κυνηγά και να σκοτώνει για την τροφή του, πώς γίνεται να τεντώνεται μαχμουρλίδικα στο πάτωμα και να παρατηρεί ανέμελα το θρασύ παπαγαλάκι που παίζει με τα νύχια της;  Αυτό που έπρεπε να κάνει, ήταν να το γραπώσει και να το καταβροχθίσει. Αλλά όχι. Η γάτα το κοιτάζει νυσταγμένη και το θρασύτατο παπαγαλάκι χοροπηδά νευρικά και παιχνιδιάρικα γύρω της, δεν την αφήνει σε ησυχία. Κελαηδά σαν να της λέει « έλα να παίξουμε, βρε τεμπέλα!», αλλά αυτή χασμουριέται, ανοίγει διάπλατα το στόμα της και φαίνονται τα κοφτερά της δόντια. Καμιά ανησυχία. Το παπαγαλάκι συνεχίζει τα πειράγματά του, αλλά τούτη η γάτα έχει πραγματικά μεγάλη υπομονή, δεν εκνευρίζεται με τίποτα. Ξαπλώνει ανάσκελα, ξανατεντώνεται και απλώνει τα μπροστινά της πόδια προς το μέρος του μικρού ενοχλητικού. Ο μικρός βρίσκει μεγάλο ενδιαφέρον στα γατίσια νύχια, τα τσιμπά και τα ελέγχει. Μετά πλησιάζει το κεφαλάκι του στο κεφάλι της γάτας και, ναι, έχει το θράσος να παίζει με το στόμα της.

Η γατούλα ωστόσο, τίποτα, καμία σημασία.  «Τι  παλαβιάρικο πουλί», σκέφτεται ναρκωμένη από τη νύστα και με βαρύ στομάχι από το μεσημεριανό της γεύμα.  «Θα σηκωθείς τέλος πάντων;» κελαηδά το παπαγαλάκι.  Εκείνη κλείνει τα μάτια έτοιμη για λίγο ακόμα ύπνο. «Α! Η ζωή είναι ωραία!» σκέφτεται, καθώς ακούει το παπαγαλάκι που χοροπηδά γύρω της. «Έχω μια κυρά που με λατρεύει και με ταΐζει λιχουδιές, ένα σπίτι ζεστό με πολλά μαξιλάρια  για να κοιμάμαι αναπαυτικά κι ένα παλαβό πουλί που με θεωρεί τον καλύτερό του φίλο. Στ’ αλήθεια η ζωή είναι πολύ ωραία!» Και βυθίζεται πάλι σε γλυκό ύπνο, ενώ το παπαγαλάκι απογοητευμένο από τόση αδιαφορία  πάει να τσιμπολογήσει το αχλάδι του.

Άνθρωποι μονάχοι

Παρακαλώ μην παρασυρθείτε από τον τίτλο. Δεν θα μιλήσουμε εδώ για εκείνους που η ζωή τούς πέταξε στην άκρη, τους στέρησε από φίλους και δικούς και τους άφησε να διανύσουν το χρόνο τους  μέσα σε μια θλιβερή μοναξιά και απομόνωση. Γι αυτούς μιλούν ήδη πολλοί, μιλούν όλοι, άσχετα ότι απλώς μιλούν, αλλά δεν κάνουν και τίποτα για να ανακουφίσουν τη μοναξιά τους.

Χειραφετημένες γυναίκες σε ανδροκρατούμενες κοινωνίες

Λίγες είναι  οι γυναίκες που έχουν το κουράγιο να διεκδικήσουν δικαιώματα στις ανδροκρατούμενες κοινωνίες του τρίτου κόσμου. Οι περισσότερες έχουν ασπασθεί την άποψη των ανδρών για την κατώτερη θέση τους, άλλες διαφωνούν, αλλά φοβούνται και σωπαίνουν και κάποιες ελάχιστες διαφωνούν και τολμούν να αντιπαρατεθούν με όλους και με όλα: με την οικογένειά τους, με την κοινή γνώμη, με την κυβέρνηση, με το ιερατείο, ακόμα και με τις άλλες γυναίκες.

Ένας πρόγονος που τον έλεγαν Φιλόλαο

Προτείνω μια βόλτα στους δρόμους της αρχαίας Ρώμης. Για τις ανάγκες της περιήγησης θα πάρω το όνομα Φιλόλαος και θα γίνω γραικύλος, δηλαδή ξεπεσμένος Έλληνας μετανάστης που πουλά κουλτούρα σε ξιπασμένους Ρωμαίους.

Ζούμε πολλοί Έλληνες εδώ στη Ρώμη. Μας έφεραν οι Ρωμαίοι ως δούλους και ως αιχμαλώτους, όταν κατάκτησαν την Ελλάδα. Αλλά και άλλοι πολλοί συμπατριώτες μας ήρθαν αργότερα από μόνοι τους για να κάνουν την τύχη τους, μια και οι Ρωμαίοι ξετρελάθηκαν με τον πολιτισμό μας και ήθελαν να μας μιμηθούν. Κάποιοι από μας κατάφεραν να αναρριχηθούν και να γίνουν δεκτοί στα ρωμαϊκά σαλόνια, αλλά αυτοί ήταν πραγματικά μορφωμένοι. Οι υπόλοιποι είμαστε φτωχοδιάβολοι και οι Ρωμαίοι δεν μας έχουν σε εκτίμηση.

"Θέλω να βγω αποδώ μέσα..."

Λογοτεχνική προσέγγιση της προηγούμενης ανάρτησης.

 

«Θέλω να βγω αποδώ μέσα», είπε, όταν κατάλαβε την αλήθεια.

Αν και δεν ήξερε πώς να βγει και πού να πάει.

Αλλά ήθελε οπωσδήποτε να βγει αποκεί μέσα, όταν κατάλαβε την αλήθεια:

Ότι ήταν ένας ξένος ή για την ακρίβεια ένας φιλοξενούμενος, ότι ο χώρος που του είχε παραχωρηθεί δεν είχε υπάρξει ποτέ δικός του, αλλά του είχε δοθεί  να τον διαχειρίζεται για κάποιο χρονικό  διάστημα ,  μια σύμβαση δηλαδή αορίστου χρόνου,  και ότι τίποτα ουσιαστικά δεν του ανήκε, ότι από την αρχή ήταν έτσι και έτσι θα ήταν ως το τέλος.

Γιατί δεν πιστεύω στην ελευθερία της βούλησης

Ο περισσότερος κόσμος είναι βέβαιος πως ο άνθρωπος έχει αυτή την τρομερή χάρη να μπορεί να επιλέγει ελεύθερα στη ζωή του, ότι δηλαδή έχει ελευθερία βούλησης, ένα προνόμιο που από όλα τα ζωντανά πλάσματα μόνο σ’ αυτόν έχει χαριστεί.

Η αντίθετη άποψη, ότι δηλαδή είμαστε έρμαια και υποχείρια άλλων παραγόντων και άλλων δυνάμεων, έχει ελάχιστους οπαδούς. Δεν ξέρω γιατί συμβαίνει αυτό. Ίσως επειδή έχουμε την εντύπωση ότι σε κάθε στιγμή της ζωής μας είμαστε εμείς που αποφασίζουμε, δηλαδή η συνείδησή μας, που προϋποθέτουμε ότι είναι υγιής, ώριμη, ανεξάρτητη από κάθε επιρροή, ολοκληρωμένη, σωστή, αμερόληπτη, αδέκαστη, ότι έχει βαθιά και στέρεη γνώση των ηθικών αρχών και των κανόνων της λογικής, ότι είναι ικανή να διακρίνει πάντα το καλό και το κακό, και άρα με τόσες ιδιότητες ότι είναι η μόνη υπεύθυνη για τις αποφάσεις που παίρνει, τις αποφάσεις που παίρνουμε δηλαδή.

"Αυτοί δεν είναι σαν κι εμάς"

Έτσι είπε ο Σαρκοζί. Τώρα καλό είναι αυτό, κακό είναι, δεν ξέρω.

Η αλήθεια είναι ότι έχουμε μια τάση να βρίζουμε τη Δύση και να συμπαθούμε όσους είναι πιο κάτω από μας, οι οποίοι κατά σύμπτωση κατοικούν στην Ανατολή και είναι μουσουλμάνοι. Τους προτιμούμε οπωσδήποτε από τους  καθολικούς και τους προτεστάντες που λένε πως είναι χριστιανοί, αλλά είναι αιρετικοί. Γι αυτό εξάλλου δεν σταθήκαμε στο πλευρό τον ομόδοξων Σέρβων, όταν η Δύση τους επιτέθηκε;  Κουβέντα δεν θέλαμε να ακούσουμε τότε για όσα άδικα έκαναν οι ομόδοξοι στις εκεί μειονότητες.

Στο βάθος-βάθος δεν χωνεύουμε τους Φράγκους. Είναι παλιά ιστορία αυτή, ξεκινά από τότε που οι Βενετοί και οι Γενοβέζοι είχαν γίνει κράτος εν κράτει στο Βυζάντιο. Όχι, ξεκινά από ακόμα πιο παλιά, από τότε που ο Πάπας της Ρώμης το έπαιζε βεντέτα και ήθελε τα πρωτεία.  

Εκείνο

Έρχεται απαλά και αθόρυβα,  ύπουλα τις περισσότερες φορές. Έχει όμως και κάποιο τακτ. Δεν είναι  βίαιο ή απότομο, αντίθετα είναι τόσο απαλό και οι κεντιές που σου δίνει τόσο αραιές που τις δέχεσαι χωρίς να τρομάζεις. Αναστατώνεσαι βέβαια λίγο, αλλά γρήγορα ξαναβρίσκεις την ψυχραιμία σου.

Βλέπεις παραδείγματος χάριν ξαφνικά μια άσπρη τρίχα στα μαλλιά σου και ταράζεσαι. Παίρνεις το μήνυμα με ένα τρόπο πολύ ευγενικό: «Μόλις ξεκίνησα», σου λέει Εκείνο, «και είμαι καθ’ οδόν».

Τον είδαμε

Τον είδαμε.

Τον βλέπαμε εδώ και δεκαετίες, πότε με τις στολές του, πότε με την παραδοσιακή ενδυμασία του τόπου του, ένας όμορφος άνδρας στα νιάτα του που γερνώντας ασχήμαινε σιγά-σιγά και που στα τελευταία του είχε ένα βλέμμα περίεργο, βλέμμα παράφρονα.

Αντιφατικός και δυσερμήνευτος, με τη Δύση στραμμένη εναντίον του, στιγματισμένος με τη στάμπα του τρομοκράτη, δικτάτορας στη χώρα του. Μια πορεία από την έρημο και τις σκηνές των βεδουίνων  στην κορυφή της εξουσίας.

Μα τι κουβέντες είναι αυτές που λέμε;

 

«Θα σε σκοτώσω». «Θα σε λιώσω».  «Θα σε καρυδώσω». «Θα σε τσακίσω». «Θα σε σπάσω στο ξύλο». «Θα σε σφάξω στο γόνατο». «Θα σου κόψω τα πόδια». «Θα σου κόψω τη γλώσσα». «Θα σε πατήσω κάτω». «Θα σου βάλω τα δυο πόδια σ’ ένα παπούτσι». «Θα σου σπάσω το κεφάλι». «Θα σου σπάσω τα μούτρα».  «Θα σου τα τρίψω στη μούρη». «Θα σου κάνω τα μούτρα κρέας».

«Άντε πνίξου!»

«Στα τσακίδια!»

«Στον αγύριστο!»

«Στα κομμάτια!»

«Θα του βγάλω τα μάτια».

«Τον ξέσκισα».

«Τον έκανα λουρίδες».

«Τον έφτυσα».

«Τον  ζεμάτισα».

«Τον έκαψα».

«Τον έθεσα εκτός μάχης».

«Έφτυσα αίμα».

«Κέρδισα με το σπαθί μου».

 «Βάζω το χέρι στη φωτιά».

«Τον θάψαμε».

«Έφαγε γροθιά στο στομάχι».

 «Τον ψήνει ζωντανό».

«Του άλλαξε την πίστη».

«Του ήπιε το αίμα».

«Πήρε το αίμα του πίσω».

«Πάτησε επί πτωμάτων».

«Τον έχει ευνουχίσει».

«Μαχαιρώματα πίσω από την πλάτη».

«Τρώνε τα κομμάτια τους».

«Τρώει ο ένας τον άλλον».

«Θα σε φάω ζωντανό».

«Φωτιά και τσεκούρι».

 «Δια ροπάλου».

«Δια πυρός και σιδήρου».

«Σφάξε με, αγά μου, ν’ αγιάσω».

«Σαν δαρμένο σκυλί».

Έτσι πολύ πρόχειρα συγκέντρωσα μερικές φράσεις που τις λέμε και τις ακούμε πολύ συχνά.  Φυσικά δεν τις εννοούμε στην κυριολεξία. Αν τις εννοούσαμε, αυτό θα σήμαινε ότι είμαστε θηρία ανήμερα, φτυστοί οι παλαιοί μας πρόγονοι που τις έλεγαν, τις εννοούσαν και τις έκαναν πράξη.

Η παθολογία του πολέμου

(Θουκυδίδη, Βιβλ. Γ΄, 82-84)

«...Τόσο σκληρή μορφή πήρε ο εμφύλιος πόλεμος και φάνηκε ακόμη σκληρότερος, επειδή ήταν ο πρώτος εμφύλιος που έγινε μεταξύ των Ελλήνων, γιατί αργότερα όλη σχεδόν η Ελλάδα ξέπεσε σε εμφυλίους πολέμους λόγω κομματικών διαφορών, ώστε σε κάθε πόλη οι αρχηγοί των δημοκρατικών καλούσαν σε βοήθεια τους Αθηναίους και των ολιγαρχικών τους Λακεδαιμόνιους.

Επιλεκτικές ευαισθησίες

 Υπάρχουν κάποιες ελευθερίες που σε μια δημοκρατία είναι αυτονόητες. Ανάμεσα σ’ αυτές η πιο σημαντική είναι νομίζω η προσωπική ελευθερία. Ωστόσο το κράτος σε συμφωνία με τους πολίτες έχει το δικαίωμα να την αφαιρεί από ορισμένα άτομα, όταν αυτά παραβιάζουν το νόμο. 

"Εξεμέτρησε τον βίον"

 

                             Ίγκμαρ Μπέργκμαν: "Η Έβδομη Σφραγίδα"

Κάθε φορά που μαθαίνω ότι κάποιος πέθανε, στέκομαι μετέωρη για λίγες στιγμές. Αυτός, σκέφτομαι, δεν συμμετέχει πια σ’ αυτό που λέμε ζωή. Είναι μια παράξενη αίσθηση. Επειδή αυτό που συμβαίνει είναι παράξενο και η γλώσσα μας δεν μπορεί και δεν θέλει να το διατυπώσει με ακρίβεια.

Το κράτος-πατέρας

Θα ήθελα πάρα πολύ να ζούσα σε μια χώρα, όπου το κράτος  ενδιαφέρεται σοβαρά για τον πολίτη.  Που φροντίζει να κάνει εύκολη τη ζωή του, δεν τον αντιμετωπίζει με καχυποψία, δεν τον αφήνει στο έλεος των κακοποιών και των κερδοσκόπων, δεν τον τυραννά με ατελείωτη γραφειοκρατία. Που τον προστατεύει, προσέχει την υγεία του, φροντίζει τα παιδιά του, σέβεται την αξιοπρέπειά του και τον νοιάζεται, όταν είναι  ηλικιωμένος και ανήμπορος.

Θα ήθελα πάρα πολύ να ζούσα σε μια χώρα, όπου οι πολίτες στην πλειοψηφία τους  εμπιστεύονται το κράτος,  πληρώνουν τους φόρους που τους αναλογούν, αρνούνται εκ πεποιθήσεως να παραβούν το νόμο, δεν καταστρέφουν τη δημόσια περιουσία, έχουν ήρεμη συμπεριφορά και σταθερή συνείδηση των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεών τους.

Ανήλικοι εγκληματίες

Στις Ηνωμένες Πολιτείες ο δεκαπεντάχρονος Peter A. καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη, χωρίς δυνατότητα να βγει ποτέ από τη φυλακή. Είχε πάρει μέρος σε μια ληστεία, κατά τη διάρκεια της οποίας δύο άνθρωποι δολοφονήθηκαν. Η δική του συμμετοχή σ’ αυτή την εγκληματική πράξη ήταν ότι είχε κλέψει το βαν που χρησιμοποιήθηκε στη ληστεία και ότι βρισκόταν μέσα σ’ αυτό, όταν διαπράχθηκαν οι φόνοι. Ωστόσο δικάστηκε και καταδικάστηκε για διπλή δολοφονία.

Β΄ Μέρος: Ο αποκλίνων ψυχισμός του φαραώ Ακενατόν

Είδαμε στο πρώτο μέρος πώς ο φαραώ Ακενατόν ήρθε σε ρήξη με το ιερατείο αλλά και με τους υπηκόους του στην προσπάθειά του να επιβάλει τη λατρεία του Άτον ως μοναδικού θεού-δημιουργού του κόσμου. Μετέφερε την πρωτεύουσά του σε μια νέα πόλη που έχτισε, καταδίωξε τους ιερείς που αντιστάθηκαν, έκλεισε τους άλλους ναούς και απαγόρευσε τη λατρεία των άλλων θεών. Παράλληλα επέβαλε ένα νέο στιλ στην τέχνη απαιτώντας τη ρεαλιστική απεικόνιση των προσώπων.

Όταν πέθανε, το 1335 π. Χ.  η Αίγυπτος είχε ήδη ξεπέσει σε αναρχία, είχε χάσει τις ασιατικές κτήσεις της και ο λαός της υπέφερε από πείνα. Ο Ακενατόν χαρακτηρίστηκε καταραμένος και το όνομά του σβήστηκε από παντού. Οι διάδοχοί του κατάργησαν όλες τις καινοτομίες του  και η Αίγυπτος επανήλθε στους γνωστούς ρυθμούς της.

Το ερώτημα που προκύπτει είναι: πώς είναι δυνατόν ένας φαραώ να συγκρουστεί με το κατεστημένο;

Ο εκκεντρικός φαραώ Ακενατόν Α΄Μέρος

Ο άνδρας που ανέβηκε στο θρόνο της Αιγύπτου το 1353 π. Χ. είχε  παράξενη, απωθητική εμφάνιση: το κρανίο του μάκραινε πολύ προς τα πίσω,  το πρόσωπό του ήταν μακρόστενο και κάτισχνο, τα χείλια του χοντρά, τα μάτια του πολύ λοξά, η μύτη του μακριά, τα μάγουλά του ρουφηγμένα, το σαγόνι του μακρύ κι αυτό, το ίδιο και ο λαιμός του,  τα στήθη του φουσκωτά, η κοιλιά του κρεμασμένη, οι γλουτοί και οι  μηροί του χοντροί και οι γάμπες του παχιές σαν λαμπόγυαλα .  Η εντύπωση που έδινε ήταν αυτή ενός ανδρόγυνου πλάσματος.

Ο ιδιόμορφος αυτός άνδρας ήταν ο περίφημος φαραώ Αμένοφις ο Δ΄, πιο γνωστός με το όνομα Ακενατόν, ο αιρετικός φαραώ. 

Τα "Ευαγγελικά"

Το έτος 1901, πριν εκατόν δέκα χρόνια δηλαδή ( και μη σας φαίνονται πολλά), η Αθήνα συγκλονιζόταν από ογκώδεις διαδηλώσεις, όπως καλή ώρα στις μέρες μας, στις οποίες πρωτοστατούσαν οι φοιτητές και οι καθηγητές τους και  μαζί μ’ αυτούς και άλλοι πολλοί πολίτες, επαγγελματίες, δάσκαλοι, παπάδες, βουλευτές και χωρικοί. Οι Έλληνες τότε ήταν ακόμα πολύ φτωχοί, ωστόσο δεν διαδήλωναν για οικονομικά θέματα (ίσως γιατί θεωρούσαν τη φτώχια τους αυτονόητη), διαδήλωναν για ζητήματα πνευματικά και συγκεκριμένα για την ελληνική γλώσσα που την ήθελαν καθαρεύουσα και όχι δημοτική. Οι διαδηλώσεις δεν ήταν καθόλου ειρηνικές, έγιναν πολλά έκτροπα και κατέληξαν με το θάνατο οχτώ – κατ’ άλλους έντεκα – ατόμων και με πολλούς τραυματίες.

Κ. Καρυωτάκης. "Είμαστε κάτι ξεχαρβαλωμένες κιθάρες..."

Είμαστε κάτι ξεχαρβαλωμένες

κιθάρες. Ο άνεμος, όταν περνάει,

στίχους, ήχους παράφωνους ξυπνάει

στις χορδές που κρέμονται σαν καδένες.

Είμαστε κάτι απίστευτες αντένες.

Υψώνονται σα δάχτυλα στα χάη,

στην κορυφή τους τ’ άπειρο αντηχάει,

μα γρήγορα θα πέσουνε σπασμένες.

Είμαστε κάτι διάχυτες αισθήσεις,

χωρίς ελπίδα να συγκεντρωθούμε.

Στα νεύρα μας μπερδεύεται όλη η φύσις.

Στο σώμα, στην ενθύμηση πονούμε.

Μας διώχνουνε τα πράγματα κι η ποίησις

είναι το καταφύγιο που φθονούμε.

Καμιά πρόθεση δεν έχω να αναλύσω λογοτεχνικά αυτό το πολύ γνωστό ποίημα του Κώστα Καρυωτάκη. Αφήνω άλλους αρμοδιότερους να το κάνουν, μολονότι, όταν το κάνουν, συχνά με εντυπωσιάζουν με την περίτεχνη ασάφεια του λόγου τους.

Η μίμηση της ζωής στη λογοτεχνία

Δεν ξέρω πολλούς χαρούμενους ανθρώπους που να είναι καλλιτέχνες. Εννοώ μεγάλους καλλιτέχνες. Γενικά δεν ξέρω πολλούς χαρούμενους ανθρώπους που να σημάδεψαν την ανθρώπινη Ιστορία στην τέχνη, την πολιτική, τις επιστήμες. Οι χαρούμενοι άνθρωποι δεν έχουν κανένα λόγο να ξεβολευτούν από τη χαρούμενη ζωή τους και να ταλαιπωρηθούν ψάχνοντας για λύσεις και απαντήσεις στα αινίγματα του ανερμήνευτου κόσμου μας.

Θα ήθελα όμως εδώ να επικεντρωθώ ειδικότερα στους συγγραφείς, σ’ αυτούς τους ανθρώπους που αφήνουν τη ζωή να τρέχει έξω από την πόρτα τους, ενώ οι ίδιοι βυθίζονται στους εσωτερικούς τους κόσμους και μόνοι και σιωπηλοί αναπαράγουν μια μορφή ζωής που μιμείται την πραγματική, αλλά δεν είναι.

Στο Γιώργο Α.

Γλιστρώ σε παραισθήσεις,
γλιστρώ σε οράματα.
Ερμηνεύω λάθος τα πράγματα.
Φτιάχνω μέσα στην ανελέητη έρημο
μια μικρή σκιά
και χώνομαι από κάτω.

Ελληνικό καλοκαίρι; Ευχαριστώ, δεν θα πάρω!

Το καλοκαίρι ήταν κάποτε όμορφη εποχή. Σήμερα δεν είναι πια. Τουλάχιστον δεν είναι για μένα.

Ο κόσμος βέβαια εξακολουθεί να το λατρεύει. Με το που μπαίνει η άνοιξη, οι άνθρωποι αλλάζουν διάθεση, γίνονται πιο κινητικοί, πιο χαρούμενοι και πιο αισιόδοξοι – τουλάχιστον έτσι υποστηρίζουν. Κανείς δεν σχολιάζει με θλίψη το χειμώνα που τέλειωσε. Κανείς δεν τον αναζητά, κανείς δεν έχει ένα καλό λόγο να πει γι αυτή την εποχή. Και όσοι λίγοι τον αγαπούμε και μελαγχολούμε, όποτε τελειώνει, αποφεύγουμε να το πούμε, για να μη μας περάσουν για τίποτα περίεργους και μυστήριους. Γιατί ο πολύς κόσμος αγαπά το καλοκαίρι, όταν ο ήλιος στον ουρανό καίει, οι ακτές γεμίζουν κολυμβητές και τα καράβια φορτωμένα γελαστούς αδειούχους πάνε κι έρχονται στα νησιά. Τότε η κινητικότητα, η χαρά και η αισιοδοξία βρίσκονται στο απόγειό τους.

Η γεωγραφική κατανομή της δημοκρατίας

Όπως είδα στην ιστοσελίδα Nobelprize.org όλα τα κράτη στον κόσμο ισχυρίζονται ότι είναι δημοκρατίες με εξαίρεση τέσσερα: το Βατικανό, η Σαουδική Αραβία, η Μιανμάρ και το Μπρουνέι. Αν μη τι άλλο αυτά τα κράτη είναι τουλάχιστον ειλικρινή απέναντι στους λαούς τους και την παγκόσμια κοινότητα.

Η αλήθεια πάντως είναι διαφορετική. Πάνω από εκατό κράτη έχουν απολυταρχικό καθεστώς ή ένα είδος υβριδικού καθεστώτος με πολύ περιορισμένα δημοκρατικά δικαιώματα.

Η παγκόσμια διαφθορά σε νούμερα το έτος 2010

Τα στοιχεία μάς τα δίνει η Trasnparency International  (Διεθνής Διαφάνεια). Σε μια κλίμακα από το 0 ως το 10 κατατάσσονται όλες οι χώρες με βάση το μέγεθος της διαφθοράς που επικρατεί στο εσωτερικό τους. Όσο πιο χαμηλά βρίσκεται μια χώρα στην κλίμακα, τόσο μεγαλύτερη είναι η διαφθορά της.

Πρόσκληση σε βιασμό

Στις αρχές του 2011 ένας αστυνομικός στο Τορόντο συνέστησε στις νεαρές φοιτήτριες να αποφεύγουν να ντύνονται σαν πόρνες για να μη γίνουν θύματα σεξουαλικής επίθεσης. Πολλοί θεώρησαν προσβλητική αυτή τη σύσταση και μέσω των ιστότοπων κοινωνικής δικτύωσης εξαπλώθηκε η αντίδραση σε πολλές πόλεις του κόσμου και γεννήθηκε το κίνημα “Slutwalks”.

Κοιτάξτε αυτό το χάρτη

Ποια (μοναδική) χώρα της Αφρικής ανήκει στις χώρες που ο πληθυσμός τους δεν υποσιτίζεται;

Πού πάνε οι τρομοκράτες, όταν γεράσουν;

Η Brigitte Mohnhaupt είναι σήμερα εξήντα δύο ετών. Λόγω εμμηνόπαυσης έχει τα παχάκια της. Το πρόσωπό της στη φωτογραφία δεν φαίνεται, έτσι δεν μπορώ να δω πόσο έχει γεράσει. Σε μια νεότερη φωτογραφία της βλέπω πάντως πως υπήρξε μια όμορφη γυναίκα.

Η Brigitte Mohnhaupt είναι συνταξιούχος τρομοκράτισσα. Κάποτε εθεωρείτο η πιο επικίνδυνη γυναίκα της Γερμανίας. Σήμερα ζει με το επίδομα ανεργίας που της παρέχει το γερμανικό κράτος. «Δεν έχω άλλα εισοδήματα», λέει στον δημοσιογράφο που της παίρνει συνέντευξη.

Κακοί χαρακτήρες ή διαταραχή προσωπικότητας;

Είναι λοξοί, εκκεντρικοί, ιδιότροποι, αλαζόνες, καχύποπτοι, ακοινώνητοι, δειλοί, μονόχνωτοι, ευερέθιστοι. Κυκλοφορούν στην κοινωνία ή στο περιθώριό της, μπορεί να εργάζονται, να έχουν οικογένεια, μπορεί να είναι επιτυχημένοι και διάσημοι ή αποτυχημένοι και απογοητευμένοι, μπορεί να είναι φίλοι ή συγγενείς μας ή μπορεί να είμαστε κι εμείς οι ίδιοι και να μην το ξέρουμε.

Υπόψη των αναλυτών για τα έκτροπα του Λονδίνου

Τα έκτροπα που συνέβησαν αυτές τις μέρες στο Λονδίνο και σε άλλες πόλεις του Ηνωμένου Βασιλείου θα σχολιαστούν ποικιλοτρόπως και από διάφορες οπτικές γωνίες και λίγο πολύ όλες οι ερμηνείες θα περιέχουν και κάποιες πλευρές της αλήθειας. Οι αιτίες του φαινομένου μπορεί να είναι πολλές, το αποτέλεσμα όμως είναι ένα: έκτροπα, λεηλασίες, εμπρησμοί, θάνατοι πολιτών.

Summum jus, summa injuria

Το 2002 ένας νεαρός στη Γερμανία απήγαγε τον εντεκάχρονο γιο ενός τραπεζίτη, τον στραγγάλισε, έκρυψε το πτώμα του και κατόπιν ζήτησε λύτρα από τους γονείς του. Η αστυνομία που είχε ειδοποιηθεί, είδε το δράστη να παίρνει τα λύτρα (ένα εκατομμύριο ευρώ), αλλά να μην παραδίδει το παιδί. Τον συνέλαβε και τον ανέκρινε για να μάθει πού το είχε κρύψει ελπίζοντας ότι ήταν ακόμα ζωντανό. Ο ύποπτος αρνήθηκε να δώσει την παραμικρή πληροφορία, άφησε όμως να εννοηθεί ότι το παιδί ζούσε. Εφτά ώρες κράτησε η ανάκριση. Έκαναν έκκληση στην ανθρωπιά του, έφεραν ακόμα και τη μητέρα του, μήπως  καμφθεί και μιλήσει. Μάταια. Οι αστυνομικοί που τον ανέκριναν, αναγκάστηκαν να τον απειλήσουν. Του είπαν ότι θα τον βασάνιζαν, μέχρι τελικά να ομολογήσει. Αυτός φοβήθηκε και τους αποκάλυψε πού είχε κρύψει το παιδί. Όταν η αστυνομία έφτασε εκεί, βρήκε το πτώμα του. Ο δολοφόνος δικάστηκε και καταδικάστηκε σε ισόβια. Σήμερα το δικαστήριο της Φραγκφούρτης τον αποζημιώνει με 3000 ευρώ λόγω βαριάς προσβολής της ανθρώπινης αξιοπρέπειάς του, επειδή κατά τη διάρκεια της ανάκρισής του το 2002 οι αστυνομικοί τον απείλησαν με βασανιστήρια (που ποτέ δεν πραγματοποίησαν) με αποτέλεσμα ο δράστης να υποστεί ψυχολογικό σοκ και να χρειάζεται τώρα ιατρική παρακολούθηση.

Κοινή προσευχή

Δεν είμαι θρησκευόμενη, όμως επειδή κάποτε υπήρξα, καταλαβαίνω πολύ καλά πώς αισθάνεται ο πιστός που βλέπει να λοιδορείται ή να υβρίζεται ο Θεός του.

Η πίστη δεν είναι πάντα μια μηχανική υποταγή στα παραδεδομένα από τους παλαιότερους, συμβαίνει αρκετές φορές να είναι γνήσια και ειλικρινής. Αλλά και στις δύο περιπτώσεις, είτε ως στοιχείο της  παράδοσης είτε ως αυθεντική πίστη σε μια Ανώτερη Δύναμη, βρίσκεται πάντα στη σφαίρα των οσίων και των ιερών, των «ου παικτών». Εξαιρούνται οι περιπτώσεις που η πίστη προβάλλεται για επικοινωνιακούς λόγους ή προς ίδιον όφελος.

Ανθρώπινη ομορφιά

Αν ζούσαμε σε ένα κόσμο όπου όλοι οι άνθρωποι θα ήταν άσχημοι, δεν θα το ξέραμε, γιατί θα αγνοούσαμε το αντίθετο της ασχήμιας. Αν ζούσαμε σε ένα κόσμο όπου όλοι οι άνθρωποι θα ήταν όμορφοι, πάλι δεν θα το ξέραμε, γιατί θα αγνοούσαμε το αντίθετο της ομορφιάς. Δυστυχώς ζούμε σε ένα κόσμο που αποτελείται από όμορφους και άσχημους ανθρώπους κι έτσι έχουμε μέτρο σύγκρισης και μέτρο ανισότητας.

"Όταν η Ελλάδα κλαίει, η Σικελία δακρύζει"

Κάποτε ακούστηκε από επίσημα χείλη ότι οι Έλληνες είμαστε έθνος ανάδελφον και όλη η Ελλάδα κάγχασε, έγιναν σχόλια ειρωνικά και σαρκαστικά και γελάσαμε όλοι πολύ.

Δεν ξέρω γιατί βρήκαμε αυτή τη φράση τόσο αστεία, υποπτεύομαι όμως ότι αυτό συνέβη, επειδή την είπε κάποιος, του οποίου το κύρος αμφισβητούσαμε, άσχετα ότι αυτός ο άνθρωπος πέρασε στην Ιστορία στέλνοντας στο δικαστήριο όσους έκρινε υπεύθυνους για μια πολιτική δολοφονία.

Αλλά η πικρή αλήθεια είναι αυτή: είμαστε πράγματι έθνος ανάδελφον, ένα έθνος που δεν έχει συγγενείς στον παγκόσμιο φυλετικό χάρτη. Ίσως γι αυτό νιώθουμε κάθε φορά ευγνωμοσύνη, αν κάποιος ξένος δείξει τη συμπάθειά του σε μας και τον χαρακτηρίζουμε αμέσως φιλέλληνα. Ίσως επίσης γι αυτό νιώθουμε να απειλούμαστε από όλες τις μεριές και πλέκουμε σενάρια παγκόσμιας συνωμοσίας εις βάρος μας. Ένα έθνος ανάδελφο δεν έχει να περιμένει από πουθενά υποστήριξη. Είναι ένα έθνος μόνο.

Έρως ανίκατε...

Στη γλώσσα μας η διάκριση είναι σαφής: άλλος ο έρωτας , άλλη η αγάπη.

Στην καθημερινότητά μας ωστόσο συγχέουμε τις δύο έννοιες και λέμε  «σ’ αγαπώ» σ’ αυτόν, με τον οποίο είμαστε ερωτευμένοι, «σ’ αγαπώ» λέμε και στο παιδί μας, το ίδιο και στον καλό μας φίλο, το ίδιο λέμε και στο σκυλάκι μας, την ώρα που παίζουμε μαζί του.

Το να λέμε «σ’ αγαπώ» σ’ αυτόν που ο έρωτάς του μας κάνει να χάνουμε τον κόσμο, είναι γλωσσικό ατύχημα κατά τη γνώμη μου. Δεν ξέρω πώς κατέληξε αυτό το ρήμα να εκτοπίσει το αρχαίο ρήμα «εράω/ ερώ» που σήμαινε επιθυμώ, ποθώ κάτι με μανία, ενώ το «αγαπάω/αγαπώ» σήμαινε είμαι ευχαριστημένος με κάποιον, τον αγαπώ τρυφερά και «αγάπη» σήμαινε ψυχική κλίση και συγγένεια. Είχαμε επίσης και το ρήμα «φιλέω/φιλώ» που σήμαινε περίπου ό,τι και το αγαπώ όχι όμως ό,τι και το ερώ.

Ένα μικρό μπολ ρύζι την ημέρα

Μπορεί κανείς να ζήσει τρώγοντας μόνο 150 γραμμάρια ρύζι την ημέρα;Ασφαλώς όχι. Αν η μοίρα του τον καταδικάσει σε μια τέτοια διατροφή, σε λίγο καιρό θα πεθάνει.

Στη Βόρεια Κορέα οι μερίδες τροφής που δίνει η κυβέρνηση στους πεινασμένους πολίτες της μειώθηκαν από 400 γραμμάρια ρύζι τον Απρίλιο σε 150 γραμμάρια τον Ιούνιο, δηλαδή σε ένα μικρό μπολ ρύζι την ημέρα.  Τα καταστήματα τροφίμων είναι άδεια και πολλοί έχουν μεταφερθεί στα νοσοκομεία, επειδή αρρώστησαν, όταν αναγκάστηκαν να φάνε χορτάρι. Στις αγορές παιδιά που λιμοκτονούν παρακαλούν τους περαστικούς για λίγη τροφή. Αλλά οι περαστικοί δεν έχουν τίποτα να τους δώσουν. Μισό εκατομμύριο άνθρωποι κινδυνεύουν να πεθάνουν. Ο λιμός που πλήττει τη χώρα οφείλεται σε συνδυασμό συμφορών: εκτεταμένες πλημμύρες την περασμένη χρονιά, ο πιο παγωμένος χειμώνας των τελευταίων πενήντα χρόνων, εξάπλωση επιδημιών.

Σπουργίτι πάνω σε μεταλλική σκάλα

Βλέπω ένα σπουργίτι.

Κάθεται πάνω σε μια μεταλλική σκάλα και δεν ξέρω τι κάνει. Μπορεί να λιάζεται ή να ξεκουράζεται ή να εποπτεύει τον κόσμο ψάχνοντας για κανένα ψίχουλο.

 Δεν με ενδιαφέρει  καθόλου τι κάνει το σπουργίτι. Με ενδιαφέρει η συνύπαρξή του με τη μεταλλική σκάλα.

Ένα σπουργίτι δεν είναι δική μου κατασκευή. Είναι κατασκευή άλλου. Η σκάλα όμως είναι δική μου κατασκευή. Βλέποντας το πουλάκι πάνω στη μεταλλική σκάλα, βλέπω συγχρόνως τους δύο δημιουργούς. Ο ένας μού είναι παντελώς άγνωστος. Ο άλλος μού είναι πολύ γνωστός, γιατί είμαι εγώ. Συνυπάρχω επομένως με τον άγνωστο δημιουργό σ’ αυτή τη σύνθεση.

Ο Μανούσος και οι μαύρες τρύπες

«Όλος ο κόσμος είναι η Ελλάδα. Κι όλη η Ελλάδα είναι η Κρήτη. Κι όλη η Κρήτη είναι τα Σφακιά. Κι όλα τα Σφακιά είναι ο Μανούσος». Έτσι έλεγε κάποτε κάποιος Μανούσος και με αυτή τη θεωρία έζησε και πέθανε.

Με την ίδια πάνω κάτω θεωρία ζουν και πεθαίνουν πολλοί άνθρωποι, οι περισσότεροι, υποπτεύομαι. Είναι βέβαια ωραία να νιώθεις πως είσαι εσύ το κέντρο του κόσμου κι αν μάλιστα θρησκεύεσαι, ακόμα καλύτερα: είσαι το κέντρο του κόσμου κι από πάνω ο Θεός εσένα μόνο κοιτάζει κι εσένα μόνο ακούει. Κάπως έτσι υποθέτω αισθάνονται και τα βρέφη, όταν πάνω από την κούνια τους σκύβει η τρομερή (= συγκλονιστική, μοναδική)  μητρική ή πατρική μορφή.

Των οικιών ημών εμπιμπραμένων...

Κάποτε, πριν αρκετά χρόνια, αναρωτήθηκα κάποια στιγμή πώς έγινε και πλούτισε τόσο ξαφνικά η Ελλάδα, τι ήταν αυτό που μεσολάβησε και από χώρα φτωχή και αναπτυσσόμενη, χώρα αποστολής μεταναστών, μεταμορφώθηκε μέσα σε ελάχιστα χρόνια σε χώρα πλούσια και υπερκαταναλωτική που υποδεχόταν μετανάστες για να κάνουν τις παρακατιανές δουλειές που εμείς πια δεν καταδεχόμασταν.