Παραιτήσου

Η παραίτηση, ανακαλύπτω τώρα ξαφνικά, δεν είναι οπωσδήποτε κάτι κακό. Μερικές φορές μάλιστα είναι κάτι πολύ καλό.

Ωραίο είναι ασφαλώς να έχει κανείς στόχους και να αγωνίζεται γι’ αυτούς. Εξάλλου η ζωή αυτό είναι: αγώνας για να πετύχεις τους στόχους σου, όποιοι κι αν είναι αυτοί. Με τον τρόπο αυτό η ζωή αποχτά τέλος πάντων και ένα ενδιαφέρον και δεν εξομοιώνεσαι με το ζώο που όταν είναι χορτάτο και ασφαλές, κάθεται σε μιαν άκρη και δεν κάνει τίποτα. Έχεις στόχους, άρα δεν είσαι ζώον. Ούτε καθυστερημένος που κοιτάζει τον κόσμο με μάτια απλανή.

Βέβαια, ενώ εσύ κυνηγάς τους στόχους σου, μπορεί η Μοίρα ένα στόχο μόνο να έχει: να σε τσακίσει. Σου βάζει τρικλοποδιές και γελά μοχθηρά, όταν σε βλέπει να σηκώνεσαι από κάτω τσακισμένος και να συνεχίζεις τον αγώνα σου. Οι άνθρωποι αντίθετα σε επαινούν: παρά τις παγίδες της Μοίρας εσύ δεν το βάζεις κάτω, συνεχίζεις. Κάνεις καλά, γιατί έτσι, είπαμε, η ζωή έχει το ενδιαφέρον της και οι προκλήσεις της σε πεισμώνουν και ατσαλώνουν την αποφασιστικότητά σου.

Και τελικά εκπληρώνεις τους στόχους σου. Σηκώνεις τη γροθιά σου στον αέρα και πανηγυρίζεις. Ναι, είσαι νικητής, ξεπέρασες όλα τα εμπόδια και έφτασες στο τέρμα. Έχεις κάθε λόγο να είσαι περήφανος από την προσπάθεια που κατέβαλες, έχεις κάθε λόγο να σηκώνεις το μεσαίο δάχτυλο και να λοιδορείς ό,τι σου στάθηκε εμπόδιο.

Έχουμε τέτοια παραδείγματα ανθρώπων πολλά. Τους θαυμάζουμε για το σθένος τους, καθώς κατάφεραν να ολοκληρώσουν τους στόχους τους, ακόμα κι αν ξεκίνησαν πολύ πιο πίσω από μας, με μια σωματική υστέρηση ή μια οικονομική ή κοινωνική. Είναι αξιέπαινοι. Κυρίως, επειδή δεν παραιτήθηκαν, επειδή λυσσαλέα αγωνίστηκαν να υλοποιήσουν το όραμά τους και το πέτυχαν.

Κι έπειτα έχουμε και τους άλλους. Αυτούς που παραιτήθηκαν, επειδή κουράστηκαν να επιτίθενται σε μια Μοίρα που τους έβαζε τρικλοποδιές. Επειδή, σε κάποια καμπή του βίου τους εννόησαν ότι μάταια το παλεύουν, οι δρόμοι γύρω τους ήταν κλειστοί. Γι’ αυτούς δεν θα ακούσουμε τίποτα ποτέ, επειδή κανείς δεν ενδιαφέρεται να μάθει ποιοι είναι. Η ζωή τους δεν έχει γοητεία, γιατί τι γοητεία μπορεί να έχει ένας αποτυχημένος;

Είναι όμως πολλοί οι αποτυχημένοι. Συνεχίζουν τη ζωή τους με τη σκιά της αποτυχίας να τους ακολουθεί σε κάθε βήμα τους. Οι αποτυχημένοι. Οι losers. Άλλοτε ταπεινοί και άλλοτε τρελαμένοι από την αποτυχία τους, άλλοτε σιωπηλοί και άλλοτε με καμώματα σαλτιμπάγκου, άλλοτε φρόνιμοι και άλλοτε εκκεντρικοί – εξαρτάται πώς ο κάθε αποτυχημένος βιώνει την αποτυχία του. Κάποιοι αλλάζουν ρότα και συνεχίζουν τη ζωή τους αθόρυβα. Άλλοι αρνούνται να παραδεχτούν την ήττα τους και επιμένουν στον μάταιο και καταδικασμένο αγώνα τους καταντώντας γραφικοί. Κάποιοι, ευτυχώς λίγοι, γίνονται τραγικοί: αυτοκτονούν ή παραδίδονται στις καταχρήσεις.

Κι όμως, η παραίτηση μπορεί να βιωθεί και με άλλον τρόπο: με ανακούφιση.

Έχοντας υποστεί αυτές τις μέρες μια σειρά από αναποδιές που μύριζαν κάτι από Μοίρα, είδα με έκπληξη να λέω στον εαυτό μου: «παραιτήσου». Και αυτό, αντί να μου προκαλέσει θλίψη, μου έφερε μια ευχάριστη χαλάρωση. Ένιωσα καλά.

Παραιτούμαι σημαίνει δεν ενδιαφέρομαι πια. Αν η Μοίρα με θέλει κουτσή, θα είμαι κουτσή. Αν με θέλει χωρίς όνειρα, θα ζήσω χωρίς όνειρα. Αν με θέλει αδύναμη και ανήμπορη, θα μείνω αδύναμη και ανήμπορη. Αν με θέλει ένα τίποτα, θα γίνω ένα τίποτα.

Είναι μια συμφιλίωση αυτό με τη Μοίρα που σε άλλους είναι σκληρή, σε άλλους καλή, σε άλλους αδιάφορη και σε άλλους απλώς χαιρέκακη.

Δεν έχει θλίψη μια τέτοια απόφαση. Η αίσθηση της ήττας δεν είναι βάρος, είναι απλή διαπίστωση. Έχει κυνισμό. Είναι ψυχρή. Είναι αδιάφορη.

Προσαρμόζεσαι στα νέα δεδομένα και συνεχίζεις να ζεις τις μέρες σου κουτσαίνοντας. «Τι πάθατε;» θα σε ρωτήσουν κάποιοι βλέποντάς σε να σέρνεις ένα πόδι πονεμένο. «Τίποτα σπουδαίο», θα απαντήσεις, «απλώς θα είμαι κουτσή αποδώ και πέρα».

Η παραίτηση κάποιες φορές είναι κάτι καλό. Είναι συμφιλίωση με τη Μοίρα που σε κοιτάζει μοχθηρά από τη γωνία. «Κάνε ό,τι θέλεις», είναι σαν να της λες, «σε βαρέθηκα κι εσένα και τα τερτίπια σου».