Μια συζήτηση με τον Βαγγέλη Μακρή στο LIFO για τον Κάφκα

Πότε και πώς ανακαλύψατε τα βιβλία του Κάφκα; Ποια ήταν η πρώτη εντύπωση που σας άφησε η ανάγνωση των έργων του;

Μολονότι  γνώριζα ότι επρόκειτο για μεγάλο συγγραφέα, η πρώτη επαφή μου με το έργο του  έγινε μάλλον αργά, είχα ήδη τελειώσει το πανεπιστήμιο.  Πιστεύω ότι αυτό λειτούργησε θετικά, γιατί  ο Κάφκα δεν είναι εύκολο να κατανοηθεί από αναγνώστες που δεν έχουν μια σχετική ωριμότητα.  Πρέπει δηλαδή να μπορεί να δει κανείς πίσω από την ιστορία τι υπαινίσσεται ο Κάφκα, τι είναι αυτό που τον στοιχειώνει και τον αναγκάζει να γράφει αυτές τις παράδοξες ιστορίες  και να μη στέκεται στην επιφάνεια, οπότε αυτό που θα του μείνει θα είναι απλώς η παράδοξη ιστορία. 

"Αυτή μιλούσε για πολλά..."

Αυτή μιλούσε για πολλά.

Για ισότητα

για αγάπη

για δικαιοσύνη

για συμπόνια

και για καλοσύνη

για τη ζωή που υποφέρει

στον κόσμο τούτο

τον άπληστο

και το σκληρό.

Μιλούσε για πολλά.

Και με το χέρι της

αφηρημένα

έλιωνε στο τραπέζι

ένα μυρμήγκι.

Οι «επώνυμοι» και ο πολτός

Φαίνεται ότι σε όλες τις κοινωνίες, τις σύγχρονες και τις παλαιότερες,  υπάρχει ένας κάθετος διαχωρισμός που διαπερνά τα διάφορα κοινωνικά στρώματα και διακρίνει τα άτομα σε δύο κατηγορίες: Σ’ αυτά που τα ονομάζουμε «επώνυμα» και στις ανώνυμες μάζες.

Μολονότι μια τέτοια διάκριση μάς είναι γνωστή, μάλλον δεν έχουμε συνείδηση της δυναμικής της και των επιπτώσεών της σε ολόκληρη την κοινωνία.

"Μεγάλα λόγια, ωραία λόγια..."

Μεγάλα λόγια,

ωραία λόγια...

Πίσω από τα παραπετάσματα

η Ιστορία

παγερή,

αδιάφορη

σημειώνει,

κάνει λογαριασμούς,

τόσα υπέρ,

τόσα κατά,

γέρνει η ζυγαριά,

βγαίνει η απόφαση.

Μπήκε η σφραγίδα.

Στις υποσημειώσεις της

με γράμματα ψιλά

τα μεγάλα λόγια,

τα ωραία λόγια.

Από κάτω

ένα εμότικον.

Ιδέες τεσσάρων κατηγοριών

Τέσσερις κατηγορίες ανθρώπων διακρίνω στην κοινωνία ανάλογα με τις αντιλήψεις, τις ιδέες και τις αξίες τους.

Στην πρώτη κατηγορία ανήκουν εκείνοι που έχουν πολύ προχωρημένες ιδέες, τέτοιες  που η εποχή τους δεν μπορεί να τις αποδεχτεί, αλλά που θα γίνουν σίγουρα αποδεκτές στο μέλλον. Λίγοι άνθρωποι ανήκουν σε αυτή την κατηγορία και ζουν μια ζωή μάλλον δύσκολη, γιατί δεν αισθάνονται και πολύ άνετα με την εποχή τους και συνήθως ούτε και οι άλλοι αισθάνονται άνετα μαζί τους.

"Γερνώ, πατέρα..."

Γερνώ, πατέρα,

έφτασα στα χρόνια σου.

Τώρα χτυπούν καμπάνες,

εσύ εκεί που βρίσκεσαι

δεν τις ακούς,

όμως εγώ

κάτω εδώ

ακούω τον πένθιμο,

βαρύ τους ήχο

και σκέφτομαι

ότι εσύ, πατέρα,

ήσουν τυχερός,

γεννήθηκες

στα χρόνια των πολέμων

και της προσφυγιάς,

μέσα από τα ερείπια της πατρίδας μας

ξεκίνησες φτωχός,

με ταπεινότητα προχώρησες,

ξανά από την αρχή την έχτισες

και, όταν έφτασες

στα χρόνια μου,

είπες:

καλά δούλεψα,

ήρθε η ώρα να ξεκουραστώ

σε μια πατρίδα

που στέκεται στα πόδια της.

Είχες καλά γεράματα, πατέρα.

Τώρα εγώ κάτω εδώ

ανήσυχη στο σπίτι μας

και με αμφιβολία τριγυρνώ,

δεν ξέρω

το αύριο πώς θα είναι,

εσύ ήσουν τυχερός,

όμως εγώ δεν ξέρω,

τρίζουν τα θεμέλια, πατέρα,

και τρομάζω.