Το λυκόφως της βαρβαρότητας

Τι είναι ο πολιτισμός; Είναι η απομάκρυνση του ανθρώπου από τη φύση και η δημιουργία ενός τεχνητού (φτιαχτού) περιβάλλοντος, μέσα στο οποίο ζει εδώ και χιλιάδες χρόνια;

Από μια άποψη, ναι, αυτό μπορούμε να το ονομάσουμε πολιτισμό.

Επομένως εμείς σήμερα που ζούμε με τον τρόπο που ζούμε και έχουμε τις ιδέες που έχουμε, και τις αρχές και τις αξίες και την τέχνη μας και τις επιστήμες μας ανήκουμε στην ίδια κατηγορία με τους Σουμέριους, τους αρχαίους Αιγυπτίους, τους Ασσυρίους, τους Χετταίους, τους Βάνδαλους, τους Βίκινγκς, τους Γότθους, τους Αζτέκους και τους αρχαίους Κινέζους.

Όλοι αυτοί και άλλοι πολλοί  μοιράζονται με μας τον τίτλο του πολιτισμένου ανθρώπου, εφόσον δεν διαβίωναν στα δέντρα, δεν τρέφονταν από άγρια ζώα και από τη συλλογή καρπών, δεν ήταν γυμνοί και δεν έβγαζαν κραυγές για να συνεννοηθούν.

Ήξεραν αντίθετα να κατασκευάζουν όπλα και άλλα εργαλεία χρήσιμα και πρακτικά για την καθημερινότητά τους, έμεναν σε σκηνές ή σε χτισμένα σπίτια, φορούσαν ρούχα που ήξεραν να ράβουν, έτρεφαν κοπάδια ή καλλιεργούσαν τη γη και μιλούσαν με λέξεις που είχαν γραμματική και σύνταξη.

Έκαναν κι άλλα πράγματα που κάνουμε κι εμείς σήμερα: σκάρωναν στιχάκια και τραγούδια, χόρευαν, ζωγράφιζαν, σκάλιζαν μορφές σε σκληρές επιφάνειες. Είχαν γνώση των φυσικών νόμων, πράγμα που τους επέτρεπε να τους εκμεταλλευτούν προς όφελός τους. Δίδασκαν στα παιδιά τους τη συσσωρευμένη γνώση των προγόνων. Είχαν ηθική (αυτό είναι καλό, αυτό είναι κακό). Είχαν αξίες (η οικογένεια, η φυλή, η πατρίδα, οι ουράνιες δυνάμεις). Είχαν συνείδηση του θανάτου και πίστευαν ότι κάτι υπάρχει μετά θάνατον (πνεύματα, ψυχές). Ένιωθαν ψυχικό πόνο ( πένθος, αίσθηση προδοσίας, ανανταπόδοτη αγάπη).

Με λίγα λόγια είχαν πολιτισμό, δεν ήταν ζώα.

Εμείς σήμερα μιλάμε γι αυτούς τους πολιτισμούς του παρελθόντος με ευγενική μεγαλοθυμία, αλλά δεν κρύβουμε και την αλαζονεία μας, όταν συγκρίνουμε εκείνους τους πολιτισμούς με το δικό μας.

Για τους πρωτόγονους πολιτισμούς που ακόμα μέχρι σήμερα επιβιώνουν σε κάποια απομονωμένα μέρη  δεν το συζητώ.  Οι άνθρωποι εκεί είναι κάπως σαν μεγάλα παιδιά, αθώοι ακόμα και αμόλυντοι από το βαρύ πολιτισμό του 21^ου αιώνα.

Αλλά για τους πολιτισμούς της αρχαιότητας έχουμε πολλά να πούμε. Τι έκαναν, τι είπαν, τι εφηύραν, πόσο σοφοί υπήρξαν, πόσα πράγματα ήξεραν  – μήπως ήξεραν και άλλα πολύ σημαντικά που εμείς ακόμα παλεύουμε να ανακαλύψουμε;

Τα ίδια λέμε και για τους πολιτισμούς της Ασίας και γι’ αυτούς της προκολομβιανής Αμερικής και για τον πολιτισμό του Μεσαίωνα – όσο κι αν τον σνομπάρουμε πολλές φορές – και συνεχίζουμε με ενθουσιασμό για την ευρωπαϊκή Αναγέννηση και το Διαφωτισμό και μετά για την αλματώδη πρόοδο των επιστημών και της τεχνολογίας και τις ανακαλύψεις και τις εφευρέσεις και να’ μαστε λοιπόν εμείς εδώ, 2013 μΧ παρακαλώ, καλοί ήταν όλοι πολιτισμοί του παρελθόντος, αλλά ο δικός μας δεν συγκρίνεται με κανέναν, είμαστε στην κορυφή.

Κατά κάποιο τρόπο, ναι, είμαστε στην κορυφή.

Η ιατρική κάνει θαύματα, τυφλοί βλέπουν, κουλοί αποχτούν χέρια και χωλοί περπατούν. Η αστροφυσική μάς έδειξε πού τελειώνει το Σύμπαν,  η μικροφυσική ξετρύπωσε την ελάχιστη ύλη, η βιολογία υπόσχεται πως σε λίγα χρόνια θα μας κάνει αθάνατους . Η δε τεχνολογία οργιάζει.

Επομένως πολιτισμένος ήταν βέβαια και ο Σουμέριος και ο Χετταίος και ο Αζτέκος, αλλά όχι να γίνουμε ίσα κι όμοια. Διότι, αν αυτοί ζούσαν σε λασποκαλύβες, εμείς σήμερα ζούμε σε σπίτια με όλα τα κομφόρ κι αν αυτοί πέθαιναν στα σαράντα τους, εμείς σήμερα τα πιάνουμε τα ενενήντα και καμιά φορά και τα εκατό κι αν αυτοί έβλεπαν έκλειψη ηλίου κι έτρεμαν από το φόβο τους, εμείς σήμερα βάζουμε ειδικά γυαλιά και την παρατηρούμε με ενδιαφέρον κι αν αυτοί είχαν βασιλιάδες που τους προσκυνούσαν περιδεείς, εμείς σήμερα εκλέγουμε τους κυβερνήτες μας και άμα μας εκνευρίσουν, τους πετάμε στο κεφάλι και καμιά τούρτα, κι αν αυτοί είχαν δούλους, εμείς έχουμε υπηρέτες, δηλαδή ελεύθερους ανθρώπους, κι αν αυτοί έσφαζαν ζώα (καμιά φορά και ανθρώπους) για να κάνουν θυσίες στους θεούς, εμείς σήμερα πάμε στην εκκλησία κόσμιοι και τρώμε το αντίδωρο κι αν αυτοί εκτελούσαν δημόσια τους κακούργους, εμείς σήμερα τους εκτελούμε σεμνά,  κρυφά από τον κόσμο κι αν αυτοί...

Ένα λεπτό όμως, γιατί τώρα μπήκαμε σε επικίνδυνα χωράφια.

Πόσο πολύ δηλαδή διαφέρουμε από τους παλαιότερους πολιτισμούς, όταν:

1) Οι θανατικές εκτελέσεις συνεχίζονται σε ένα μεγάλο μέρος του σύγχρονου  κόσμου.

2) Στο μεγαλύτερο μέρος του σύγχρονου κόσμου οι άνθρωποι υποφέρουν και πεθαίνουν από την πείνα, τις αρρώστιες, τους πολέμους, τις εμφύλιες διαμάχες, τα εγκληματικά κυκλώματα.

3)Οι άνθρωποι κυβερνώνται απολυταρχικά ή με ψευδοδημοκρατίες που δίνουν την εξουσία σε διεφθαρμένα άτομα.

4) Εξακολουθεί να ανθεί το εμπόριο ανθρώπων για πολλούς και ποικίλους λόγους (δουλειά, πορνεία, εμπόριο οργάνων).

5) Οι ληστείες, οι φόνοι, οι κλοπές, οι βιαιοπραγίες είναι καθημερινά στην πρώτη γραμμή παντού στον κόσμο.

6)Η ηθική του μεγαλύτερου μέρους της ανθρωπότητας στηρίζεται σε προλήψεις και στενοκέφαλα δόγματα που δυσκολεύουν την καθημερινή μας ζωή.

7)Η εκμετάλλευση των ζώων για την ανθρώπινη ευχαρίστηση συνεχίζεται με τον ωμότερο τρόπο.

8)Η κακοποίηση των γυναικών σε κάθε της μορφή καλά κρατεί.

9)Η κακοποίηση των παιδιών από τους ενήλικες ελάχιστα έχει μειωθεί.

10)Οι τερατώδεις ανισότητες μεταξύ λίγων πλουσίων και πολλών φτωχών παραμένουν σταθερές εδώ και χιλιάδες χρόνια.

11) Ο θρησκευτικός φανατισμός τυραννά δισεκατομμύρια ανθρώπους και είναι αιτία δυστυχίας και αποβλάκωσης.

12)Η επίδειξη, η αλαζονεία, η απληστία, το ψέμα, η συκοφαντία, η κακοήθεια, η αντιπαλότητα, η βία, ο τοπικισμός, η στενοκεφαλιά, η αμορφωσιά εξακολουθούν να χαρακτηρίζουν τους περισσότερους από μας.

13) Η σεξουαλική ζωή στο μεγαλύτερο μέρος του κόσμου υπόκειται σε παράλογες απαγορεύσεις , η παράβαση των οποίων μπορεί να τιμωρηθεί και με θάνατο.

14) Τα κοινωνικά ιδρύματα που υποτίθεται ότι βοηθούν τα παραστρατημένα παιδιά ή τους παραβατικούς ενήλικες είναι χώροι απίστευτης εσωτερικής παρανομίας και βαναυσότητας.

15) Η γνώση, αν δεν συνάδει με την τρέχουσα κοινωνική ηθική, είναι απαγορευμένη.

16) Οι απατεώνες αλωνίζουν σε όλο τον κόσμο και στήνουν κομπίνες εις βάρος αθώων, ανύποπτων ή απρόσεχτων.

16) Όλοι φυλαγόμαστε από όλους με αμπαρωμένες πόρτες, συστήματα συναγερμών, ιδιωτική και δημόσια αστυνομία.

17)Το αγαπημένο θέαμα εκατομμυρίων ανθρώπων είναι η πυγμαχία, οι κοκορομαχίες, οι σκυλομαχίες και οι ταυρομαχίες.

Και είναι ασφαλώς και πολλά άλλα που δεν μου έρχονται αυτή τη στιγμή στο νου.

Επομένως, ζούμε ακόμα στην εποχή της βαρβαρότητας και οι μελλοντικές γενιές μάλλον θα φρίττουν διαβάζοντας για μας.

Ο πολιτισμός μας έχει κάνει κάποια βηματάκια, αυτό είναι αλήθεια, υπάρχουν σήμερα πολλοί που μάχονται ενάντια στις βάρβαρες συνήθειες και αντιλήψεις που άλλοι θεωρούν αυτονόητα σωστές, υπάρχουν οργανώσεις και μεμονωμένοι πολίτες που πιέζουν τις κυβερνήσεις να αλλάξουν τους απάνθρωπους νόμους τους, κάτι είναι αλήθεια ότι κινείται μέσα στην τεράστια ανθρώπινη κοινωνία με τις τόσες διαφορές.

Θα ήθελα να πιστέψω ότι σήμερα ζούμε στο λυκόφως της βαρβαρότητας και ότι μετά από αυτή την περίοδο θα έρθει η αυγή του πραγματικού πολιτισμού.

Δεν μπορώ να το ξέρω όμως και δυστυχώς κανείς από μας δεν θα είναι εδώ για να το διαπιστώσει.

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην:
 http://bibliotheque.gr/?p=32778