Ο Εφήμερος και ο Αμετάκλητος

Είμαι βασιλιάς.

Δηλαδή όχι εγώ ακριβώς. Βασιλιάς είναι ο άλλος, εγώ απλώς δουλεύω για λογαριασμό του.

Στην αρχή, όταν λέω αρχή εννοώ την πρώτη –πρώτη στιγμή που γεννήθηκα, αυτός δεν ήταν τίποτα, εγώ ήμουν τα πάντα. Μετά άρχισε κι αυτός να σχηματίζεται παίρνοντας από μένα το υλικό που χρειαζόταν. Τώρα έχει πάρει το σχήμα μου και τη μορφή μου. Έχει πάρει και το όνομά μου.

Για πολλά χρόνια δεν είχα καταλάβει ότι αυτός υπήρχε, νόμιζα πως εγώ ήμουν εγώ. Μεγάλωσα, πήρα τη θέση του πατέρα μου στο θρόνο, έγινα βασιλιάς κι ακόμα δεν είχα πάρει μυρωδιά τον άλλον. Έπρεπε να φτάσω στα γεράματά μου, για να καταλάβω την αλήθεια. Εν τω μεταξύ αυτός ό,τι έκανα, το άρπαζε και το έκανε δικό του. Τώρα στεκόμαστε και οι δύο πλάι-πλάι, εγώ δουλεύω γι’ αυτόν, αυτός κάθεται.

Τι ακριβώς κάνει;

Σχηματίζεται.

Εγώ δεν σχηματίζομαι, επειδή κάτι τέτοιο μού είναι αδύνατον. Εγώ απλά πηδώ από τη μια στιγμή στην άλλη.

Δεν ξέρω, αν με καταλαβαίνετε, ίσως πρέπει να γίνω πιο σαφής.

Ποιος είμαι εγώ;

Ένα φθαρτό υποκείμενο είμαι που ολοένα πλησιάζει πιο κοντά στο θάνατο. Πριν λίγες μέρες έκλεισα εβδομήντα χρόνια ζωής. Πόσο ακόμα θα ζήσω; Δέκα χρόνια, είκοσι; Μετά θα πεθάνω και τι θα απομείνει από μένα; Ένα λείψανο που θα κηδευτεί με βασιλικές τιμές. Και μετά από πολλά χρόνια ούτε το λείψανό μου δεν θα υπάρχει, θα έχω γίνει σκόνη.

Τι είμαι λοιπόν εγώ; Ένας Εφήμερος είμαι που ταξιδεύει πάνω στη στιγμή του παρόντος, που αλλάζει συνέχεια στιγμές, όπως κάποιος που χοροπηδά στη θάλασσα πάνω σε κάθε νέο κύμα που έρχεται από το πέλαγος.

Αυτός όμως είναι ο Αμετάκλητος.

Τον βλέπω τώρα που κάθεται στο θρόνο αγέρωχος και κοιτάζει το Άπειρο. Επειδή το Άπειρο ανήκει σ’ αυτόν, σε μένα ανήκει η στιγμή. Φυσικά δεν είναι ακόμα ολόκληρος. Του λείπουν αρκετές λεπτομέρειες, αλλά κάθε στιγμή που περνά η μορφή του γίνεται πιο συγκεκριμένη. Όταν πεθάνω, τότε θα έχει αυτός ολοκληρωθεί και τότε θα αρχίσει να ζει ολόκληρος.

Τι είμαι λοιπόν εγώ, το κατάλαβα πολύ αργά: είμαι μια στιγμή που ολοένα παρέρχεται. Γιατί κάθε στιγμή αποχαιρετώ τον εαυτό μου και τον παραδίδω σε κείνον. Αδύνατον μου είναι να επέμβω στο παρελθόν μου. Δεν μου ανήκει πια. Μια στιγμή μετά από το τώρα δεν είμαι εγώ, είναι αυτός. Δηλαδή η ζωή μου κρατάει μονάχα μια στιγμή. Παραείμαι εφήμερος.

Εκείνος στέκεται ακίνητος και ήσυχος αφήνοντας εμένα να τον πλάθω. Αρπάζει έπειτα κάθε τελειωμένη πράξη μου και την κάνει δική του.

Για παράδειγμα, σήμερα το πρωί υπέγραψα μια συμφωνία με τη γειτονική χώρα, να εμπορεύονται οι πολίτες της στην επικράτειά μου χωρίς περιορισμούς, εκτός από ένα φόρο 1% που πρέπει να πληρώνουν  για κάθε εμπόρευμα που πουλούν στη χώρα μου. Τι νομίζετε πως έγινε; Επαινέθηκα βέβαια από τους δικούς μου και κατηγορήθηκα από τους εχθρούς μου και αυτό ήταν όλο που εισέπραξα εγώ. Ο άλλος εν τω μεταξύ πήρε την πράξη μου και την οικειοποιήθηκε. Οι γενιές που θα έρθουν σ’ αυτόν θα την χρεώσουν, όχι σε μένα.

Του είμαι βέβαια απαραίτητος. Καθημερινά του συσσωρεύω το παρελθόν που χρειάζεται για να λάβει την τελική του μορφή. Δουλεύω επομένως όχι για μένα αλλά γι’ αυτόν. Στη δική του βιογραφία καταγράφονται τα έργα μου, οι ναοί που έχτισα, τα τείχη που έφτιαξα, οι πόλεις που ίδρυσα, οι νόμοι που επέβαλα, οι νίκες που πέτυχα, οι συνθήκες που υπέγραψα. Γι’ αυτόν θα μιλούν οι επόμενες γενιές, αυτός θα διαιωνιστεί στη μνήμη των ανθρώπων. Εγώ είμαι όλος κι όλος μια στιγμή, δεν είμαι δηλαδή τίποτα.

Κι όταν θα εξαντλήσω και την έσχατη στιγμή που δικαιούμαι ως βιολογικό ον και περάσω μετά στο άχρονο τίποτα, τότε αυτός θα αρχίσει να υπάρχει ολόκληρος. Θα έχω δουλέψει γι’ αυτόν όλη  μου τη ζωή και ύστερα θα φύγω, ένα ελάχιστο κομμάτι ύλης που θα διαλυθεί στη φύση, ενώ αυτός θα βασιλεύει στους αιώνες που έρχονται.

Τι είμαι εγώ, το κατάλαβα μόλις τώρα: είμαι το ενεργούμενο μιας ιστορικής προσωπικότητας.

(Η ιδέα από το διήγημα του Χ.Λ. Μπόρχες: «Ο Μπόρχες κι εγώ»).