20ός αιώνας: πώς τον βίωσαν οι γονείς μας

 

 

Δεν ξέρω τι επιφυλάσσει ο 21^ος αιώνας για όσους έχουν γεννηθεί στην πρώτη δεκαετία του και λογικά θα ζήσουν ως την τελευταία ή προτελευταία δεκαετία του.

 

Σκέφτομαι όμως ότι εκείνοι που γεννήθηκαν στην Ελλάδα την πρώτη δεκαετία του 20ού αιώνα και έζησαν μέχρι την τελευταία δεκαετία του, πέρασαν δια πυρός και σιδήρου, είδαν και έζησαν απίστευτα και πολύ σκληρά γεγονότα και είχαν την ευλογία να αποδημήσουν, όταν ο τόπος μας ζούσε μέσα σε μια ασύλληπτη για εκείνους ευμάρεια.

 

Ο πατέρας μου γεννήθηκε το 1909 και πέθανε το 1995. Διήνυσε δηλαδή ολόκληρη τη ζωή του μέσα στον 20ό αιώνα, τον διέσχισε ολόκληρο και βίωσε όλες τις ταραχές, τις συγκρούσεις, τους πολέμους που συντάραξαν την Ελλάδα και τον κόσμο ολόκληρο.

 

Ήταν νήπιο στους Βαλκανικούς Πολέμους που διπλασίασαν την Ελλάδα. Μπορεί να μην καταλάβαινε τι γινόταν, όμως ήταν εκεί, όταν συνέβαιναν αυτά τα σπουδαία γεγονότα. Ήταν πέντε χρονών, όταν ξέσπασε ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος και εννιά χρονών, όταν ιδρύθηκε το πρώτο κομμουνιστικό κράτος στον κόσμο.

 

Ήταν δέκα τριών χρονών, όταν επήλθε η Μικρασιατική Καταστροφή. Μπορεί να μη νοιαζόταν ακόμα για όσα συνέβαιναν μακριά από την ιδιαίτερη πατρίδα του, όμως σίγουρα άκουγε τις συζητήσεις των μεγάλων και καταλάβαινε πολύ καλά τι συνέβαινε.

 

Ήταν δέκα εφτά χρονών, όταν ο Μουσολίνι επέβαλε τη φασιστική δικτατορία του στην Ιταλία. Είκοσι τεσσάρων, όταν στη Γερμανία επικράτησε ο  ναζισμός. Είκοσι εφτά, όταν επέβαλε δικτατορία στη χώρα ο Μεταξάς και παράλληλα ξέσπασε ο εμφύλιος πόλεμος στην Ισπανία. Τριάντα, όταν ξέσπασε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος. Τριάντα έξι, όταν έπεσε στη Χιροσίμα η πρώτη ατομική βόμβα. Τριάντα εφτά, όταν ξεκίνησε ο εμφύλιος πόλεμος στην Ελλάδα.

 

Περίπου στην ίδια ηλικία είδε την επικράτηση του κομμουνισμού σε πολλά κράτη, τον διαχωρισμό του κόσμου σε δυτικό και ανατολικό και στη συνέχεια έζησε τη μακρά περίοδο του Ψυχρού Πολέμου με τον φόβο μιας παγκόσμιας πυρηνικής καταστροφής.

 

Ανήκει στην πρώτη γενιά ανθρώπων που είδαν τον άνθρωπο να νικά τη βαρύτητα και να στέλνει στο διάστημα τον Σπούτνικ, τον πρώτο τεχνητό δορυφόρο. Ο πατέρας μου ήταν τότε σαράντα οχτώ χρονών. Είδε τον Γκαγκάριν, τον πρώτο άνθρωπο να ταξιδεύει στο Διάστημα, όταν ήταν πενήντα δύο χρονών.

 

Ήταν πενήντα οχτώ χρονών, όταν επιβλήθηκε η χούντα στη χώρα μας, και εξήντα πέντε, όταν η χούντα έπεσε και συγχρόνως βρήκε την Κύπρο η εθνική συμφορά.

 

Ήταν 81 ετών, όταν κατέρρευσε το ανατολικό μπλοκ.

 

Με άλλα λόγια, ολόκληρη η ζωή του, ολόκληρη η ζωή εκείνης της γενιάς που ήρθε στον κόσμο την πρώτη δεκαετία του 20ού αιώνα πέρασε μέσα από συμφορές και τραγωδίες, έζησε μέσα σε πολέμους και βίωσε πρωτόγνωρες αλλαγές και καταστάσεις, ενώ παράλληλα η τεχνολογία, η ιατρική και οι άλλες επιστήμες έκαναν τεράστια άλματα.

 

Η γενιά του πατέρα μου ξεκίνησε να ζει με τις προδιαγραφές του 19^ου αιώνα και διαπέρασε ολόκληρο τον 20ό αιώνα με τις σαρωτικές αλλαγές του: από την ιππήλατη άμαξα στο αυτοκίνητο και στο αεροπλάνο, στο ραδιόφωνο, στον κινηματογράφο, στην τηλεόραση, στο κινητό τηλέφωνο, στον ηλεκτρονικό υπολογιστή, στις οικιακές ηλεκτρικές συσκευές (πλυντήριο, σκούπα, ψυγείο, μίξερ κλπ). Στη γυναικεία χειραφέτηση, στην ανακάλυψη των αντιβιοτικών και στην εξάλειψη θανατηφόρων νόσων με την εξέλιξη της ιατρικής, στη γενική μόρφωση του πληθυσμού και στην άνοδο του βιοτικού επιπέδου στην Ελλάδα.

 

Πέθανε σε μια Ελλάδα που ευημερούσε και ευτυχώς γι’ αυτόν δεν πρόλαβε να δει την οικονομική κρίση που επήλθε αργότερα στη χώρα.

 

Θα μπορούσα να πω ότι ήταν μια βασανισμένη, ταλαιπωρημένη γενιά αλλά καλότυχη, γιατί ξεκίνησε να ζει μέσα σε μια τριτοκοσμική, πάμφτωχη χώρα, έζησε τραγωδίες, επιβίωσε και έκλεισε τον κύκλο της ζωής της σε μια Ελλάδα αγνώριστη από την ευημερία την τελευταίων δεκαετιών.

 

Για τη γενιά που θα διασχίσει τον 21^ο αιώνα θα μιλήσουν άλλοι και είναι άγνωστο τι θα πουν.