Ελεύθεροι και δυστυχισμένοι

Λαοί ευτυχισμένοι δεν υπάρχουν, για τον απλό λόγο ότι δεν υπάρχει ευτυχία, μια μόνιμη δηλαδή κατάσταση γαλήνης, ευχαρίστησης, χαράς, ικανοποίησης, κατά την οποία όλες οι επιθυμίες μας έχουν εκπληρωθεί και δεν ζητάμε τίποτε άλλο ποτέ πια.

Αυτά συμβαίνουν μόνο στον παράδεισο.

Εδώ στη Γη έχουμε την εμπειρία της ευτυχίας των λίγων στιγμών, έστω μερικών ημερών, περισσότερο δεν μπορούμε να περιμένουμε. Έχουμε όμως την ελπίδα της ευτυχίας. Εξαιρετικό κίνητρο για να παραμείνουμε δραστήριοι επιδιώκοντάς την με πράξεις άλλοτε νόμιμες και άλλοτε παράνομες.

Έχω μάλιστα την εντύπωση ότι όλη αυτή η διαφθορά, η εγκληματικότητα, η παρανομία οφείλεται συχνά στην ανάγκη του (ελαττωματικού και ανήθικου βέβαια) ανθρώπου να κατακτήσει την ευτυχία με τις μεθόδους που νομίζει αυτός ως πιο αποτελεσματικές.

Η ευτυχία όμως πάει κι έρχεται, δεν είναι καθόλου πιστή ερωμένη, μας προδίδει και μας εγκαταλείπει με μεγάλη ευκολία, ενώ αντίθετα η ανταγωνίστριά της δυστυχία έρχεται, χωρίς να την καλέσουμε, και θρονιάζεται στις ζωές μας και δεν έχει καμιά διάθεση να μας προδώσει και να μας εγκαταλείψει.

Επομένως η έρευνα που κάθε χρόνο διεξάγεται για τους πιο ευτυχισμένους λαούς της γης, δεν μας δείχνει τους πιο ευτυχισμένους ανθρώπους του κόσμου αλλά τους πιο ήρεμους, τους πιο ικανοποιημένους ή για να το πούμε αλλιώς, τους λιγότερο δυστυχείς.

Οι Νορβηγοί παραδείγματος χάριν που φέτος αναδείχθηκαν ως ο πιο ευτυχισμένος λαός του κόσμου δεν μπορώ να φανταστώ ότι ζουν μες την καλή χαρά από το πρωί ως το βράδυ, εφόσον και αυτοί, όπως όλοι μας, υπόκεινται στη φθορά του χρόνου, στην αρρώστια και τον θάνατο. Μπορώ όμως να φανταστώ ότι κατά ένα μεγάλο μέρος οι άνθρωποι αυτοί περνούν τη ζωή τους με ηρεμία, με σχετική ικανοποίηση και με λιγότερο άγχος για το αύριο. Ως εκεί μπορεί να φτάσει ο άνθρωπος, πιο πέρα δεν μπορεί να πάει.

Αλλά κι αυτό δεν είναι λίγο, είναι πάρα πολύ, αν σκεφτούμε τι συμβαίνει στον κόσμο με τους πολέμους, την πείνα, την ανασφάλεια, τη φτώχεια, την απουσία του κράτους στα επείγοντα προβλήματα του πολίτη.

Στη λίστα με τους πιο ικανοποιημένους από τη ζωή τους λαούς οι πρώτοι είκοσι είναι:

Νορβηγία

Δανία

Ισλανδία

Ελβετία

Φινλανδία

Ολλανδία

Καναδάς

Ν. Ζηλανδία

Αυστραλία

Σουηδία

Ισραήλ

Κόστα Ρίκα

Αυστρία

ΗΠΑ

Ιρλανδία

Γερμανία

Βέλγιο

Λουξεμβούργο

Βρετανία

Χιλή

Οι έξι πρώτοι λαοί ζουν στην Ευρώπη. Επίσης οι δέκα τρεις από τους είκοσι ζουν στην Ευρώπη. Συγκεκριμένα στη βόρεια Ευρώπη. Τέσσερις από αυτούς ζουν στη βόρεια Αμερική (ΗΠΑ, Καναδάς) και την Ωκεανία (Αυστραλία, Ν. Ζηλανδία). Και τρεις εκπλήξεις ανάμεσά τους: Ισραήλ, Κόστα Ρίκα, Χιλή.

Στην πρώτη εικοσάδα λοιπόν μόνο τρεις λαοί που δεν μπορούν να διεκδικήσουν βορειοευρωπαϊκή καταγωγή ανήκουν στους προνομιούχους ικανοποιημένους.

Οι Γάλλοι είναι στην 31^η θέση, αρκετά χαμηλά για ανεπτυγμένο λαό της Ευρώπης.

Οι λαοί της νότιας Ευρώπης είναι χαμηλότερα στη λίστα:

Μάλτα, 27^η

Ισπανία 34^η

Ιταλία 48^η

Κύπρος 65^η

Ελλάδα 87^η

Πορτογαλία 89^η

Σ’ αυτή την επιμέρους ομάδα είμαστε προτελευταίοι. Μόνο οι Πορτογάλοι νιώθουν χειρότερα από μας.

 Βαλκάνια:

Τουρκία 69^η

Σερβία 73^η 

Κόσοβο 78ο

Ελλάδα 87^η

Βοσνία Ερζεγοβίνη 90^η

Σκόπια 92^α

Βουλγαρία 105^η

Αλβανία 109^η

Αλλά και στα Βαλκάνια, όπως βλέπουμε, οι λαοί της Τουρκίας, της Σερβίας και του Κοσόβου φαίνονται πιο ικανοποιημένοι από τη ζωή τους από ό,τι εμείς.

Είχα ακούσει κάποτε ένα ανέκδοτο που έλεγε ότι κάποιοι πήγαιναν σε ένα πανηγύρι έφιπποι και καμαρωτοί και από πίσω ερχόταν ένας καβάλα σε καλάμι. «Το καλάμι βρήκες εσύ να καβαλήσεις;» τον ρώτησε ένας που παρακολουθούσε την πομπή. «Και πού να δεις τι έρχεται πιο πίσω», του απάντησε αυτός, «να δεις πόσοι έρχονται με τα πόδια!».

Έτσι λοιπόν εμείς, καβάλα στο καλάμι μας, ακολουθούμε τους πιο ικανοποιημένους λαούς του κόσμου, στην 87^η θέση σε σύνολο 155 λαών, πιο κάτω δηλαδή από τη μέση.

Και βέβαια πιο πίσω έρχονται με τα πόδια πολλοί λαοί.

Οι είκοσι λιγότερο ικανοποιημένοι, θα έλεγα οι πιο δυστυχείς, λαοί του κόσμου είναι:

Μαλάουι

Τσαντ

Ζιμπάμπουε

Λεσότο

Αγκόλα

Αφγανιστάν

Μποτσουάνα

Μπενίν

Μαδαγασκάρη

Αϊτή

Υεμένη

Νότιο Σουδάν

Λιβερία

Γουινέα

Τόγκο

Ρουάντα

Συρία

Τανζανία

Μπουρούντι

και

Κεντροαφρικανική Δημοκρατία στην τελευταία θέση.

Οι δέκα έξι από αυτούς τους είκοσι λαούς ζουν στην Αφρική.

Ο βαθμός ικανοποίησης των λαών του κόσμου μετρήθηκε με βάση τους εξής παράγοντες:

Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ

το προσδόκιμο υγιούς ζωής

την κοινωνική στήριξη

την ελευθερία

τη γενναιοδωρία

την απουσία διαφθοράς.

Αν δούμε ψύχραιμα τα πράγματα, δεν πρέπει να μας κάνει εντύπωση η 87^η θέση μας στον κατάλογο. Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ μειώθηκε. Το προσδόκιμο υγιούς ζωής είναι υπό αμφισβήτηση μέσα στην οικονομική κρίση που μας βρήκε. Η κοινωνική στήριξη δεν μας έχει πείσει καθόλου. Η γενναιοδωρία μας εξαντλείται κυρίως σε συνθήματα και λιγότερο σε πράξεις. Η διαφθορά ζει και βασιλεύει.

Αυτό που δεν μπορώ να εξηγήσω είναι ο παράγοντας ελευθερία. Μα πώς; Περιορίστηκε η ελευθερία μας; Εδώ καίμε και καταστρέφουμε ανενόχλητοι λεωφορεία, τρόλεϊ, μηχανήματα εισιτηρίων, δέρνουμε καθηγητές, μπαίνουμε σε γραφεία και καταστήματα και τα κάνουμε καλοκαιρινά, βρίζουμε ελεύθερα όποιον θέλουμε, απειλούμε όποιον μας κάθεται στο στομάχι, γράφουμε ό,τι κατεβάσει η γκλάβα μας στους τοίχους, κανείς δεν συλλαμβάνεται, κανείς δεν τιμωρείται, επειδή παραβίασε το νόμο. Δεν νομίζω να υπάρχει άλλος λαός, στην Ευρώπη τουλάχιστον, με τόση ελευθερία. Αν κάτι έχουμε σε υπεραφθονία, είναι αυτό.

Τι;

Κάνω λάθος;