Εφαψίες και σεξουαλική παρενόχληση γυναικών στις τριτοκοσμικές χώρες

Παρακολούθησα τις προάλλες με πολύ ενδιαφέρον την αιγυπτιακή ταινία Cairo 678 του Mohamed Diab και θα ήθελα να κάνω μερικές σημειολογικές παρατηρήσεις για την αιγυπτιακή κοινωνία, όπως τις εισέπραξα μέσα από την ταινία.

Τις «ένδοξες» μέρες της λεγόμενης αραβικής άνοιξης που τελικά έφεραν βαρύτερο χειμώνα, όταν στην πλατεία Ταχρίρ μαζευόταν ο κόσμος και διαδήλωνε, υπήρξαν και πολλές γυναίκες που διαδήλωναν κι αυτές ελπίζοντας σε καλύτερες μέρες. Οι καλύτερες μέρες δεν ήρθαν δυστυχώς - και πώς ήταν δυνατόν να έρθουν, όταν οι ξαναμμένοι Αιγύπτιοι διαδηλωτές κάνοντας διάλειμμα από τη διαδήλωση στρίμωχναν τις συμπατριώτισσές τους διαδηλώτριες και τις βίαζαν σε σκοτεινές γωνιές. Την ίδια κακοποίηση υπέστησαν και γυναίκες δημοσιογράφοι από το δυτικό κόσμο που πήγαν να καλύψουν τα γεγονότα. Βιάστηκαν κι αυτές.

Ήταν φανερό από τότε με αυτά τα περιστατικά ότι η αραβική άνοιξη δεν μπορούσε να έχει κανένα καλό μέλλον και όποιος είχε λίγο νου το καταλάβαινε.

Σε κοινωνίες όπου η γυναίκα θεωρείται μηχανή αναπαραγωγής και τίποτε περισσότερο, δεν είναι παράξενο να υφίσταται σεξουαλική παρενόχληση και βιασμό όποια τολμά να βγει μόνη από τη σπίτι της.

Οι άνδρες που προέρχονται από τέτοιες κοινωνίες έχουν επίσης την εντύπωση ότι οι γυναίκες του δυτικού κόσμου που διάγουν μια ζωή  ελεύθερη είναι πόρνες ή έστω «εύκολες» στην καλύτερη περίπτωση. Έτσι την περσινή παραμονή Πρωτοχρονιάς είχαμε μια σειρά σεξουαλικών επιθέσεων αλλά και βιασμών γυναικών από άνδρες αραβικής ή βορειοαφρικανικής καταγωγής στην Κολωνία, στο Σάλτσμπουργκ, τη Ζυρίχη και το Ελσίνσκι.

Η άποψή μου είναι ότι οι άνδρες αυτοί ευρισκόμενοι μέσα στο πλήθος που γιόρταζε την έλευση του νέου χρόνου δεν θεώρησαν ανάρμοστο να χουφτώσουν τις «εύκολες» Ευρωπαίες και μάλιστα ίσως πίστευαν ότι η χειρονομία τους θα γινόταν ασμένως αποδεκτή από γυναίκες που ζουν με τόσο ελευθεριάζοντα τρόπο.

http://www.protothema.gr/world/article/542759/itan-organomeno-to-eglima-kata-ton-gunaikon-tin-paramoni-protohronias/

Στην Αίγυπτο από όσο ξέρω δεν έχουμε δημόσιους λιθοβολισμούς γυναικών και η μαντίλα είναι προαιρετική. Η χώρα αυτή εδώ και χρόνια προσπαθεί να εναρμονιστεί με τον σύγχρονο τρόπο ζωής, κάτι που αποδεικνύεται φοβερά δύσκολο, εφόσον οι μάζες εξακολουθούν να είναι προσκολλημένες στις αναχρονιστικές θρησκευτικές και κοινωνικές ιδεοληψίες τους.

Τα πράγματα έγιναν χειρότερα μετά την αραβική άνοιξη. Οι φανατισμένοι ισλαμιστές που ο δικτάτορας Μουμπάρακ είχε στριμώξει στη γωνία έχουν ξεχυθεί ελεύθεροι και επηρεάζουν με τη διαστρεβλωμένη διδασκαλία του Κορανίου τον αμόρφωτο κόσμο. Η φτώχεια εν τω μεταξύ ως δεδομένη κατάσταση βοηθά τον σκοταδισμό και οι Αιγύπτιες ανακάλυψαν ξαφνικά τη γοητεία της μαντίλας. Υπάρχουν όμως και οι γυναίκες που ακόμα αντιστέκονται. Σε σύγκριση με άλλες αραβικές χώρες θα έλεγα ότι είναι περισσότερες, αλλά πάλι αποτελούν μειοψηφία στην κοινωνία.

Στην ταινία Cairo 678 ο Αιγύπτιος σκηνοθέτης Mohamed Diab μάς δίνει μια εικόνα της σημερινής Αιγύπτου, όπου άνδρες πεινασμένοι σεξουαλικά επιδίδονται συστηματικά σε σεξουαλική παρενόχληση των γυναικών στους δημόσιους χώρους και ειδικά στα λεωφορεία, όπου επικρατεί συνωστισμός.

Μόνο μια γυναίκα μπορεί να καταλάβει πόσο αηδιαστικό και ταπεινωτικό είναι να υφίσταται κάποια μια τέτοια μεταχείριση.

Στη χώρα μας παρόμοια περιστατικά πρέπει να είναι σήμερα μεμονωμένα και υποθέτω ότι οι νεότερες γυναίκες δεν μπορούν να φανταστούν τι γινόταν και εδώ πριν μερικές δεκαετίες.

Εμείς οι μεγαλύτερες πάντως έχουμε πείρα των εφαψιών που κυκλοφορούσαν στα λεωφορεία και στους κινηματογράφους και άπλωναν το ξερό τους, μόλις έβρισκαν την ευκαιρία. Καθώς ακόμα επικρατούσε μια μικροαστική ευπρέπεια, η γυναίκα δεν τολμούσε να διαμαρτυρηθεί φωναχτά και το μόνο που έκανε ήταν να μετακινηθεί πιο πέρα για να απαλλαγεί από τον ανώμαλο.

(Θυμάμαι μια φορά στον κινηματογράφο, όταν μου συνέβη κάτι ανάλογο, που γύρισα μέσα στο σκοτάδι και είπα δυνατά στον εφαψία για να με ακούσουν και οι άλλοι: «Μπορείτε σας παρακαλώ να πάτε πιο πέρα; Με αγγίζετε!» Ο ανώμαλος μούλωξε και σε ένα λεπτό είχε αλλάξει θέση).

Αυτό που στις σύγχρονες κοινωνίες αποτελεί σιχαμερό παρελθόν ισχύει δυστυχώς ακόμη στις καθυστερημένες. Δεν είναι δηλαδή μόνο αυτό που γενικά και αόριστα λέμε «καταπίεση της γυναίκας». Δεν είναι απλώς μόνο η μαντίλα, οι υποχρεωτικοί γάμοι μικρών κοριτσιών, η φοβερή κλειτοριδεκτομή, η κακοποίηση της συζύγου από τον σύζυγο. Είναι οι μικροί καθημερινοί εξευτελισμοί της γυναίκας που βγαίνει από το σπίτι της για να πάει στη δουλειά της.

Και το χειρότερο, όπως μας λέει η ταινία, είναι η κοινή γνώμη που θεωρεί κατάπτυστη τη γυναίκα που θα τολμήσει να μηνύσει κάποιον για σεξουαλική παρενόχληση. Η κοινή γνώμη θέλει τη γυναίκα να σωπαίνει και να κρύβει το πάθημά της. Ο λόγος είναι προφανής: με μια τέτοια αρνητική δημοσιότητα η παθούσα γίνεται στόχος ειρωνικών ή κακεντρεχών σχολίων και η ζωή της υποβαθμίζεται ακόμα περισσότερο.

Ας μην περιοριστούμε όμως μόνο στις μουσουλμανικές κοινωνίες. Στην Ινδία η κατάσταση είναι ακόμα χειρότερη. Καθημερινά, κορίτσια που χρησιμοποιούν τα μέσα μαζικής μεταφοράς  αντιμετωπίζουν κάθε είδους ασέλγειες και παρενοχλήσεις από τους άνδρες συνεπιβάτες τους. Στο μετρό της πρωτεύουσας υπάρχουν βαγόνια μόνο για γυναίκες, αλλά κι εκεί παρά τη σχετική απαγόρευση παρεισφρέουν κάθε μέρα εκατοντάδες άνδρες και οι γυναίκες δεν έχουν το κουράγιο να τους πετάξουν έξω. Σε ολόκληρη τη χώρα κάθε ώρα διαπράττονται δύο βιασμοί. Τα θύματα στην πλειονότητα των περιπτώσεων σιωπούν, επειδή   αντιμετωπίζουν κοινωνικό στιγματισμό και συχνά κατηγορούνται ότι προκάλεσαν τα ίδια το βιασμό τους. 

(«Δελχί, η πρωτεύουσα των βιασμών»

http://ketivasilakou.blogspot.gr/2011/04/blog-post.html)

Και αν κανείς ψάξει λίγο περισσότερο, θα δει ότι χώρες φτωχές που ζουν σε καθεστώς υπανάπτυξης, κρατούν τη γυναίκα χαμηλά. Ανάμεσα στα άλλα πάθη της αυτή η υποβαθμισμένη γυναίκα έχει να υποστεί και τις σεξουαλικές επιθέσεις αγνώστων ανδρών.

Στην Αίγυπτο το θετικό είναι ότι υπάρχει ένας κόσμος που ενοχλείται από την άνιση μεταχείριση των φύλων και έχει το κουράγιο να το καταγγείλει. Η ταινία πήρε το πρώτο βραβείο στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Ντουμπάι, 2010.

Δείτε όμως τις αντιδράσεις και θα καταλάβετε μέσα σε τι ατμόσφαιρα μπόρεσε ο σκηνοθέτης να γυρίσει την ταινία του:

Ο Αιγύπτιος ποπ τραγουδιστής Tamer Hosny  απείλησε με μήνυση, επειδή χρησιμοποιήθηκε ένα τραγούδι του στην ταινία, καθώς δεν ήθελε να σχετιστεί το όνομά του με το θέμα της ταινίας.

Ο δικηγόρος Abdel Hamid Shabaan προσπάθησε να εμποδίσει την ταινία να παιχτεί στο φεστιβάλ, επειδή έδινε μια κακή εικόνα της Αιγύπτου.

Ο Mahmoud Hanfy Mahmoud του Συνδέσμου για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την κοινωνική δικαιοσύνη ζήτησε να απαγορευτεί η ταινία, γιατί υποκινούσε τις γυναίκες να επιτίθενται στους άνδρες και να τραυματίζουν τα γεννητικά τους όργανα.

Σε τέτοιες καθυστερημένες κοινωνίες η γυναίκα που κυκλοφορεί έξω μόνη της είναι εκτεθειμένη στη σεξουαλική παρενόχληση. Όμως υπάρχουν πολλές που εργάζονται και δεν κάθονται κλεισμένες στο σπίτι, όπου είναι εκτεθειμένες μόνο στη βία του συζύγου, αδελφού, γιου και πατέρα. Αυτές οι γυναίκες κινδυνεύουν καθημερινά όχι μόνο από πεινασμένους εφαψίες αλλά και από βιαστές και δολοφόνους.

Η υπόλοιπη κοινωνία δεν είναι με το μέρος τους. Διότι μια «καθώς πρέπει» γυναίκα δεν εργάζεται, μένει στο σπίτι της και μεγαλώνει τα παιδιά της.

Κι αν αυτό μάς φαίνεται εξωφρενικό, θυμηθείτε την ελληνική ταινία «Μιας πεντάρας νιάτα», όπου ο νεαρός σύζυγος δεν επιτρέπει στη γυναίκα του να εργαστεί, παρά τα οικονομικά τους προβλήματα, επειδή φοβάται ότι θα υποστεί τις σεξουαλικές επιθέσεις του εργοδότη της. Πράγμα καθόλου ασυνήθιστο για εκείνα τα χρόνια τα όχι και τόσο μακρινά, το 1967 δηλαδή.

http://www.myfilm.gr/12732