Συνέντευξη στο Fractal από τον Δημήτρη Βαρβαρήγο και τη Νιόβη Ιωάννου.

 

·        Η Καίτη Βασιλάκου, σπούδασε Αρχαιολογία και Ιστορία στο πανεπιστήμιο Αθηνών και στη συνέχεια διορίστηκε στη Μέση Εκπαίδευση ως φιλόλογος. Από μικρή της άρεσε να σκαρώνει στιχάκια και ιστορίες, κάτι που συνέχισε σε όλη τη ζωή της. Από τότε έχει εκδώσει οχτώ βιβλία πέντε πεζά, ένα θεατρικό και δύο ποιητικές συλλογές.

·        Κυρία Βασιλάκου… Θα ξεκινήσω από το παρελθόν στα παιδικά σας χρόνια. Από πότε νιώσατε ότι θα ακολουθήσετε την τέχνη της λογοτεχνίας;

Δεν μπορώ να θυμηθώ. Έφτιαχνα στιχάκια και ιστοριούλες από μικρή και αυτό το θεωρούσα πολύ φυσικό, νόμιζα ότι όλοι οι άνθρωποι κάνουν το ίδιο. Αλλά και μεγαλύτερη, όταν είδα ότι λίγοι ασχολούνται με τη συγγραφή, πάλι δεν πίστευα ότι έκανα κάτι ιδιαίτερο. Και μάλλον το ίδιο πιστεύω και σήμερα.

·        Ποια άλλη τέχνη σας αρέσει εκτός από τη λογοτεχνία;

Όλες οι τέχνες μού αρέσουν. Θα έλεγα ότι περισσότερο με συγκινεί η μουσική και λυπάμαι που από ένα σημείο και μετά τη θυσίασα για να ασχοληθώ με τη λογοτεχνία. Είναι, τολμώ να πω, η κρυφή αγάπη μου. Και ίσως και η μεγαλύτερη.

·        Ποια δυναμική σκέψης –έμπνευσης ενεργεί στη φαντασία σας ;

Μου αρέσει να φτιάχνω φανταστικούς κόσμους, αντίγραφα του πραγματικού, αλλά λιγότερο ατελείς. Ουτοπίες δηλαδή. Όταν όμως θελήσω να περάσω αυτούς τους κόσμους στο χαρτί, τότε τα αντίγραφα δεν είναι πλέον τόσο ιδανικά. Παραδείγματος χάριν στο τελευταίο μου βιβλίο, «Το επίμονο φαινόμενο», παρουσιάζω τρεις εκδοχές της σύγχρονης εποχής που θυμίζουν εφιάλτη. Άλλοτε πάλι ασχολούμαι με τη βαθύτερη φύση του ανθρώπου, τα τραύματά του και τις κρυφές επιθυμίες του. Αυτό που αποφεύγω να γράφω είναι οι καθημερινές ιστορίες που τις διαβάζω μεν με μεγάλο ενδιαφέρον, μερικές από αυτές είναι έξοχες, αλλά προσωπικά δεν αποτελούν κίνητρο στη γραφή μου.

·        Πόσο σας απελευθερώνει η συγγραφή, πόσο ξεγυμνώνεται πάνω στο χαρτί, ο συναισθηματικός σας κόσμος;

Ξεγυμνώνεται αρκετά, ιδίως στην ποίηση. Εξάλλου ποίηση χωρίς προσωπικό συναίσθημα δεν είναι ποίηση. Στα πεζά μου είμαι πιο συγκρατημένη, αλλά και πάλι εδώ υπάρχει εκτόνωση από μια φορτισμένη εσωτερική κατάσταση.

·        Ταυτίζεστε με τους ήρωές σας;

Συνήθως ναι. Προσπαθώ πάντως να τους δίνω και άλλα γνωρίσματα και άλλες ιδιότητες, ώστε να γίνουν διακριτοί χαρακτήρες και όχι φωτοτυπίες μου.

·        Σας διακατέχει αγωνία όταν γράφετε ένα βιβλίο;

Αγωνία όχι. Ανυπομονησία ναι, και αυτό είναι λάθος. Θέλω να ολοκληρώνω την ιστορία μου σύντομα, τουλάχιστον την πρώτη γραφή. Μετά μπορώ να ασχοληθώ με την ησυχία μου προσθέτοντας και αφαιρώντας στοιχεία. Πιστεύω ότι αυτός είναι ο λόγος που προτιμώ το διήγημα και όχι το μυθιστόρημα που η συγγραφή του απαιτεί πολύ χρόνο.

  

·        Πόσο λυτρωτική είναι για σας η γραφή;

Είναι πολύ λυτρωτική. Κάτι σαν ψυχοθεραπεία ας πούμε. Όσοι γράφουν μπορούν να καταλάβουν αυτό που λέω. Φεύγει από μέσα μας πολύ και σκοτεινό υλικό. Πολλές εντάσεις. Πολλά παράπονα. Πολλή διαμαρτυρία. 

·        Υπάρχει στην πραγματικότητα το στοιχείο της αφοσίωσης ανάμεσα στους ανθρώπους ή μόνο στη λογοτεχνία συμβαίνει αυτό κι έτσι εξιδανικεύονται οι μεγάλες αγάπες στις σελίδες της;

Θα έλεγα ότι οι ωραιότερες ανθρώπινες ιστορίες δεν έχουν γραφτεί, επειδή κανείς συγγραφέας δεν ήταν εκεί κοντά για να τις παρατηρήσει. Στη λογοτεχνία υπάρχει η εξιδανίκευση και κατά κανόνα ο συγγραφέας επεμβαίνει σκόπιμα σε μια πραγματική ιστορία για να την κάνει ομορφότερη. Αλλά αυτό είναι απαραίτητο, επειδή η λογοτεχνία δεν είναι πιστός καθρέφτης της ζωής, είναι κάτι περισσότερο από αυτό.

·        Τι μπορεί να κάνει η τέχνη σήμερα;

Αυτό που κάνει πάντα: δίνει ομορφιά στη ζωή μας, μας ευαισθητοποιεί, για λίγες έστω στιγμές μάς κάνει ευγενέστερους και μερικές φορές μάς δείχνει ένα καλύτερο δρόμο.

·        Το θέατρο είναι ένας μαγικός χώρος που σε γεμίζει γνώση κι έμπνευση. Συμβαίνει και σε εσάς;

Τελευταία όλο και λιγότερο. Ίσως έχω γίνει πολύ απαιτητική, ίσως οι παραστάσεις στήνονται κάπως πρόχειρα, ίσως και τα δύο. Κυρίως με ενοχλεί ο κραυγαλέος τρόπος, με τον οποίο ερμηνεύουν το ρόλο τους οι ηθοποιοί. Προτιμώ τα έργα δωματίου με υποκριτική χαμηλών τόνων. 

·        Είναι απαραίτητο να ταξιδεύει ένας συγγραφέας για να εμπλουτίζει τις γνώσεις του;

Όχι. Ένας συγγραφέας μπορεί να γράψει αριστουργήματα μένοντας για πάντα κλεισμένος στο σπίτι του. Ο κόσμος έρχεται σ’ αυτόν μέσα από πολλούς τρόπους. Αλλά κι αυτό να μη συνέβαινε, ο συγγραφέας έχει τη βαθιά ψυχή του, το ταλέντο του και την ανεξάντλητη φαντασία του. Μπορεί να στήσει υπέροχους κόσμους μόνο με το μυαλό του.

·        Η γραφή μπορεί ν’ αλλάξει τη σκέψη των ανθρώπων και κατά προέκταση τον κόσμο ;

Αντί για απάντηση θα κάνω κι εγώ μια ερώτηση: Χωρίς γραφή πώς θα ήταν ο κόσμος σήμερα; Η γραφή είναι η μνήμη της ανθρωπότητας.

·        Τι βιβλία διαβάζετε;

Είναι ίσως παράξενο για κάποιον που γράφει λογοτεχνία να μη διαβάζει πολλή λογοτεχνία. Αλλά εκτός από τα λογοτεχνικά έργα μού αρέσει να διαβάζω ιστορία και αρχαία ελληνική γραμματεία από το πρωτότυπο. Με ενδιαφέρει επίσης η φιλοσοφία, η ψυχιατρική, η αστρονομία. Πολλές ιδέες μου για να γράψω κάτι ξεπηδούν από βιβλία που δεν έχουν σχέση με τη λογοτεχνία.

·        Έχετε ανοιχτή σκέψη ή περιορίζετε τη δράση σας στις συνθήκες της ζωής;

Η δράση μου περιορίζεται συχνά μέσα στους τέσσερις τοίχους του σπιτιού μου. Η σκέψη μου αντίθετα ταξιδεύει παντού.

·        Παρ’ όλη την εμπειρία που έχετε αποκτήσει στη ζωή, επαναλαμβάνετε τα ίδια λάθη;

Για να μην επαναλάβω τα ίδια λάθη έχω βρει μια δραστική λύση: αποφεύγω να μπαίνω σε καταστάσεις παρόμοιες με εκείνες που με οδήγησαν να κάνω το λάθος. Επειδή ξέρω ότι, αν επαναληφθεί το ίδιο σκηνικό, θα κάνω σίγουρα το ίδιο λάθος. Με άλλα λόγια: είμαι αδιόρθωτη. 

·        Αλλάζει ο άνθρωπος ή προσαρμόζεται με το πέρασμα του χρόνου σε ό,τι του φέρνουν οι στιγμές;

Ο ψυχισμός του δεν μπορεί να αλλάξει. Η δομή του χαρακτήρα του θα είναι πάντα η ίδια. Με το χρόνο ωστόσο μαθαίνει να ελίσσεται καλύτερα και να χαλιναγωγεί τις παρορμήσεις του, αν κρίνει ότι αυτές του δυσκολεύουν τη ζωή. Βέβαια κάποιοι παραμένουν ίδιοι σε όλη τη ζωή τους.

Επίσης η πείρα που φέρνει μαζί του ο χρόνος μάς αναγκάζει να βάλουμε πολύ νερό στο κρασί μας. Άλλοτε αυτό είναι καλό και άλλοτε κακό. Εξαρτάται από το είδος των συμβιβασμών που κάνουμε.

·        Έχετε χάσει ευκαιρίες στη ζωή σας που θα σας οδηγούσαν σε ευκολότερες λύσεις, σε νέους δρόμους;

Έχω χάσει αμέτρητες τέτοιες ευκαιρίες. Όμως ξέρω ότι, αν γύριζε πίσω ο χρόνος και βρισκόμουν ξανά μπροστά στις ευκαιρίες που έχασα, θα τις έχανα για δεύτερη φορά. Επειδή είμαι αυτή που είμαι. Επειδή όλοι είμαστε αυτοί που είμαστε.

·        Κάθε μας πράξη είναι πολιτική;

Όχι απαραίτητα. Όταν πχ ερωτευόμαστε κάποιον, δεν κάνουμε πολιτική.

·        Πιστεύετε στους πολιτικούς, στην πολιτική;

Οι πολιτικοί είναι άνθρωποι σαν κι εμάς, δεν είναι ιερά τέρατα. Έχουν αδυναμίες, ελαττώματα, αρετές. Δεν περιμένω θαύματα από αυτούς. Θέλω όμως τουλάχιστον να μην είναι διεφθαρμένοι. Ίσως ζητάω πολλά ζώντας σε ένα κόσμο, όπου η διαφθορά σαν μολυσματική νόσος μολύνει όποιον ασχολείται με τα πολιτικά πράγματα.

Όμως δεν μπορούμε να γυρίσουμε την πλάτη στην πολιτική. Κατά το μεγαλύτερο μέρος αυτή είναι που καθορίζει την καθημερινότητά μας. Το να είναι κανείς απολιτίκ, δεν είναι μόδα, είναι κατάπτωση. Απεχθάνομαι ωστόσο τον φανατισμό και λυπάμαι που βλέπω τους συμπατριώτες μου τόσο φανατισμένους.

·        Πόσο σας θλίβει προσωπικά η κατάσταση που βιώνουμε και πώς μπορούμε ν’ αντιδράσουμε για να υπάρξει κάποιο αποτέλεσμα;

Με θλίβει πολύ αυτό που ζούμε στον τόπο μας τα τελευταία χρόνια. Η κρίση έχει πλέον εγκατασταθεί στη ζωή μας κι εμείς έχουμε σχεδόν παρανοήσει. Πώς μπορούμε να αντιδράσουμε; Με ψυχραιμία και λογική και όχι με φωνές και ύβρεις. Η ανεργία και η φτώχεια δεν ξορκίζονται με καταγγελίες και κατηγορίες προς όλες τις κατευθύνσεις. Ένας λαός που μόνο βρίζει, δεν έχει και πολλές πιθανότητες να βελτιώσει τη ζωή του. Αυτό ισχύει και για τους απλούς πολίτες και για τους πολιτικούς.

·        Πίσω από κάθε σφάλμα και οδυνηρή απώλεια αναζητάτε το κρυμμένο δίδαγμα . Αυτός θα μπορούσε να είναι ένας τρόπος υπέρβασης του πόνου ;

Όχι, δεν το κάνω ποτέ αυτό. Κανένα δίδαγμα δεν είναι κρυμμένο πίσω από τα σφάλματα και τις απώλειές μας. Πρέπει να βιώσουμε τον πόνο με μια μόνο σκέψη: ότι δεν ζούμε σε ένα παραδεισένιο κόσμο και ο πόνος είναι το συνηθέστερο ενδεχόμενο. Δεν μπορούμε να τον αποφύγουμε. Υπάρχει όμως και η παραμυθία: ο χρόνος απαλύνει τα πάντα, απαλύνει επομένως και τον πόνο μας. Κάποτε γίνεται ανάμνηση που μας πονά ελάχιστα ή και καθόλου.

·        Ποιο είναι το πολυτιμότερο πράγμα που αγαπάτε στη ζωή σας;

Δεν έχω κάτι πολυτιμότερο από την ίδια τη ζωή μου. Αλλά νομίζω ότι αυτό ισχύει για όλους μας. Ή όχι; Εντάξει, εξαιρώ τους ήρωες.

·        Ποια όμορφη στιγμή της ζωής σας νοσταλγείτε περισσότερο;

Νοσταλγώ συχνά το παρελθόν μου, αλλά νομίζω ότι αυτό κάνουν όλοι όσοι έχουν αφήσει πίσω τη νιότη τους. Νοσταλγώ και τις όμορφες και τις άσχημες στιγμές. Δεν θέλω όμως  να  ξαναζήσω το παρελθόν μου. Απλά το κρατώ στη μνήμη μου. Έχει τη γοητεία αυτού που έφυγε και που δεν πρόκειται ποτέ, ποτέ πια, να ξαναγυρίσει. Αυτή σκέψη έχει βέβαια και κάποια θλίψη.

·        Τι αγαπάτε περισσότερο στη ζωή σας;

Τώρα πια τη ρουτίνα μου, την καθημερινότητά μου. Τους ήσυχους και τακτικούς ρυθμούς μου. Τον τρόπο ζωής μου. Μπορεί να φαίνεται απλό, αλλά δεν είναι. Έπρεπε πρώτα να πείσω τον εαυτό μου ότι αυτά που μου αρέσουν δεν χρειάζεται απαραίτητα να αρέσουν και στους υπόλοιπους. Και για να το καταφέρω αυτό, χρειάστηκε να περάσουν πολλά χρόνια.

·        Ο συγγραφέας έχει ηλικία, εσείς τι σχέση έχετε με το χρόνο;

Αλλόκοτη σχέση, αλλά βλέπω ότι και οι άλλοι συνομήλικοί μου την ίδια αλλόκοτη σχέση έχουν. Θέλω να πω ότι στην εποχή μας έχουν αλλάξει τα πράγματα και νιώθουν νέοι και όσοι δεν είναι πια νέοι. Έτσι, άλλη είναι η ηλικία μου σύμφωνα με τα επίσημα χαρτιά μου και άλλη η ηλικία μου, όπως βιώνω εγώ τον κόσμο. Παραμένω παράξενα νέα σε πολλές εκδηλώσεις της ζωής μου και αυτό με ανησυχεί!

·        Το κακό έχει πολλές μορφές αγαπησιάρικες… πώς το βιώνετε αυτό εσείς στην καθημερινότητά σας;

Η φράση είναι παρμένη από ένα πρόσφατο ποίημά μου και είναι υπαινιγμός για τις ουτοπικές πολιτικές ρητορείες περί του πώς θα φτιάξουμε ένα καλύτερο κόσμο. Ρητορείες και κλισέ συνθήματα από άτομα που δεν με πείθουν ότι έχουν αγαθή σκέψη. Αυτά όλα μπορεί να γοητεύουν τους ανθρώπους, κυρίως τους νεότερους, αλλά η πείρα μου με έχει μάθει ότι ο κόσμος θα γίνει καλύτερος, αν αφήνοντας κατά μέρος τις μεγαλοστομίες και τα στερεότυπα συνθήματα, καταπιαστούμε με το μικρό και το λίγο που βρίσκεται καθημερινά μπροστά μας. Το Κακό κρύβεται συχνά πίσω από μεγαλόσχημα οράματα που όμως δεν λαμβάνουν υπόψη τον άνθρωπο και τις αδυναμίες του.

·        Εργασθήκατε ως φιλόλογος στη Μ Εκπαίδευση. Τι οφέλη αποκομίσατε από την επαφή σας με τους νέους ανθρώπους … υπάρχουν πράγματα που σας δίδαξαν τα παιδιά;

Δεν θα σας απαντήσω με τις γνωστές στερεότυπες φράσεις, τις οποίες εξάλλου δεν υιοθετώ. Οι έφηβοι όση ωριμότητα κι αν δείχνουν να έχουν, δεν παύουν να είναι παιδιά που μόλις μπήκαν στον κόσμο των μεγάλων. Αυτό, από τη μια τους κάνει να νιώθουν σπουδαίοι – επιτέλους έχουμε άποψη κι εμείς που μετρά- από την άλλη βλέπουν ξαφνικά ένα κόσμο στραβό και άδικο που τους απογοητεύει. Η αντίδρασή τους είναι αναμενόμενη. Θυμώνουν. Δεν έχουν όμως την πείρα να καταλάβουν ότι ο στραβός και άδικος κόσμος δεν διορθώνεται με μια γροθιά αλλά με κόπο και επιμονή και υπομονή χρόνων. Η επαφή μου μαζί τους με βοήθησε να μάθω να διατηρώ την ψυχραιμία και την ευγένειά μου, όταν απέναντί μου έχω θυμωμένους συνομιλητές που γνωρίζουν όμως λιγότερα από μένα.

·        Τι γράφετε τώρα;

Γράφω κείμενα σχεδόν κάθε μέρα που τα ανεβάζω στο μπλογκ μου και έχουν σχέση με οτιδήποτε μου κινεί το ενδιαφέρον, με θυμώνει, με κάνει να γελάσω, με γοητεύει, μου προκαλεί απορία. Όταν έχω ποιητική διάθεση, γράφω κάποιο ποίημα.  Όταν μια ιδέα μού καρφωθεί στο μυαλό, γράφω ένα διήγημα. Γενικώς γράφω.

·        Καλή επιτυχία, σας ευχαριστώ πολύ.

Σας ευχαριστώ κι εγώ.

http://fractalart.gr/kaiti-vasilakou-interview/