Εικονική πραγματικότητα

Πολλές φορές μπαίνω στον πειρασμό να σκεφτώ πως όλα όσα με μια λέξη λέμε «Κόσμος» δεν είναι παρά μια ψευδαίσθηση και πως έξω από μένα, έξω δηλαδή από τον εγκέφαλό μου, δεν υπάρχει απολύτως τίποτα.

Δεν πρωτοτυπώ βέβαια με μια τέτοια σκέψη. Άλλοι πριν από μένα το έχουν σκεφτεί και το έχουν κάνει δόγμα, θρησκεία, φιλοσοφία, λογοτεχνία, κινηματογράφο και δεν ξέρω τι άλλο.

Η ταινία Matrix είναι από όσο ξέρω η πιο πρόσφατη προσπάθεια πάνω σε μια τέτοια ιδέα. Έχει βέβαια κάτι το εφιαλτικό το σχετικό σενάριο που θέλει εμάς τους ανθρώπους να ζούμε ακίνητοι μέσα σε παράξενα υγρά, ενώ ο εγκέφαλός μας μάς δίνει την ψευδαίσθηση του Κόσμου.

Προσωπικά προτιμώ ένα πιο αισιόδοξο σενάριο: ότι δηλαδή εν γνώσει μου βρίσκομαι σ’ αυτήν εδώ την πραγματικότητα που δεν είναι όμως αληθινή αλλά εικονική. Αυτό δεν μπορώ να το καταλάβω, όσο ακόμα βρίσκομαι μέσα στην εικονική πραγματικότητα, αλλά κάποια στιγμή, όταν το έργο τελειώσει, θα ανοίξω τα μάτια και θα βρεθώ καλωδιωμένη σε μια αναπαυτική πολυθρόνα και τότε θα συνειδητοποιήσω ότι όλα όσα νόμιζα για αληθινά, ήταν απλώς μια ηλεκτρονική κατασκευή για να διασκεδάσω λίγες ώρες.

Αυτή η εκδοχή ακούγεται βέβαια εξωφρενική, ούτε κι εγώ δεν την πιστεύω. Αλλά μου αρέσει πολύ να σκέφτομαι πότε-πότε ότι έτσι έχουν τα πράγματα, διότι σε μια τέτοια περίπτωση πολλά, πάρα πολλά πράγματα αυτού του κόσμου που είναι κατάφωρα άδικα ή έχουν μια αδικαιολόγητη σκληρότητα και ένα απάνθρωπο παραλογισμό θα είχαν την εξήγησή τους: απλώς ο σκηνοθέτης αυτής εικονικής πραγματικότητας έφτιαξε ένα άγριο θρίλερ που εγώ  τώρα το βλέπω καθισμένη στην πολυθρόνα μου.

Αυτό το άγριο θρίλερ έχει τα εξής τρομαχτικά στοιχεία:

1)Όλα τα ζωντανά πλάσματα πεθαίνουν.

2) Πολλά ζωντανά πλάσματα αρρωσταίνουν από διάφορες φοβερές αρρώστιες που τα παραμορφώνουν και συχνά τα θανατώνουν.

3) Πολλά ζωντανά πλάσματα τραυματίζονται σοβαρά ή σκοτώνονται από κάθε λογής ατυχήματα και δυστυχήματα, τα περισσότερα από τα οποία είναι εφιαλτικά.

4)Τα ζωντανά πλάσματα για να επιβιώσουν τρώνε το ένα το άλλο.

5) Τα ζωντανά πλάσματα υποφέρουν  από πείνα και δίψα και συχνά πεθαίνουν από έλλειψη τροφής και νερού.

 Στις ανθρώπινες κοινωνίες προστίθενται και άλλα στοιχεία θρίλερ που είναι επίσης πολύ τρομαχτικά:

1)Οι άνθρωποι σκοτώνουν τα άλλα πλάσματα ή τα κρατούν σε αιχμαλωσία και τα εκμεταλλεύονται για πολλούς λόγους (τροφή, εμπόριο της σάρκας τους ή των προϊόντων που παράγουν, διασκέδαση, χόμπι).

2) Οι άνθρωποι σκοτώνουν ο ένας τον άλλον, πολλές φορές με βασανιστικό τρόπο.

3) Οι άνθρωποι κρατούν στην εξουσία τους άλλους ανθρώπους και τους εκμεταλλεύονται συχνά μέχρι θανάτου.

4)Οι άνθρωποι είναι εχθρικοί μεταξύ τους, επιτίθενται ο ένας στον άλλον, ληστεύει ο ένας τον άλλον, μισεί ο ένας τον άλλον.

5)Μάζες ανθρώπων σκοτώνουν συστηματικά μάζες άλλων ανθρώπων με σκοπό το κέρδος ή την επικράτηση μιας ανόητης ιδέας.

 Ο σκηνοθέτης αυτού του θρίλερ είναι, το ομολογώ, μεγάλος καλλιτέχνης, αλλά είναι και λίγο ανισόρροπος - έτσι όμως συμβαίνει με όλους τους μεγάλους καλλιτέχνες. Στόχος του είναι να κάνει τους θεατές της εικονικής του πραγματικότητας να φρίξουν, να ανατριχιάσουν, να φοβηθούν, να αγαναχτήσουν και να κλάψουν.

Τα έχει καταφέρει μια χαρά.

Εγώ τουλάχιστον που βλέπω τώρα το έργο έχω πολύ θυμό με όσα συμβαίνουν , έχω όμως και πολλή απορία. Πού το πάει ο σκηνοθέτης; Τι θέλει άραγε να μου πει; Μετά από  σκέψη κατέληξα ότι δεν θέλει να μου πει απολύτως τίποτε. Θέλει απλώς να με τρομάξει. Πρόκειται δηλαδή για κλασικό θρίλερ.

Όταν το κατάλαβα αυτό, σκέφτηκα ότι μόλις τελειώσει το έργο και ξυπνήσω στην πολυθρόνα μου και συνειδητοποιήσω ότι βρισκόμουν σε μια εικονική πραγματικότητα, θα πετάξω από πάνω μου τα καλώδια και θα πάω να βρω το σκηνοθέτη και να τον βρίσω για τις δύσκολες στιγμές που πέρασα εξαιτίας του.

Μετά όμως άλλαξα γνώμη, γιατί σκέφτηκα ότι ο σκηνοθέτης θα μου απαντούσε περίπου ως εξής:

-Μα τι περιμένατε να ζήσετε, όταν αγοράζατε αυτή την εικονική πραγματικότητα; Θρίλερ δεν θέλατε; Θρίλερ σας έδωσα. Αν θέλατε κάτι ρομαντικό, ορίστε εδώ μια σειρά από εικονικές πραγματικότητες που θα σας χαρίσουν πολύ όμορφες στιγμές.

Κατά κάποιο τρόπο δηλαδή ευθύνομαι κι εγώ που τώρα ζω αυτό εδώ το ανυπόφορο θρίλερ. Και δεν ξέρω και πώς να το σταματήσω. Θα πρέπει να το δω φαίνεται ως το τέλος, αν και τώρα έχω αλλάξει γνώμη, θα προτιμούσα να έβγαινα από αυτή την εικονική πραγματικότητα και να γύριζα στον κόσμο μου.

 Πώς να είναι άραγε ο κόσμος μου; Πρέπει οπωσδήποτε να έχει μια πολυθρόνα, στην οποία θα κάθομαι. Περισσότερα δεν μπορώ να σκεφτώ, γιατί η εικονική πραγματικότητα με κρατά δέσμιά της.

Όλα αυτά τα περίεργα τα σκέφτομαι συχνά, είναι για μένα κάτι σαν παιχνίδι του μυαλού μου ή σαν μια προσπάθεια να εξηγήσω αυτό τον Κόσμο που είναι παράλογος από την αρχή ως το τέλος του.

Μάλιστα χρησιμοποίησα αυτή την ιδέα σε ένα διήγημά μου («Με τα μάτια κλειστά») στο βιβλίο μου «Αγαπημένε μου ψυχίατρε», όπου η Ηλέκτρα ξυπνά αργά και επώδυνα από ένα είδος εικονικής πραγματικότητας και προσπαθεί να θυμηθεί ποια στ’ αλήθεια είναι.

Καταλαβαίνω βέβαια πως τέτοιες ιδέες είναι ακραίες και εξωφρενικές και έχουν και κάποια κενά. Παραδείγματος χάριν, αν εγώ τώρα είμαι καλωδιωμένη στην πολυθρόνα μου και βιώνω μια εικονική πραγματικότητα, εσείς που με διαβάζετε, τι είστε; Είστε αληθινοί άνθρωποι ή ψηφιακές κατασκευές του σκηνοθέτη;

Ο καθένας από σας μπορεί να κάνει ακριβώς την ίδια σκέψη, δηλαδή να υποθέσει ότι εγώ και όλοι υπόλοιποι είμαστε σκιές στη δική του εικονική πραγματικότητα.

 Κι αν συμβαίνει κάτι τέτοιο, οι άνθρωποι που αγαπήσαμε υπήρξαν δηλαδή σκιές; Ψευδαίσθηση; Δεν θα τους συναντήσουμε, όταν θα επιστρέψουμε στον αληθινό κόσμο; Αυτό είναι κάτι που δεν μας αρέσει βέβαια.

Έχει λοιπόν αρκετές ατέλειες η υπόθεσή μου.

 Αλλά μήπως δεν έχει ατέλειες και η εικονική πραγματικότητα αυτού του φτιαχτού Κόσμου; Κάποιος πρέπει να πει στο σκηνοθέτη ότι το έχει παρακάνει στην ωμότητα και τη θηριωδία. Πού ακούστηκε πχ να ανοίγουμε τα πτώματα των άλλων πλασμάτων και να καταβροχθίζουμε τα σπλάχνα τους; Ούτε ο Θεός δεν τα θέλει αυτά τα πράγματα.

Από την άλλη πρέπει να παραδεχτώ πως ο σκηνοθέτης  είχε μεγάλα κέφια, όταν έφτιαχνε αυτήν εδώ την εικονική πραγματικότητα. Αναρωτιέμαι πόσο χρόνο πρέπει να κατανάλωσε για να σχεδιάσει παραδείγματος χάριν τα ψάρια. Έχετε δει τι απίστευτα χρώματα σε αμέτρητες παραλλαγές  έχουν τα τροπικά ψάρια; Τι υπέροχοι συνδυασμοί χρωμάτων, τι αρμονία και τι συμμετρία έχουν τα σχέδια πάνω στο σώμα τους; Κάθομαι και τα κοιτάζω άφωνη κάθε φορά που δείχνει η τηλεόραση κανένα σχετικό ντοκιμαντέρ. Μα είναι δυνατόν να ζουν μέσα στις θάλασσες αυτά τα καλλιτεχνήματα, όπου κανείς δεν τα βλέπει; Σίγουρα ο σκηνοθέτης τα σχεδίασε για να τα δουν οι θεατές του.  

Εν τάξει, το παρατράβηξα, τίποτε από αυτά δεν συμβαίνει και δεν ζω ούτε ζούμε σε καμιά εικονική πραγματικότητα. Ζούμε σε μια πολύ  ρεαλιστική πραγματικότητα όπου:

Πριν τη Μεγάλη Έκρηξη δεν υπήρχε τίποτα και η ύλη ξεπήδησε εκ του μηδενός. Λογικό ακούγεται – ή μήπως όχι;

Ο Κόσμος  αρχικά χωρούσε σε ένα κουταλάκι του γλυκού, αλλά εξαπλώθηκε ραγδαία και έγινε αυτό το αχανές πράγμα με τους δισεκατομμύρια γαλαξίες που είναι αδύνατο να μετρήσουμε. Λογικό κι αυτό, έτσι;

 Για όσους πάλι έχουν τις αμφιβολίες τους με αυτές τις εξηγήσεις υπάρχουν άλλες πιο ρεαλιστικές, όπως:

Τον Κόσμο τον δημιούργησε μια Ανώτερη Δύναμη (αλλά δεν ξέρουμε γιατί) και έθεσε και κανόνες συμβίωσης στους ανθρώπους που όμως εκείνοι, επειδή είναι κακοί, δεν τους τηρούν.

Για κάποιους ανθρώπους οι κανόνες αυτοί δόθηκαν ιδιοχείρως στην ανθρωπότητα από την Ανώτερη Δύναμη και αργότερα  ήρθε  και ο Υιός της και μας εξήγησε με λεπτομέρειες πώς πρέπει να ζούμε.

Για κάποιους άλλους οι κανόνες υπό μορφή αντιγράφων κυκλοφορούν μεταξύ των ανθρώπων, ενώ το πρωτότυπο που λέγεται Κοράνι βρίσκεται συνεχώς μπροστά στην Ανώτερη Δύναμη. Το πρώτο αντίγραφο το παρέλαβε ένας άνθρωπος που τον έλεγαν Μωάμεθ και το παρέλαβε τηλεπαθητικά.

Για άλλους ο Κόσμος μας κατοικείται από άπειρο πλήθος θεών που έχουν ονόματα, όπως Βράχμα, Βισνού, Σίβα, Σαρασβάτι, Κάλι, Ίντρα, Λάχσμι, Γκανέσα, Χανούμαν, Κρίσνα, Σόμα, Βαρούνα και άλλα ων ουκ έστιν αριθμός.

Για άλλους εδώ πέρα που είμαστε κάνουμε βόλτες από σώμα σε σώμα, πεθαίνουμε και ξανά γεννιόμαστε άλλοτε ως άνθρωποι και άλλοτε ως ζώα και κάποτε καταφέρνουμε να ξεφύγουμε από αυτή την παγίδα και να περάσουμε στη Νιρβάνα.

Και όλες αυτές οι ερμηνείες του Κόσμου μας είναι λογικότατες και αποδεκτές από εκατομμύρια ανθρώπων και έτσι και τις αμφισβητήσει κανείς, μαύρο φίδι που τον έφαγε.

Δεν ξέρω, αλλά μετά από όλες αυτές τις θεωρίες σκέφτομαι πως η δική μου εξήγηση, ότι ο Κόσμος είναι έργο ενός σκηνοθέτη που έφτιαξε μια εικονική πραγματικότητα-θρίλερ,  ακούγεται πιο λογική.

Εκτός αν δεχτούμε αυτό που λένε οι ινδουιστές, ότι δηλαδή ο Κόσμος τούτος δεν είναι τίποτε άλλο από ένα όνειρο που ονειρεύεται ο Θεός.

Το άρθρο αναρτήθηκε στην: http://bibliotheque.gr/?p=28096