Μεγάλοι άνδρες με μικρές ζωές

Πόσα χρόνια έζησαν άραγε εκείνοι οι μεγάλοι άνδρες που άφησαν το αποτύπωμά τους στην Ιστορία είτε ως ηγεμόνες είτε ως σοφοί είτε ως καλλιτέχνες;

Σε μια ηλικία που εμείς ακόμα πασχίζουμε να φτιάξουμε πράγματα, εκείνοι είχαν ήδη τελειώσει με τις υποχρεώσεις τους απέναντι στον Κόσμο και τη Ζωή  και είχαν αποχωρήσει. Το προσδόκιμο ζωής σήμερα έχει επιμηκυνθεί και αυτό είναι καλό. Στο παρελθόν όμως,  ό,τι είχε να κάνει κανείς, έπρεπε να το κάνει γρήγορα, γιατί μετά τα πενήντα, τα εξήντα ήταν έτοιμος για τον άλλο κόσμο.

Παρ’ όλα αυτά οι αρχαίοι Έλληνες ζούσαν φαίνεται λίγο περισσότερο από τους μεταγενέστερους Ρωμαίους και τους πιο κατοπινούς του Μεσαίωνα. Στα χρόνια της Αναγέννησης και του Διαφωτισμού πέθαιναν ακόμα πιο νέοι. Αν δεν είναι το DNA των μεσογειακών καλύτερο από αυτό των βόρειων, τότε μάλλον θα φταίνε οι ανθυγιεινές συνθήκες των νεότερων πόλεων της Ευρώπης.

Από τους επιφανείς αρχαίους Έλληνες (για τους αφανείς δεν έχουμε ιδέα) μακροβιότατος υπήρξε ο βασιλιάς της Σπάρτης  Αγησίλαος Β΄ (444-361 π Χ). Πέθανε σε ηλικία 83 ετών και πολεμούσε ως το τέλος σχεδόν της ζωής του. Αν δεν τον έπαιρνε ο Χάρος, θα πολεμούσε ακόμα. Γερό σκαρί με άλλα λόγια.

Ο Σωκράτης (469- 399 π Χ)  υποχρεώθηκε ως γνωστόν να πιει το κώνειο σε ηλικία 70 ετών. Δεν ξέρουμε πόσο θα ζούσε ακόμα, αν τον άφηναν ήσυχο οι συμπολίτες του.

Ο μαθητής του Πλάτων (427-347 π Χ) έφτασε κι αυτός τα 80 χρόνια και έφυγε από τη ζωή πλήρης ημερών.

Συμπέρασμα: όταν κανείς ασχολείται με τη φιλοσοφία ,  έχει πολλές ελπίδες να φτάσει στα γεράματα. Αρκεί να μην τον βάλουν στο μάτι οι σύγχρονοί του.

Τον Αριστοτέλη (384-322 π Χ)  τον είχε βάλει στο μάτι το αντιμακεδονικό κόμμα. Μετά το θάνατο του μαθητή του  Μ. Αλεξάνδρου κατηγορήθηκε για ασέβεια και αναγκάστηκε να φύγει από την Αθήνα για να αποφύγει μια στημένη δίκη. Πέθανε 62 χρονών  από στομαχικό νόσημα και γεμάτος θλίψη για την καταδίωξή του. Ευτυχώς για την ανθρωπότητα είχε προλάβει να αφήσει πίσω το  μεγάλο του έργο. Δεν ξέρουμε όμως τι άλλο θα μπορούσε να είχε γράψει, αν ζούσε ακόμα καμιά εικοσαριά χρόνια.

                                                                          Αριστοτέλης

Οι μεγάλοι μας τραγικοί έζησαν κι αυτοί πολλά χρόνια για τα μέτρα της εποχής.

Έτσι ο Αισχύλος (525-456 π Χ) πέθανε  σχεδόν 70 χρονών στη Γέλα της Σικελίας όπου είχε πάει ταξιδάκι. Παρά την ηλικία του δεν δίσταζε να μπαίνει στα καράβια και να ταξιδεύει σε μια εποχή που τα ταξίδια δεν ήταν ούτε τόσο ασφαλή ούτε τόσο άνετα. Πάλι καλά που δεν πιάστηκε αιχμάλωτος από τίποτα πειρατές, όπως είχε πάθει ο Πλάτων που κι αυτός πηγαινοερχόταν στη Σικελία και χρειάστηκε μετά να κάνουν έρανο οι φίλοι του για να μαζέψουν τα λύτρα και να τον απελευθερώσουν.

Ο ωραίος και ερωτύλος Σοφοκλής (496-406 π Χ), ο χαϊδεμένος των Αθηναίων, έφτασε τα 90 χρόνια ( ο αθεόφοβος) σε πλήρη πνευματική διαύγεια και ακμή, ασχέτως ότι οι γιοι του τον έσυραν στα δικαστήρια για να αναλάβουν την κηδεμονία του (και την περιουσία του)  με το αιτιολογικό ότι είχε ξεμωραθεί. Ο γέρων Σοφοκλής διάβασε ενώπιον του δικαστηρίου την τραγωδία που έγραφε εκείνο τον καιρό, τον Οιδίποδα επί Κολωνώ, απέδειξε ότι τα είχε τετρακόσια και κατόπιν τούτου συνέχισε να είναι αυτεξούσιος, μέχρι που πέθανε.

Ο Ευριπίδης (485-406 π Χ) έφτασε κι εκείνος στη σεβαστή ηλικία των 79 χρόνων και πέθανε στην αυλή του μακεδόνα βασιλιά Αρχέλαου.

 Συμπέρασμα: και η καλλιτεχνική δημιουργία, όταν συνδυάζεται με την αποδοχή και την αναγνώρισή της από τους σύγχρονους είναι εγγύηση κατά κάποιο τρόπο για μια πολύχρονη ζωή.

Ο Αριστοφάνης (περ.446-περ.386 π Χ)  αντίθετα πέθανε γύρω στα εξήντα του, άρα το γέλιο δεν μακραίνει τη ζωή, ιδίως, αν πασχίζεις να κάνεις τους άλλους να γελάσουν, ενώ εσύ δεν γελάς καθόλου.

                                                                        Αριστοφάνης

Ο Ξενοφών (427-355 π Χ) έφτασε κι αυτός τα 72 χρονάκια παρά τις περιπέτειές του με τους Μύριους, τότε που γυρόφερνε στις άγριες περιοχές της Μικράς Ασίας που παρά λίγο να του στοιχίσουν τη ζωή. Επέστρεψε στα ελληνικά εδάφη σώος και αβλαβής και πέθανε εν ειρήνη, αλλά ως εξόριστος, γιατί αν και Αθηναίος, είχε ταχθεί φανερά υπέρ των Σπαρτιατών.

Ο συνάδελφός του Θουκυδίδης (460-398 π Χ) έζησε λιγότερο. Πέθανε 62 χρονών, εξόριστος κι αυτός από την Αθήνα κι έτσι δεν πρόφτασε να τελειώσει την ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου που συνέγραφε. Τη συνέχισε ο Ξενοφών.

Ο Περικλής (495-429 π Χ) ήταν 66 χρονών, όταν αρρώστησε από το λοιμό που είχε πλήξει την Αθήνα και πέθανε άδοξα στο κρεβάτι του μαζί με πολλούς άλλους ανώνυμους συμπολίτες του που πέθαναν κι εκείνοι άδοξα, συνωστισμένοι μέσα στα τείχη της πόλης, ενώ απέξω γυρόφερνε ο σπαρτιατικός στρατός λεηλατώντας την Αττική.

Ο Θεμιστοκλής (527-459 π Χ) πάλι που έκανε την Αθήνα μεγάλη ναυτική δύναμη και σ’ αυτόν κυρίως οφείλεται η νίκη στη ναυμαχία της Σαλαμίνας και η οριστική απαλλαγή της Ελλάδας από τους Πέρσες πέθανε στην Περσία ως σατράπης  -τι ειρωνεία! - στα 68 του χρόνια. Εξόριστος εννοείται κι αυτός από την Αθήνα.

Ο Φίλιππος Β΄ (382-336 π Χ) πρόλαβε, πριν δολοφονηθεί στα 46 του χρόνια, να ενώσει με το έτσι θέλω τους απείθαρχους Έλληνες που έβγαζαν καντήλες στην ιδέα μιας πανελλήνιας ένωσης. Καλά δεν έκανε;

Ο Επίκουρος (341-270 π Χ)  ο φιλόσοφος της ευχαρίστησης, πέθανε 71 χρονών, αφού έζησε μια ήσυχη και λιτή ζωή, χωρίς άγχος και νεύρα. Παράδειγμα προς μίμησιν.

Ο Επίκτητος (50-125 μ Χ). ξεκίνησε από δούλος και στο τέλος βρέθηκε να διευθύνει τη δική του φιλοσοφική σχολή και να δίνει μαθήματα στωικής υπομονής. Δεν παντρεύτηκε ποτέ και γι’ αυτό έζησε κι εκείνος ατάραχος και γαλήνιος ως τα 75 του χρόνια.

Άλλος ένας επιφανής πρόγονος: ο Ηρώδης ο Αττικός (103-179 μ Χ), ο πολύ γνωστός μας άγνωστος. Πάμπλουτος, κολλητός με τους Ρωμαίους, έζησε καλή ζωή και πέθανε 76 χρονών στη βίλα του στην εξοχή. Από μαρασμό λένε. Και οι πλούσιοι έχουν βάσανα.

                                              Ηρώδης ο Αττικός

Αφήνοντας την αρχαία Ελλάδα και περνώντας στη Ρώμη παρατηρούμε ότι οι μεγάλοι άνδρες  πεθαίνουν  τώρα μια ώρα αρχύτερα.

Ο Ιούλιος Καίσαρ (101- 44 π Χ) δολοφονήθηκε από τον Βρούτο, όταν ήταν μόλις 57 χρονών. Είχε κάνει εν τω μεταξύ  πολλά και σπουδαία πράγματα, μόνο  που δεν πρόλαβε να γίνει βασιλιάς, όπως κρυφά επιθυμούσε. Του ματαίωσε τα σχέδια ο Βρούτος.

Ο Οκταβιανός Αύγουστος  (63 πΧ-14 μ Χ) έφτασε στη σεβαστή για την εποχή του  ηλικία των 77 χρόνων. Λίγο πριν πεθάνει, είπε σε αυτούς που τον παράστεκαν: «Σας άρεσε η παράσταση;» Η παράσταση ήταν όλα όσα έκανε για να γίνει μονοκράτορας και να μείνει ως το τέλος στην εξουσία. Καλή ήταν η παράσταση, ιδίως στο σημείο εκείνο που έπεισε τους Ρωμαίους ότι η δημοκρατία συνεχιζόταν.

Ο Μάρκος Αντώνιος (83 -30 π Χ) αυτοκτόνησε, ως γνωστόν, σε ηλικία 53 ετών μετά την ήττα του κατά τη σύγκρουσή του με τον Οκταβιανό. Πρόλαβε ωστόσο να ερωτευτεί την Κλεοπάτρα και να ζήσει μαζί της αξέχαστες στιγμές. Ας πρόσεχε όμως. Από τη μια η Κλεοπάτρα, από την άλλη ο Οκταβιανός, δεν είχε μέλλον αυτός ο άνθρωπος.

Καλιγούλας (12-41 μ Χ). Μεγάλος άνδρας δεν υπήρξε, αλλά έμεινε στην Ιστορία για τις τρέλες του. Δολοφονήθηκε στο άνθος της ηλικίας του, μόλις 29 χρονών, από κάποιον έμπιστο της προσωπικής φρουράς του. Ο οποίος προφανώς δεν άντεξε στο γεγονός ότι ο Καλιγούλας είχε χρίσει συγκλητικό το άλογό του, ενώ εκείνον δεν τον είχε χρίσει τίποτα.

Νέρων (37-68 π Χ). Άλλος ένας που πέθανε στο άνθος της ηλικίας του, 31 έτους, αφού προηγουμένως έκανε ό,τι μπορούσε για να μείνει στη μνήμη των ανθρώπων. Η σύγκλητος  που δυσκολευόταν να καταλάβει τις βαθύτερες προθέσεις του τον χαρακτήρισε δημόσιο κίνδυνο  και τον ανάγκασε να αυτοκτονήσει.

                                                                                 Νέρων

Ο Αδριανός (76-138 π Χ) που η Ιστορία τον κατατάσσει ανάμεσα στους πέντε καλύτερους αυτοκράτορες της Ρώμης, πέθανε 62 χρονών κακήν κακώς μετά από παρατεταμένη ασθένεια που τον οδήγησε σε επανειλημμένες απόπειρες αυτοκτονίας. Στο τέλος της ζωής του είχε καταντήσει νευρικός, ευερέθιστος, καχύποπτος και μισάνθρωπος.  .

Ο Μάρκος Αυρήλιος (121-180 μ Χ)  ήταν 59 χρονών, όταν πέθανε και άφησε στο θρόνο τον παράφρονα γιο του  Κόμμοδο, ένα όνειδος για το γενναίο στρατηλάτη αυτοκράτορα με τη βαθιά φιλοσοφική σκέψη.

                                                                          Μάρκος Αυρήλιος

Ας περάσουμε σιγά-σιγά τώρα στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία:

Ο Μέγας Κωνσταντίνος  (227-337 μ Χ) πέθανε στα 65 του χρόνια, αφού πρόλαβε να νομιμοποιήσει το χριστιανισμό και να εξοντώσει τη γυναίκα του και ένα του γιο.

Ο ανιψιός του Ιουλιανός (482-565 μ Χ) πέθανε νεότατος, 32 χρονών, από κάποιο δόρυ που καρφώθηκε στα πλευρά του την ώρα που μαχόταν τους Πέρσες. Φήμες λένε ότι το δόρυ ήταν από χέρι χριστιανού και όχι Πέρση. Έτσι λέει και ο Λιβάνιος, εμείς όρκο δεν παίρνουμε.

                                                                            Ιουλιανός

Ο Θεοδόσιος ο Α΄(347-395 μ Χ) ήταν μόλις 48 χρονών, όταν πέθανε. Εν τω μεταξύ είχε προλάβει να χωρίσει την αυτοκρατορία σε ανατολικό και δυτικό τμήμα, να καταργήσει τους ολυμπιακούς αγώνες και να θέσει εκτός νόμου όσους δεν ήταν χριστιανοί. Οι χριστιανοί τιμής ένεκεν τον αποκαλούν μέγα, αλλά μέγας δεν υπήρξε.

Ο Ιουστινιανός (482-565 μ Χ) κορακοζώητος κι αυτός, έφτασε τα 83 χρόνια. Έθαψε τη γυναίκα του  Θεοδώρα που πέθανε 48 χρονών και συνέχισε να βασιλεύει και να αρνείται να μιλήσει ελληνικά. Δεν πειράζει, εμείς τον θεωρούμε Έλληνα κι ας μην ήταν.

                                                                          Ιουστινιανός

Ο Ηράκλειος (547-641 μ Χ) κατάφερε να φτάσει ως τα 76 του χρόνια. Έζησε ένδοξες μέρες πολεμώντας τους Πέρσες, έφερε πίσω τον τίμιο Σταυρό που είχαν κλέψει, αλλά πέθανε  τρελός, όταν είδε τους Άραβες να κατακτούν  εδάφη της αυτοκρατορίας που με τόσο κόπο είχε υπερασπιστεί.

                                                                              Ηράκλειος

Ο Κωνσταντίνος Ζ΄ ο Πορφυρογέννητος (905-959 μ Χ) έζησε ως τα 54 χρόνια του. Υπάρχουν υποψίες ότι τον δηλητηρίασε ο γιος και διάδοχός του Ρωμανός ο Β΄ ή η νύφη του Θεοφανώ, σεσημασμένη δολοφόνος αυτοκρατόρων.

Νικηφόρος Φωκάς (912-969) . Βρέθηκε στα αυτοκρατορικά του διαμερίσματα με κομμένο το κεφάλι μετά από συνωμοσία της Θεοφανώς και του φίλου της Ιωάννη Τσιμισκή. Ήταν 57 χρονών.

Ιωάννης Τσιμισκής (925-976). Λίγα χρόνια χάρηκε το θρόνο κι αυτός. Πέθανε στα 51 του από επιδημία τύφου ή ίσως από δηλητηρίαση. Μην ξεχνάμε ότι εκεί γύρω κυκλοφορούσε και η Θεοφανώ.

Βασίλειος Β΄ Βουλγαροκτόνος (958-1025) Γενναίος αυτοκράτορας, αλλά αυτό που τύφλωσε 14.000 Βούλγαρους αιχμαλώτους αφήνοντας έναν μονόφθαλμο ανά εκατό άτομα για να οδηγήσει τους υπόλοιπους πίσω στα μέρη τους, ήταν βάρβαρο – να τα λέμε όλα. Αλλά είμαστε στο Μεσαίωνα, όπου η τύφλωση ήταν της μόδας τότε. Πέθανε 67 χρονών.

                                                                 Βασίλειος Β΄ Βουλγαροκτόνος

Κωνσταντίνος ΙΑ΄ Παλαιολόγος (1404- 1453). Ο αγαπημένος μας αυτοκράτορας που δήλωσε στο Μωάμεθ  ότι είναι Έλληνας (επί τέλους το κατάλαβαν εκεί στην Κωνσταντινούπολη έστω και αργά ότι δεν ήταν απόγονοι των Ρωμαίων). Σκοτώθηκε στα 49 του χρόνια υπερασπίζοντας τη Βασιλεύουσα .

Ας αναφέρουμε και δύο αυτοκράτειρες:

Ειρήνη η Αθηναία (752-803). Η ντροπή των Ελλήνων. Κυβέρνησε την αυτοκρατορία παραγκωνίζοντας το γιο της και στο τέλος τον τύφλωσε για να μην μπερδεύεται στα πόδια της. Όσο καιρό κυβέρνησε, τα έκανε όλα θάλασσα. Πέθανε 51 χρονών εξόριστη στην Πριγκιπόνησο.

Ζωή η Πορφυρογέννητη (978-1050). Ζωηρή και όμορφη πενηντάρα που ανέβηκε στο θρόνο, παντρεύτηκε τρεις φορές, δολοφόνησε ένα εκ των συζύγων της για να πάρει τον επόμενο και πέθανε 72 χρονών.

                                                                      Ζωή η Πορφυρογέννητη 

Και μια πριγκίπισσα που ήθελε να γίνει αυτοκράτειρα, αλλά δεν τα κατάφερε:

Άννα Κομνηνή (1083-1148), κόρη του Αλέξιου Α΄ Κομνηνού. Όταν πέθανε ο πατέρας της, οργάνωσε συνομωσία κατά του αδελφού της και νόμιμου διαδόχου, αλλά απέτυχε. Κάθισε τότε κι έγραψε την «Αλεξιάδα» για να παρηγορηθεί. Πέθανε 65 χρονών.

Πολύ γρήγορα ας αναφέρουμε και μερικούς μεγάλους της Ευρώπης:

Δάντης Αλιγκέρι (1265-1321) 56 χρόνια ζωής.

Λεονάρντο ντα Βίντσι (1452-1519) 67 χρόνια.

Σαίξπηρ (1564-1616) 52 χρόνια.

Μολιέρος (1622-1673) 51 χρόνια.

Νεύτων (1642-1727) 84 χρόνια.

Μέγας Πέτρος (1672-1725) 53 χρόνια.

Μότσαρτ (1756-1791) 35 χρόνια.

Μέγας Ναπολέων (1769-1821) 52 χρόνια.

Μπετόβεν (1770-1827) 57 χρόνια.

Βαν Γκογκ (1853-1890) 37 χρόνια.

Μοναδικός κορακοζώητος, όπως βλέπουμε,  υπήρξε ο Νεύτων.

Άφησα τελευταίο τον πιο σημαντικό, κατά τη γνώμη μου, άνδρα όλων των εποχών, τον Μέγα Αλέξανδρο (356-323 π Χ). Πέθανε 33 χρονών έχοντας προλάβει μέσα σε ελάχιστα χρόνια να αλλάξει τη ροή της παγκόσμιας Ιστορίας για πάντα. Η αιτία του θανάτου του είναι άγνωστη, αν και διατυπώνονται πολλές εικασίες. Η δική μου γνώμη είναι ότι ο Αλέξανδρος είχε τελειώσει με τη ζωή από τη στιγμή που οι στρατιώτες του τον ανάγκασαν να σταματήσει την πορεία του προς τα εμπρός και να επιστρέψει στη Βαβυλώνα. Ο θάνατός του ήταν απλώς το βιολογικό του τέλος, αλλά το πραγματικό του τέλος είχε συμβεί εκεί, στις μακρινές Ινδίες.

                                                                    Μέγας Αλέξανδρος

Γενικότερο συμπέρασμα:

Οι Μεγάλοι της Ιστορίας μεγαλούργησαν,  όσο ακόμα ήταν μικροί. Το γεγονός ότι δεν πρόλαβαν να φτάσουν σε βαθιά γεράματα, μπορεί να είναι λυπηρό, γιατί δεν ξέρουμε τι άλλο σπουδαίο θα σκάρωναν, ίσως όμως πάλι να τους έσωσε από πολλά στραβοπατήματα και αποτυχίες που θα αμαύρωναν τη δόξα τους.

Ειδικότερο συμπέρασμα:

 Εμπιστευθείτε την Ιστορία, αυτή ξέρει πότε πρέπει να αποσύρει τις μαριονέττες της από τη σκηνή.