Δεν ξέρω, αν έχει γίνει κάποια έρευνα στο face book σχετικά με τα λάικ που βάζουμε στις διάφορες αναρτήσεις. Θα είχε ενδιαφέρον να βλέπαμε ποια θέματα προτιμούν οι χρήστες ανάλογα με την ηλικία, το φύλο, το κοινωνικό και μορφωτικό επίπεδο, το επάγγελμα, την καταγωγή και την ιδεολογία τους.
Προσωπικά έχω παρατηρήσει ότι υπάρχουν θέματα που τραβούν περισσότερο την προσοχή των γυναικών και άλλα που τραβούν περισσότερο την προσοχή των ανδρών. Οι αναρτήσεις παραδείγματος χάριν που αφορούν στην οικονομία είναι σχεδόν terra incognita για τις γυναίκες. Οι αναρτήσεις πολιτικού περιεχομένου, αν είναι πολύ εμβριθείς, δεν αρέσουν στις γυναίκες. Aν είναι απλοποιημένες, αρέσουν εξίσου σε άνδρες και γυναίκες. Γενικά πάντως η πολιτική δεν είναι πολύ αγαπητό θέμα για τις γυναίκες, με εξαίρεση εκείνες που είναι αφοσιωμένες σε κάποια ιδεολογία. Αυτές είναι λαλίστατες και οι αναρτήσεις τους έχουν κατά κανόνα πολιτικό περιεχόμενο. Αντιθέτως οι αναρτήσεις που έχουν σχέση με την τέχνη δεν συγκινούν πολλούς άνδρες. Ποίηση, πεζογραφία, μουσική, ζωγραφική είναι το αγαπημένο θέμα των γυναικών κυρίως.
Σε δεκαέξι αναρτήσεις που είχα την υπομονή να μετρήσω τα λάικ, βγήκαν τα εξής νούμερα:
Πολιτική, πέντε αναρτήσεις.
Α) Σύνολο 35. Γυναίκες: 6.
Β) Σύνολο 23. Γυναίκες: 4
Γ) Σύνολο 34. Γυναίκες: 10.
Δ) Σύνολο 60. Γυναίκες: 21.
Ε) Σύνολο 18. Γυναίκες: 2.
Οικονομία, μία ανάρτηση.
23 λάικ, όλα από άνδρες.
Εργασία, μία ανάρτηση.
Σύνολο 28. Γυναίκες: 6
Επιστήμη, μία ανάρτηση.
Σύνολο 13. Γυναίκες: 5
Τα πράγματα όμως αντιστρέφονται, όταν πηγαίνουμε σε αναρτήσεις που έχουν σχέση με την τέχνη.
Μουσική, δύο αναρτήσεις.
Α)Σύνολο 88. Άνδρες: 27.
Β) Σύνολο 75. Άνδρες: 25.
Ποίηση, τρεις αναρτήσεις.
Α)Σύνολο 67. Άνδρες: 13.
Β)Σύνολο 33. Άνδρες:11.
Γ) Σύνολο 72. Άνδρες: 28.
Μυθιστόρημα, διήγημα, δύο αναρτήσεις.
Α)Σύνολο 173. Άνδρες: 43.
Β)Σύνολο 149. Άνδρες: 43.
Ζωγραφική, μία ανάρτηση.
Σύνολο 35. Άνδρες:13.
Με άλλα λόγια οι γυναίκες έχουμε αφήσει την πολιτική, την οικονομία και τις επιστήμες στα χέρια των ανδρών και οι άνδρες άφησαν σε μας τις τέχνες. Φυσικά μια τόσο πρόχειρη έρευνα δεν είναι αρκετή για να βγουν σίγουρα συμπεράσματα, όμως οι τάσεις είναι φανερές.
Εξάλλου το βλέπουμε και στην καθημερινή μας ζωή. Οι γυναίκες είμαστε γενικά απρόθυμες να συμμετάσχουμε ενεργά στην πολιτική και είναι οι άνδρες αυτοί που κυριαρχούν στο χώρο. Οι γυναίκες επιστήμονες είναι πολλές, μπορεί και περισσότερες από τους άνδρες, όμως δεν ακούγονται τόσο πολύ όσο οι άνδρες συνάδελφοί τους. Αυτοί κυρίως ασχολούνται με την έρευνα και αυτοί έχουν άποψη και προβάλλονται από τα Μέσα.
Στις Τέχνες αντίθετα οι γυναίκες έχουμε μια πολύ ενεργή παρουσία. Αν πάτε στο θέατρο, θα δείτε την πλατεία γεμάτη από κυρίες, ενώ οι κύριοι είναι ελάχιστοι και μάλλον έχουν συρθεί εκεί από τις συζύγους τους. Στον κινηματογράφο η αναλογία των ανδρών είναι μεγαλύτερη, αλλά πάλι οι γυναίκες δίνουν τον τόνο. Στη λογοτεχνία (ποίηση, πεζογραφία), αν και οι δημιουργοί ανήκουν και στα δύο φύλα, το αναγνωστικό κοινό αποτελείται κυρίως από γυναίκες.
Η λογική λοιπόν για τους άνδρες και το συναίσθημα για τις γυναίκες;
Προσωπικά αυτό το βρίσκω υποτιμητικό για το φύλο μου. Δεν διαφέρει η κατάσταση δηλαδή από εκείνα τα χρόνια που μόνο ο σύζυγος είχε δικαίωμα ψήφου και καπνίζοντας το πούρο του συζητούσε στο καπνιστήριο για τα σοβαρά θέματα της εποχής του μαζί με τους άλλους συζύγους, ενώ οι κυρίες στο σαλόνι έκαναν αέρα με τις βεντάλιες τους και άκουγαν τη μοναχοκόρη του σπιτιού να παίζει Σοπέν στο πιάνο. «Θα γίνει τελικά πόλεμος;» ρωτούσε η σύζυγος το σύζυγο το βράδυ, όταν πλάγιαζαν για ύπνο. Κι εκείνος χαϊδεύοντας τα πλούσια ξέπλεκα μαλλιά της απαντούσε βαριεστημένα: «Αγάπη μου, μην κουράζεις το κεφαλάκι σου με τέτοια ζητήματα. Αυτά είναι δουλειά των ανδρών».
Γράφοντας αυτές τις σκέψεις ήρθε στο μυαλό μου η διάσημη σκηνή από την Ιλιάδα, όπου σε μια ανάπαυλα της μάχης η Ανδρομάχη συναντιέται με τον Έκτορα στις Σκαιές Πύλες. Από πίσω έρχεται η παραμάνα κρατώντας στην αγκαλιά της το γιο του ζευγαριού, τον Αστυάνακτα. Ο διάλογος που ακολουθεί είναι κλασικός για την ομορφιά του, τη δύναμή του και τη συγκίνηση που προκαλεί στους αναγνώστες όλων των εποχών.
Η Ανδρομάχη φοβάται για τη ζωή του άνδρα της και τον παρακαλεί να μη βγει στην πεδιάδα. « Λυπήσου με», του λέει, «και μείνε εδώ στον πύργο, μην ορφανέψει το παιδί σου κι εγώ απομείνω χήρα. Βάλε το στρατό εκεί, κοντά στην αγριοσυκιά, όπου η πόλη είναι ευπρόσβλητη και το τείχος κυριεύεται εύκολα. Τρεις φορές δοκίμασαν να μπουν αποδώ με τους στρατιώτες τους οι δύο Αίαντες, ο Ιδομενέας, οι δυο Ατρείδες και ο γιος του Τυδέα».
Η Ανδρομάχη έχει λοιπόν άποψη για τον πόλεμο και δίνει στρατιωτικές συμβουλές στον Έκτορα. Αυτός της απαντά ότι δεν θα μπορούσε ποτέ να το κάνει αυτό, να μη βγει δηλαδή στην πεδιάδα, και να ντροπιάσει τη βασιλική γενιά του, αν και στο βάθος της καρδιάς του ξέρει πως το παιχνίδι είναι χαμένο. Παίρνει τον Αστυάνακτα στην αγκαλιά του (η σκηνή είναι πολύ τρυφερή) και εύχεται στους θεούς να δώσουν στο γιο του ανδρεία και μεγάλη δόξα. Μετά γυρίζει στην Ανδρομάχη: «Καλή μου, μη μου πικραίνεσαι», της λέει. «Αν δεν είναι γραφτό μου, κανείς δεν μπορεί να με στείλει στον Άδη. Πήγαινε τώρα εσύ στο σπίτι και ασχολήσου με το νοικοκυριό σου, με τη ρόκα και με τον αργαλειό, και πρόσταζε τις δούλες σου να κάνουν τις δουλειές τους. Για τον πόλεμο θα φροντίσουμε εμείς, πρώτος εγώ και μετά όλοι οι άνδρες που γεννήθηκαν στην Τροία».
Η Ανδρομάχη φεύγει έχοντας στην αγκαλιά της το γιο τους. Κάθε τόσο γυρίζει το κεφάλι για να δει τον Έκτορα – ίσως για τελευταία φορά - και κλαίει ασταμάτητα.
Από εκείνη τη μυθική εποχή μέχρι σήμερα, πάνω κάτω τρεις χιλιάδες χρόνια δηλαδή, η θέση της γυναίκας στην κοινωνία και την οικογένεια ελάχιστα άλλαξε και σε κάποια μέρη του κόσμου δεν άλλαξε καθόλου. Η Ανδρομάχη, όπως βλέπουμε, και άποψη για τον πόλεμο έχει και συμβουλές ξέρει να δίνει. Και οι σύγχρονες Ανδρομάχες το ίδιο κάνουν, όμως οι άνδρες τις βάζουν στη θέση τους: «Αυτές είναι ανδρικές υποθέσεις», τους λένε.
Φυσικά ο πόλεμος είναι ανδρική υπόθεση. Στις Ανδρομάχες όλου του κόσμου δεν αρέσουν οι αιματοχυσίες και δεν ξεκινούν αυτές τους πολέμους, γιατί δεν θέλουν να τους φέρνουν σκοτωμένους τους άνδρες, τους γιους και τους αδελφούς τους. Αλλά δεν γίνεται σήμερα πια να τους λένε: «Ασχοληθείτε εσείς με την ποίηση κι εμείς οι άνδρες που ξέρουμε καλύτερα, με την πολιτική».
Θα το λένε όμως, όσο εμείς οι γυναίκες δακρύζουμε με ένα ωραίο στίχο, αλλά μένουμε απαθείς σε μια πολιτική ανάλυση. Θα το λένε, όσο εμείς αποφεύγουμε να πολιτευθούμε και αφήνουμε να μπαίνουν στη Βουλή άνδρες επιθετικοί και εξουσιαστικοί. Θα το λένε, όσο εμείς αδιαφορούμε για την έρευνα και χρησιμοποιούμε το πτυχίο μας για μια αφανή θεσούλα στο δημόσιο.
Αλλά και από την άλλη μεριά: Δεν επιτρέπεται η Τέχνη να γίνει καταφύγιο αποκλειστικά των γυναικών. Δεν επιτρέπεται οι άνδρες να αδιαφορούν για μια σημαντική πλευρά του πολιτισμού μας, να την αγνοούν, να μην έχουν άποψη και να φοβούνται μη θεωρηθούν λεπτεπίλεπτοι, αν αγαπούν τις τέχνες. Δεν επιτρέπεται να μένουν αστοιχείωτοι στα καλλιτεχνικά θέματα, άσχετοι και ψυχροί απέναντι σε ένα έργο τέχνης, αδαείς και ακαλλιέργητοι. Η ίδια η Τέχνη αλλοιώνεται, όταν ο κόσμος που την υπηρετεί ανήκει κατά πλειοψηφία στο ένα μόνο φύλο. Η Τέχνη χρειάζεται και τα δυο φύλα, το ταλέντο, τις ευαισθησίες, τη σκέψη και το γούστο ανδρών και γυναικών.
Θυμάμαι ένα παλιό τηλεοπτικό ρεπορτάζ, όπου ο δημοσιογράφος ρωτούσε διάφορους περαστικούς, αν είναι «κουλτουριάρηδες». Πλησίασε και ένα οδηγό νταλίκας και του έκανε την ίδια ερώτηση. Ο οδηγός τον κοίταξε ξινισμένος: «Γιατί;» ρώτησε, «σου φαίνομαι χλωμός;»
Αν αυτή η άποψη για την κουλτούρα είναι η κυρίαρχη στη σκέψη των ανδρών, τότε τα μαντάτα για τις τέχνες είναι πολύ δυσοίωνα. Ειδικά για τη λογοτεχνία, οι δημιουργοί ενστικτωδώς θα αρχίσουν να στρέφονται προς ένα γυναικείο κοινό(έχει ήδη αρχίσει να γίνεται) και θα επιλέγουν θέματα που συγκινούν αποκλειστικά τις γυναίκες, κάτι που θα αποξενώσει ακόμα περισσότερο το ανδρικό αναγνωστικό κοινό από το μυθιστόρημα, το διήγημα και την ποίηση.
Ο πολιτισμός μας στηρίζεται στην πολιτική, την επιστήμη και την τέχνη. Και τα τρία είναι εκδηλώσεις του ανθρώπινου πνεύματος και μας αφορούν όλους, άνδρες και γυναίκες. Καλό είναι να συμμετέχουμε σ’ αυτά ισομερώς, αν θέλουμε να ζούμε σε μια κοινωνία που εκφράζει και τα δύο φύλα.
Πικρή αλήθεια που οφείλεται στο Γιάλινο ταβάνι & τη χειρότερης ποιότητας εκπαίδευση που μας στερεί την αυτοπεποίθηση. Τα λέω διότι θέλω να προσθέσω μιά διευκρίνιση: Πιο πολλέςγυναίκες στις Τέχνες; Χμ..ναι, μα μόνο ως κοινό. Αντιστρέφω το παλιό επιχείρημα πως δεν υπάρχουν γυναικες Σαίξπηρ ή Μπετόβεν απαντώντας πως θα υπάρξουν μόνο όταν θα έχουμε ίσες ευκαιρίες.
ΑπάντησηΔιαγραφήΑσφαλώς, Δάφνη. Πολλές φορές έχω σκεφτεί πόσες γυναίκες με ταλέντο, δεν μπόρεσαν να προσφέρουν τίποτα στην τέχνη, επειδή τους ήταν απαγορευμένος χώρος.
ΑπάντησηΔιαγραφή