Τενεσί Ουίλιαμς και Ντίνος Χριστιανόπουλος: πληρωμένοι έρωτες

Το μυθιστόρημα του Τενεσί Ουίλιαμς «Η ρωμαϊκή άνοιξη της κυρίας Στόουν» το είχα διαβάσει πριν αρκετές δεκαετίες, πλην όμως δεν το ξέχασα.

Αφηγείται την έκπτωση μιας όμορφης και διάσημης  ηθοποιού που καταλήγει μόνη και αφανής στα ώριμα χρόνια της και απογοητευμένη καταφεύγει στην αγκαλιά ενός πληρωμένου  ασήμαντου νεαρού.

Αυτή την τραγική ιστορία μού θυμίζει έντονα  ένα ποίημα του Ντίνου Χριστιανόπουλου:

Όταν σε λέω λεβεντιά

μην ξεχνάς πως είσαι μαλάκας

όταν σε λέω γλύκα μου

μην ξεχνάς τι ξυλάγγουρο είσαι

όταν μου λες πως μ’ αγαπάς

μην ξεχνάς τα παζάρια που προηγήθηκαν

και μη θαρρείς πως είσαι τίποτα

επειδή σε προσκυνώ.

Οι ομοιότητες των δύο αυτών έργων ξεκινούν από την κοινή σεξουαλική κλίση και των δύο δημιουργών: είναι ομοφυλόφιλοι. Γνωρίζουν και οι δύο ότι είναι προικισμένοι με ταλέντο, καταλαβαίνουν ότι είναι ποιοτικά ανώτεροι από τον μέσο όρο, έχουν μεγάλο εσωτερικό πλούτο, όμως είναι αναγκασμένοι να συναλλάσσονται ερωτικά με άτομα πολύ κατώτερα και συχνά εξωνημένα.

Ο Τενεσί Ουίλιαμς έζησε σε πολύ πιο στενάχωρη κοινωνία, καθώς ακόμα τα ήθη ήταν πολύ αυστηρά, επομένως ό,τι ήθελε να πει, ό,τι βασάνιζε την ψυχή του έπρεπε να το παρουσιάσει μεταμφιεσμένο. Το βλέπουμε αυτό πολύ έντονα στο θεατρικό του έργο «Καλοκαίρι και καταχνιά», όπου η Άλμα είναι η θηλυκή εκδοχή του συγγραφέα. Το βλέπουμε και στην ρωμαϊκή άνοιξη της κυρίας Στόουν. Η κυρία Στόουν είναι στην πραγματικότητα ο ίδιος ο Τενεσί Ουίλιαμς.

(Williams spent the spring and summer of 1948 in Rome in the company of an Italian teenager, called "Rafaello" in Williams' Memoirs. He provided financial assistance to the younger man for several years afterward. Williams drew from this for his first novel, The Roman Spring of Mrs. Stone.

Βικιπαίδεια)

Ο Ντίνος Χριστιανόπουλος ζώντας στην αμέσως επόμενη εποχή, όπου ο κόσμος αρχίζει να γίνεται πιο ανεκτικός σε παρόμοια θέματα, δεν διστάζει να μιλήσει σε πρώτο πρόσωπο για να πει όμως τα ίδια που είπε και ο Τενεσί Ουίλιαμς.

Ωστόσο αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν στον κόσμο μας πολλές κυρίες Στόουν που βρίσκουν παρηγοριά στην αγκαλιά νεαρών ανδρών με το αζημίωτο. Μπορεί η συναλλαγή να μη γίνεται με τόσο ωμό τρόπο, όπως μας τον παρουσιάζει ο Χριστιανόπουλος, καθώς ο γυναικείος ψυχισμός δεν τον αντέχει και προτιμά την προσποίηση ότι εδώ τάχα υπάρχει αληθινός έρωτας. Όμως οι εύπορες κυρίες Στόουν έχουν τον τρόπο τους να αποζημιώνουν τους νεαρούς ζιγκολό με δώρα και χρήματα σε κάθε ευκαιρία.

Οι περισσότερες πέφτουν εν γνώσει τους στην ψευδαίσθηση ότι ο νεαρός εραστής τους μπορεί μεν να επωφελείται από τη σχέση τους, αλλά παράλληλα νιώθει γι’ αυτές τρυφερότητα ή γιατί όχι και έρωτα. Πάλι εδώ παρεμβαίνει ο γυναικείος ψυχισμός που θέλει να ωραιοποιεί μια πληρωμένη, ψυχρή συναλλαγή. Στο βάθος του μυαλού τους βέβαια κατοικεί η πραγματικότητα. Την ξέρουν. Απλά δεν θέλουν να την παραδεχτούν.

Λίγες είναι εκείνες που ξεπερνώντας το συναισθηματικό τους φράγμα παραδέχονται όπως ο Χριστιανόπουλος:

«και μη θαρρείς πως είσαι τίποτα

επειδή σε προσκυνώ».

Προχωρώντας λίγο ακόμα, μπορούμε να το γενικεύσουμε: υπάρχουν γυναίκες και άνδρες που ερωτεύονται άτομα πολύ κατώτερά τους. Γιατί το κάνουν αυτό; Για πολλούς λόγους που θα μπορούσε να μας εξηγήσει ένας ψυχολόγος. Συμβαίνει ωστόσο.

Και σ’ αυτές τις περιπτώσεις ισχύουν οι στίχοι του Χριστιανόπουλου – όπου τη λέξη «παζάρια» μπορούμε να την αντικαταστήσουμε με άλλες λέξεις όπως παραδείγματος χάριν με τη λέξη «συμβιβασμός». Το πάθος ανέχεται τους συμβιβασμούς, αρκεί να εκπληρωθεί. Πίσω όμως από το πάθος υπάρχει η επίγνωση: ο άλλος είναι κατώτερος.

Όσο για τον κατώτερο, αυτός ανταμείβεται με την ικανοποίηση ότι ο / η σύντροφος που του έλαχε είναι πέρα και πάνω και από τα πιο τολμηρά του όνειρα.