Greeklish και οικονομική κρίση

Μια και ζούμε σε μια εποχή με ραγδαίες αλλαγές και ανακατατάξεις, έχουμε πια εξοικειωθεί με το καινοφανές, με αυτό δηλαδή που μέχρι χθες δεν υπήρχε και σήμερα το βλέπουμε εγκατεστημένο στην καθημερινότητά μας περίπου ως νόμο που πρέπει να αποδεχθούμε.

 Η ένταξή μας στην ευρωζώνη και η πλαστή ευημερία μας, κατόπιν η παγκόσμια οικονομική κρίση και η δική μας που μας έφερε μερικές δεκαετίες πίσω, η απότομη αύξηση της εγκληματικότητας που μας αναγκάζει να κλειδαμπαρωνόμαστε στα σπίτια μας, η κατάρρευση του ανατολικού μπλοκ και οι νέες ισορροπίες, όπου τώρα ο κακός δεν είναι ο κομμουνισμός αλλά η Αλ Κάιντα, τα αλλεπάλληλα κύματα των μεταναστών που έρχονται από τις φτωχές στις πλούσιες χώρες και στη δική μας την τέως νεόπλουτη και νυν νεόπτωχη, είναι μερικές από τις αλλαγές των τελευταίων δεκαετιών που έδωσαν στην καθημερινότητά μας άλλη κατεύθυνση και εγκατέστησαν το καινοφανές στη ζωή μας.

Οι νέοι λόγω ηλικίας είναι πιο ευέλικτοι σ’ αυτές τις αλλαγές. Οι μεγαλύτεροι, όπως συμβαίνει πάντα, δυσανασχετούν, επειδή υποχρεώνονται να αποδεχτούν μια νέα πραγματικότητα, ενώ είχαν μεγαλώσει και είχαν εξοικειωθεί με μιαν άλλη.  Καλώς, αυτό είναι αναμενόμενο, οι αντιδράσεις στο καινούργιο προέρχονται συνήθως από τους μεγαλύτερους.

 Από αυτούς κυρίως προέρχεται και η αντίδραση στα greeklish, στην καινοφανή αυτή μόδα, τάση, πείτε την όπως θέλετε, που θέλει να γράφουμε τα ελληνικά με λατινικούς χαρακτήρες. Οι πιο μοντέρνοι δεν βλέπουν τίποτα το κακό σ’ αυτό. Οι πιο συντηρητικοί βλέπουν στα greeklish το διάβολο μεταμορφωμένο.

Παρατηρώ στο face book τις αντιδράσεις του κόσμου, όταν γίνεται κάποια  ανάρτηση. Αν κάποιος αναρτήσει πχ ένα ειρωνικό σχόλιο για την Εκκλησία, δυο τρεις θα απαντήσουν εξίσου ειρωνικά και αυτό ήταν. Αν κάποιος αναρτήσει κάτι σχετικό με την πολιτική ή τους μετανάστες ή τώρα τελευταία με τους «αγανακτισμένους», θα υπάρξουν θυμωμένες αντιδράσεις  υπέρ και κατά. Για τα greeklish δεν είχε τύχει να δω τίποτα, εκτός από κάποιες αναρτήσεις που ζητούσαν να πάψουμε να τα χρησιμοποιούμε.

Προχθές όμως είδα δυο αναρτήσεις που αναφέρονταν στον καθηγητή Μπαμπινιώτη και στην άποψή του ότι μακροπρόθεσμα τα greeklish θα επηρεάσουν αρνητικά την ελληνική γλώσσα. Δεν είπε τίποτα πρωτότυπο ο άνθρωπος, όσοι έχουν τον κοινό νου, το καταλαβαίνουν αυτό. Κι όμως τα σχόλια που ακολουθούσαν ήταν για μένα τουλάχιστον μια δυσάρεστη έκπληξη. Υπήρξε κόσμος που υπερασπίστηκε με πάθος τα greeklish, επιτέθηκε εναντίον του Μπαμπινιώτη και υποστήριξε εκτός των άλλων ότι αυτό που έχει σημασία είναι ότι πεινάμε τώρα, ότι το στομάχι μας είναι άδειο, τα greeklish μάς μάραναν δηλαδή;

Οι θυμωμένοι αυτοί άνθρωποι έβαλαν στην ίδια ζυγαριά δυο ετερόκλιτα πράγματα. Ήταν σαν να ήθελαν να αποδείξουν ότι η ζέστη είναι σημαντικότερη από μια εμπριμέ φούστα, τόσο άσχετη μού φάνηκε η σύγκριση.

Οικονομικές  και άλλων ειδών κρίσεις έχει περάσει ο τόπος πολλές. Λίγο αν ξεφυλλίσουμε την Ιστορία μας από την εποχή του Καποδίστρια μέχρι σήμερα, θα χαθούμε σε ένα πέλαγος κρίσεων πολιτικών, καθεστωτικών, οικονομικών, κοινωνικών, στρατιωτικών, θρησκευτικών, πνευματικών. Οι κρίσεις αυτές παρήλθαν, επειδή αυτός είναι ο νόμος της Ιστορίας, και οι νεότεροι δεν έχουμε ιδέα γι αυτές ή έστω κάτι έχει πάρει το αυτί μας ασαφές και αόριστο. Κι όμως στην εποχή τους είχαν διχάσει τον κόσμο, είχαν προκαλέσει άγριες διαμάχες με νεκρούς μερικές φορές και είχαν εξάψει τα μίση και τα πάθη.

Αλλά ο άνθρωπος ζει το παρόν του, αυτό μόνο έχει γι αυτόν σημασία, το παρελθόν ελάχιστα τον απασχολεί. Βέβαια το παρελθόν είναι  εκείνο που διαμορφώνει το εκάστοτε παρόν. Έτσι η οικονομική κρίση που βιώνουμε τώρα, θα επηρεάσει ασφαλώς το μέλλον μας για αρκετά χρόνια, αλλά δεν θα το σφραγίσει οριστικά. Κάποια στιγμή, αν δεν μεσολαβήσει εν τω μεταξύ καμιά απροσδόκητη τραγωδία, ο τόπος θα ξανασταθεί στα πόδια του, αυτό λέει η λογική. Η ίδια λογική μάς λέει επίσης ότι, αν αρχίσουμε σήμερα να γράφουμε τα ελληνικά με λατινικούς χαρακτήρες, όταν η παρούσα κρίση θα έχει γίνει παρελθόν, τα greeklish θα έχουν γίνει ένα αμετακίνητο παρόν.

Κάποιους αυτό δεν τους ενοχλεί. Το γεγονός ότι είμαστε –μας αρέσει ή όχι- ένας ιστορικός λαός με βαρύ πολιτιστικό φορτίο και με μια γλώσσα που μιλιέται αδιάκοπα πάνω από τρεις χιλιάδες χρόνια, τους είναι εντελώς αδιάφορο. Δικαίωμά τους. Κάποιοι άλλοι πάλι έχουν πάει στην άλλη άκρη και εξαπολύουν μύδρους εναντίον όποιου τολμήσει να πει ότι εκτός από τους Έλληνες υπάρχουν και άλλοι αξιόλογοι λαοί σ’ αυτόν κόσμο. Εν τάξει, δικαίωμά τους κι εκείνων. Ελπίζω μόνο πως αυτοί που βρίσκονται στη μέση είναι η πλειοψηφία.

Αυτοί που βρίσκονται στη μέση ξέρουν ότι η γλώσσα ενός λαού είναι η ψυχή του και ότι έχουν γίνει σκληροί αγώνες και έχουν χαθεί  ζωές ανθρώπων που υπεράσπισαν τη γλώσσα τους ενάντια στην απαγόρευση να μην την μιλούν. Δεν θα το έκαναν αυτό, αν πίστευαν ότι η γλώσσα δεν έχει καμιά αξία. Και αυτό ισχύει παντού στον κόσμο, σε όλους τους λαούς του κόσμου.

Όσο για μας εδώ τους Έλληνες, σας παραθέτω ένα μικρό απόσπασμα από την Ιλιάδα, όπου ο Αγαμέμνων τσακώνεται με τον Αχιλλέα και του λέει:

«Έχθιστος δε μοί εσσι διοτρεφέων βασιλήων.

Αιεί γάρ τοι έρις τε φίλη πόλεμοί τε μάχαι τε.

Ει μάλα καρτερός εσσι, θεός που σοί το γ’ έδωκεν».

(Ο πιο μισητός μού είσαι από όσους βασιλιάδες ανέθρεψε ο Δίας.

Πάντα η έριδα σού είναι φίλη και οι πόλεμοι και οι μάχες.

Αν είσαι πολύ δυνατός, ο θεός , νομίζω, στο έδωσε αυτό).

Δείτε τώρα τις λέξεις του Ομήρου που ακόμα εμείς τις έχουμε στα χείλη μας:

έχθιστος = υπερθετικός βαθμός του εχθρός,  δε= ο γνωστός σύνδεσμος (μεν-δε), μοι= προσωπ. αντωνυμία ( εγώ, μου, με), έσσι= είσαι

διοτρεφής= από το Δίας και τρέφω, αιεί= αεί (νυν και αεί), έρις= έριδα, μάλα= (μάλλον, μάλιστα), καρτερός= κρατερός, κραταιός (κράτος), σοί= προσωπ. αντωνυμία (συ, σου, σε) και φυσικά οι πολύ κοινές λέξεις:

βασιλέων, φίλη, πόλεμος, μάχη, θεός, το, έδωκεν.  Να προσθέσουμε και τη λέξη που , αν και ο Όμηρος τη χρησιμοποιεί με άλλη σημασία.

Με άλλα λόγια από τις είκοσι τρεις  λέξεις αυτών των τριών στίχων χρησιμοποιούμε ακόμα σήμερα δέκα οχτώ λέξεις  ατόφιες ή με μικρές παραλλαγές και μόνο πέντε λέξεις έχουμε θέσει σε αχρηστία.

Τι να κάνουμε λοιπόν, σε μας έλαχε να μιλούμε μια τόσο αρχαία γλώσσα, με τόσο μεγάλη προσφορά στην παγκόσμια  ποίηση, το θέατρο, την ιστορία, τη φιλοσοφία, τις επιστήμες. Εμείς πρέπει να τη διαφυλάξουμε, όχι οι Κινέζοι.

Αλλά γλώσσα δεν είναι φυσικά μόνο ο ήχος της, είναι και η ορθογραφία της που εκτός του ότι αποτελεί μια άλλη μεγάλη ιστορική διαδρομή, μας βοηθά επίσης να κατανοούμε λέξεις που ακούμε για πρώτη φορά. Όταν ξέρουμε πώς γράφεται η λέξη αίσθηση, ξέρουμε πώς γράφεται και τι σημαίνει η λέξη αναίσθητος, ευαίσθητος, υπερευαίσθητος. Για δείτε τη λέξη στα greeklish: iperevesthitos. Πού πήγε η πρόθεση «υπέρ» και όλη η ιστορία της  που κρύβεται από πίσω; Εκτός αν πούμε superevesthitos, οπότε συμβαδίζουμε με το πνεύμα των καιρών.

Αν κάποτε η ανθρωπότητα παγκοσμιοποιηθεί σε τέτοιο βαθμό, ώστε όλοι οι λαοί να καταλήξουν να μιλούν μόνο αγγλικά, ό,τι κι αν κάνουμε εμείς, δεν θα μπορέσουμε βέβαια να αποτρέψουμε το μοιραίο. Αλλά αυτό ούτε σίγουρο είναι ούτε πάντως προβλέπεται στο άμεσο μέλλον.

Επομένως, όσο ακόμα οι λαοί μιλούν τις εθνικές τους γλώσσες, θα μιλάμε κι εμείς τη δική μας και θα τη γράφουμε, όπως τη γράφουν εδώ και αιώνες οι Έλληνες. Με την ιστορική ορθογραφία της και με ελληνικούς χαρακτήρες. Κάθε φορά που γράφουμε κάτι στην ελληνική  γλώσσα, είναι σαν να ανοίγουμε ένα τεράστιο μουσείο  και να φέρνουμε έξω στο φως λέξεις ανεκτίμητης αξίας.

Όσοι χρησιμοποιούν τα greeklish ελαφρά τη καρδία, έχουν πάρει λοστούς, έχουν μπει στο μουσείο και θρυμματίζουν μοναδικά έργα τέχνης. Είναι σαν να γκρεμίζουν την Ακρόπολη.